Σε πέντε πολεοδομικές ενότητες με διάνοιξη νέων δρόμων, το συνολικό μήκος των οποίων ξεπερνά τα 40 χιλιόμετρα, πεζοδρόμους, πλατείες, οδούς διαφυγής και χώρους συγκέντρωσης πληθυσμού που θα διασφαλίζουν την ασφαλή απομάκρυνση κατοίκων και επισκεπτών σε περιπτώσεις κινδύνου, θα αναπτυχθεί το «νέο Μάτι», όπως ορίζει το Ρυμοτομικό Σχέδιο (ΡΣΕ) που ανακοινώθηκε την Τετάρτη (12/3) από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Η πολύπαθη περιοχή, η οποία προσπαθεί ακόμα να επουλώσει τις πληγές της ύστερα από τη φονική πυρκαγιά του 2018 εξαιτίας της οποίας έχασαν τη ζωή τους 104 άνθρωποι, υπήρξε στο παρελθόν χαρακτηριστικό παράδειγμα των παθογενειών της αυθαίρετης και της εκτός σχεδίου δόμησης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου:

· Υπήρχε παντελής έλλειψη κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, με ελάχιστες πλατείες, πάρκα και χώρους δημόσιας χρήσης.

· Το 49% των οικοπέδων ήταν κάτω από 500 τ.μ.

· Το 62% των ιδιοκτησιών ήταν ήδη δομημένο και με πολλά αυθαίρετα κτίσματα καθιστώντας δύσκολες τις ρυμοτομήσεις.

· Το οδικό δίκτυο ήταν υποτυπώδες και ακατάλληλο με στενούς δρόμους (<4 μ. ή με μεταβλητό πλάτος 4-6 μέτρων), που δεν επέτρεπαν την ασφαλή κυκλοφορία, ειδικά σε οχήματα έκτακτης ανάγκης.

· Υπήρχαν πολλά «τυφλά» σημεία και αδιέξοδα, κάτι που δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη διαφυγή σε περίπτωση κινδύνου.

· Η περιοχή στερείται αντιπυρικών ζωνών όπως και οργανωμένων αντιπλημμυρικών υποδομών.

· Στο παραλιακό μέτωπο παρατηρούνται έντονα διαβρωτικά φαινόμενα με κίνδυνο απώλειας εδάφους και υποδομών.

Τόσο με το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο που είχε καταρτιστεί από το καλοκαίρι του 2022 όσο και με το ΡΣΕ, στόχος είναι πλέον η περιοχή να αποτελέσει οικισμό – πρότυπο σε μια περίοδο κατά την οποία εκτελείται ο πολεοδομικός σχεδιασμός σε όλη τη χώρα με την κατάρτιση των Πολεοδομικών Σχεδίων ανά την επικράτεια.

Ειδικά για την αυθαίρετη δόμηση στην περιοχή, ο σχεδιασμός αναφέρει ξεκάθαρα ότι εγκαταστάσεις και κτίρια νομίμως υφιστάμενα ή και υπαχθέντα νομίμως στους νόμους περί τακτοποίησης αυθαιρέτων «διατηρούνται χωρίς δυνατότητα επέκτασης και δύνανται να αποπερατώνονται ή και να ανακατασκευάζονται σε περίπτωση ολοσχερούς καταστροφής και να λειτουργούν με τη χρήση που προβλέπεται από την οικοδομική τους άδεια ή την ως άνω υπαγωγή».

Απουσία κοινωνικής κατοικίας

Αυτό που λείπει από το ΡΣΕ είναι το σχέδιο για την κοινωνική κατοικία, το οποίο είχε ανακοινωθεί για την αποκατάσταση των πληγέντων που είχαν δει τα σπίτια τους να χάνονται στις φλόγες, αλλά πλέον φαίνεται πως εγκαταλείπεται εξαιτίας του σχεδόν ανύπαρκτου ενδιαφέροντος.

Βάσει των στοιχείων των δύο δήμων, σε όλο το προηγούμενο διάστημα κατατέθηκε μόλις μία αίτηση στο δήμο Μαραθώνα, ενώ στον δήμο Ραφήνας Πικερμίου το ενδιαφέρον ήταν μηδενικό.

Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις αρχικές ανακοινώσεις, είχε προβλεφθεί η ανέγερση 100 κατοικιών εμβαδού 80 τ.μ. η καθεμία με υπέρβαση του Συντελεστή Δόμησης στην περιοχή Σκουφέικα προκειμένου να στεγαστούν οι πληγέντες. Το εγχείρημα μάλιστα θα χρηματοδοτούσε και η Κυπριακή Δημοκρατία με δωρεά ύψους 11 εκατ. ευρώ.

Πηγές του υπουργείου σημειώνουν ότι πλέον αυτή η ανάγκη φαίνεται να έχει εκλείψει.

Ωστόσο η απόφαση για την παραχώρηση των 35 στρεμμάτων στη συγκεκριμένη περιοχή από τον δήμο Ραφήνας – Πικερμίου δεν έχει ανακληθεί καθώς τα ενδιαφερόμενα μέρη συζητούν άλλες παρεμβάσεις στην περιοχή.

Να σημειωθεί ότι ο συνολικός πολεοδομικός σχεδιασμός Α΄ και Β΄ επιπέδου για το Μάτι, διήρκεσε συνολικά 5 χρόνια καθώς η ανασυγκρότηση της πυρόπληκτης περιοχής ξεκίνησε το 2020 με την υπογραφή σύμβασης για την εκπόνηση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου και σύμφωνα με το υπουργείο, η διαδικασία η οποία έως σήμερα απαιτούσε κατά μέσο όρο 20 – 30 χρόνια, ολοκληρώθηκε ταχύτατα.

Με την ολοκλήρωσή της αναμένεται να μεταγραφούν τα οριζόμενα στην ΚΥΑ και στην Πράξη Εφαρμογής στο Κτηματολόγιο και να γίνει η καταχώριση των νέων τελικών ιδιοκτησιών με τις συντεταγμένες τους στις μερίδες των ιδιοκτητών. Μετά την ολοκλήρωση και αυτής της διαδικασίας αυτής θα μπορούν να εκδίδονται κανονικά οικοδομικές άδειες και αναθεωρήσεις.

Οι βασικές προβλέψεις του σχεδίου ανασυγκρότησης

Στο σχέδιο ανασυγκρότησης δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη μετατροπή της περιοχής σε βιώσιμη και ανθεκτική, αλλά και ασφαλή για κατοίκους και επισκέπτες.

Αναλυτικά συστήνονται πέντε πολεοδομικές ενότητες, συνολικής έκτασης 2.579 στρεμμάτων που μέχρι σήμερα είχαν αναπτυχθεί ως εκτός σχεδίου περιοχές στους Δήμους Μαραθώνα και Ραφήνας – Πικερμίου και αφορούν σε 2.571 ιδιοκτησίες και 3.962 ιδιοκτήτες.

Στον Δήμο Μαραθώνα δημιουργούνται δύο πολεοδομικές ενότητες, συνολικής έκτασης 1.507 στρεμμάτων, η Αγία Μαρίνα και το Μάτι. Στον Δήμο Ραφήνας – Πικερμίου δημιουργούνται τρεις πολεοδομικές ενότητες, συνολικής έκτασης 1.072 στρεμμάτων, το Κόκκινο Λιμανάκι, τα Σκουφέικα και ο Πευκώνας.

Στις πέντε νέες πολεοδομικές ενότητες καθορίζονται ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές και προβλέπονται:

· Οικοδομήσιμες εκτάσεις 1.832 στρεμμάτων

· Κοινόχρηστοι χώροι 152 στρεμμάτων, εκ των οποίων 120 στρέμματα για κοινόχρηστους πρασίνου και 32 στρέμματα για πλατείες, χώρους καταφυγής/σημεία συγκέντρωσης πληθυσμού και χώρους στάθμευσης.

· Κοινωφελείς χώροι 109 στρέμματα.

