«Παγώνει» τουλάχιστον έως τις 31 Ιανουαρίου κάθε βήμα της διαγωνιστικής διαδικασίας που αφορά τα έργα αποκατάστασης στη Θεσσαλία και τη Φθιώτιδα από τις καταστροφές που προκάλεσαν οι καταστροφικές πλημμύρες Daniel και Elias.

Το… φρένο πάτησε η απόφαση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) να κάνει δεκτά τα ασφαλιστικά μέτρα των τεσσάρων μικρών τεχνικών εταιριών που είχαν προσφύγει κατά της διαδικασίας δημοπράτησης των έργων ύψους 1,35 δισεκατομμυρίων ευρώ με πρόκληση μόνο στους τέσσερις «μεγάλους» του τεχνικού κλάδου.

Κατόπιν της απόφασης αυτής, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν μπορεί να συνεχίσει τη διαδικασία έως ότου συζητηθούν οι προσφυγές, κάτι το οποίο αναμένεται να γίνει στις 31 Ιανουαρίου 2025 με μόνη χαμένη τη Θεσσαλία, η οποία παραμένει «πληγωμένη» από τις καταστροφές, την ώρα που ανοίγει ένας νέος κύκλος καθυστερήσεων άγνωστης διάρκειας για τα έργα αποκατάστασης.

Υπενθυμίζεται ότι τις προσφυγές είχε υποβάλει ομάδα εταιριών 6ης τάξης και συγκεκριμένα οι ΕΚΤΕΡ, Δομική Κρήτης, ΕΡΕΤΒΟ και ΤΕ.ΝΑ., καταθέτοντας προδικαστικές προσφυγές και για τους εννέα σχετικούς διαγωνισμούς οδικών και σιδηροδρομικών έργων στην ΕΑΑΔΗΣΥ.

Οι εταιρίες εξέφραζαν την αντίθεσή τους στην απόφαση του υπουργείου να διενεργήσει τους εν λόγω διαγωνισμούς με πρόσκληση μόνον στις εταιρίες ΤΕΡΝΑ, Aktor, Άβαξ και ΜΕΤΚΑ, βάσει της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση που ορίζει το άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 και το άρθρο 32Α του ν. 4412/2016 λόγω κατεπείγουσας ανάγκης και σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 25 του ν. 5049/2023. Οι προσφεύγουσες εταιρίες χαρακτήριζαν την εν λόγω απόφαση καταχρηστική.

Οι οριστικές αποφάσεις για την τύχη των διαγωνισμών αναμένονται στο τέλος του μήνα, με πηγές κοντά στην υπόθεση να επισημαίνουν ότι το θέμα έχει κριθεί τόσο σημαντικό από την Αρχή που η συζήτησή τους έχει αποφασιστεί σε επίπεδο ολομέλειας και όχι κλιμακίου.

Εάν η απόφαση δικαιώσει τις μικρότερες εταιρίες, τα έργα θα πρέπει να επαναδημοπρατηθούν, ενώ σε αντίθετη περίπτωση θεωρείται αρκετά πιθανό να ακολουθήσουν νέες προσφυγές αυτή τη φορά στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Σε κίνδυνο η χρηματοδότηση, αγανάκτηση στη Θεσσαλία

Σε κάθε περίπτωση θα μιλάμε για νέες μεγάλες καθυστερήσεις, οι οποίες θα θέσουν σε κίνδυνο ακόμα και τη χρηματοδότηση των έργων, σημαντικό μέρος της οποίας (600 εκατ. ευρώ) προέρχεται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που λήγει στα μέσα του 2026.

Το υπουργείο, όπως προκύπτει και από τις σχετικές προσκλήσεις που είχε αποστείλει, ακολούθησε τη fast track διαδικασία με βασικό επιχείρημα ότι οι τέσσερις μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες «διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία στην εκτέλεση έργων αντίστοιχης κατηγορίας υποδομών».

Όπως ανέφερε, οι λόγοι επιλογής της συγκεκριμένης διαδικασίας αφορούν την πολυπλοκότητα των έργων καθώς θα προχωρήσει αποκατάσταση βλαβών σε μεγάλο αριθμό θέσεων, κατά μήκος πολλών χιλιομέτρων και αυξημένης τεχνικής δυσκολίας.

Επιπλέον σχετίζονται με το γεγονός ότι μέρος των χρηματοδοτικών πόρων προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και κατά συνέπεια υπάρχει δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα περαίωσης και ως εκ τούτου κρίνεται απαραίτητη η άμεση ανάθεσή τους.

Παράλληλα επισημαίνεται ότι συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη εκτέλεσης των έργων για την αποκατάσταση των βλαβών, λόγω σοβαρών επιπτώσεων στην οικονομική, κοινωνική και επιχειρηματική λειτουργία. Όπως έχει ήδη γράψει το energodromio.gr, οι μικρότερες εταιρίες είχαν εξαρχής εκφράσει τη σφοδρή αντίδρασή τους στον «οδικό χάρτη» του υπουργείου.

Σε επιστολή του στην ηγεσία του υπουργείου, το Συντονιστικό Όργανο των εργοληπτικών οργανώσεων ΠΕΔΜΕΔΕ, ΠΕΣΕΔΕ και ΣΑΤΕ ανέφερε πως «είναι πλέον φανερό ότι για το Υπουργείο υπάρχουν μόνο τέσσερις εταιρίες που έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε όλα τα δημοπρατούμενα έργα στη χώρα, οι οποίες, λειτουργώντας και υπό ένα συνεργατικό περιβάλλον, έχουν εξασφαλίσει υπογεγραμμένες συμβάσεις ύψους 18 δισ. ευρώ, με πολύ ευνοϊκούς όρους, αποκτώντας σχεδόν όλο το μερίδιο της συνολικής αγοράς, με την ενθάρρυνση της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου».

Έκαναν λόγο για σημαντική στρέβλωση των ανταγωνιστικών συνθηκών στον εγχώριο κλάδο, ενώ άφηναν από τότε ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγών τονίζοντας πως η διαπίστωση αυτή «δεν μας αφήνει άλλα περιθώρια από το να την ανατρέψουμε με κάθε τρόπο, προστατεύοντας τα συμφέροντα των εταιρειών μελών μας».

Σημείωναν ότι το συμβατικό αντικείμενο των έργων αποκατάστασης των υποδομών προέκυψε από τη συνένωση των προϋπολογισμών των επιμέρους έργων του εκάστου Δήμου της Θεσσαλίας, «κατά παράβαση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και της Βασικής Αρχής της Αναλογικότητας,

αποκλείοντας τη συμμετοχή όλων των εργοληπτικών εταιρειών από 6ης τάξης και κάτω, που θα σήμαινε αύξηση του ανταγωνισμού και ωφέλεια στον χρόνο εκτέλεσής τους».

Εργολαβίες στο… περίμενε

Βάσει της διαδικασίας, η οποία προχωρούσε