· Δίκτυο κυκλοφορίας οχημάτων 352 στρεμμάτων (Στις υφιστάμενες οδούς συνολικού μήκους 64.738 μ. προστίθενται νέες διανοίξεις οδών συνολικού μήκους 41.604 μ. Το συνολικό δίκτυο θα επεκταθεί στα 106.342 μ., σημειώνοντας αύξηση κατά 64,2%. Το οδικό δίκτυο θα ιεραρχηθεί με στόχο τη δημιουργία ενός δικτύου συλλεκτήριων οδών, που θα διοχετεύει την τοπική κυκλοφορία στους βασικούς οδικούς άξονες (λεωφόρος Μαραθώνα και λεωφόρος Φλέμινγκ) της περιοχής, με ασφαλείς ισόπεδες συνδέσεις. Όλη η περιοχή θα αποκτήσει δρόμους υψηλής προσπελασιμότητας, ήπιας κυκλοφορίας, με εφαρμογή ορίου ταχύτητας 30 χλμ./ώρα για το σύνολο των προς πολεοδόμηση περιοχών, τόσο στο τοπικό όσο και στο ιεραρχημένο οδικό δίκτυο (συλλεκτήριες οδοί).

· Πεζοδρόμοι 105 στρεμμάτων.

· Ζώνες 6 υδατορεμάτων 29 στρεμμάτων.

Στο σύνολο της έκτασης θεσμοθετείται χρήση αμιγούς κατοικίας, ενώ για τα πρόσωπα των οικοπέδων επί της Λεωφόρου Φλέμινγκ, στην Πολεοδομική Ενότητα «Σκουφέικα» και στην Πολεοδομική Ενότητα «Πευκώνα» επιτρέπεται η χρήση γενικής κατοικίας με εξαίρεση τις χρήσεις αποθηκών, εγκαταστάσεων εφοδιαστικής και ΚΤΕΟ.

Προκειμένου να πληροί η περιοχή τους όρους ανθεκτικότητας δεδομένης και της κλιματικής κρίσης, προσδιορίζονται Ζώνες Γεωλογικά Κατάλληλες ή Ακατάλληλες για Δόμηση, με στόχο την αντισεισμική θωράκιση της περιοχής, όπως και την αποφυγή περιοχών με κατολισθητικά φαινόμενα.

Παράλληλα, οριοθετούνται οριστικά και διευθετούνται 9 υδατορέματα και προβλέπονται 10 έργα ελέγχου και ρύθμισης πλημμυρικών ροών (μικρά φράγματα). Έτσι επιτυγχάνεται η μείωση της έκτασης της ζώνης πλημμύρας των υδατορεμάτων κατά περίπτωση έως και κατά 91,2% σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση.

Επίσης εγκρίνονται λιμενικά και ακτομηχανικά έργα για την προστασία των ακτών από την περαιτέρω διάβρωση και υποσκαφή των πρανών.

Τοπόσημο ο παραλιακός περίπατος

Ξεχωριστή μνεία γίνεται στο σχέδιο και στον παραλιακό περίπατο, που στόχο έχει να αποτελέσει νέο τοπόσημο και πόλο έλξης για την περιοχή.

Ο παραλιακός περίπατος θα έχει συνολικό μήκος 3,87 χλμ. και ελάχιστο πλάτος 3,5 μέτρων και θα ενώνει την ακτογραμμή από τον Άγιο Ανδρέα έως το Κόκκινο Λιμανάκι, αξιοποιώντας την υφιστάμενη γεωμορφολογία και προστατεύοντας την ακτογραμμή από τη διάβρωση. Θα συνδέει τις Λεωφόρους Ποσειδώνος, Δημοκρατίας μέσω υφιστάμενων και νέων διόδων πρόσβασης εξυπηρετώντας πεζούς και ποδηλάτες, ενώ στο μεγαλύτερο τμήμα του εξασφαλίζεται η προσβασιμότητα σε ΑμεΑ και άτομα με μειωμένη κινητικότητα.

Στο μεγαλύτερο τμήμα του θα αναπτυχθεί στο «φρύδι» της ακτογραμμής αξιοποιώντας το υφιστάμενο μονοπάτι, εκτός από τρία τμήματα συνολικού μήκους 123 μέτρων, όπου θα «κατεβαίνει» στο επίπεδο της παραλίας. Η αρχή του περιπάτου τίθεται νότια του Στρατοπέδου «Στρ. Μιλτιάδη» Κ.Α.Α.Υ. Αγ. Ανδρέα, στο ύψος της οδού Φιλίππου Καλογερόπουλου και το τέλος του επί της οδού Παύλου Μελά.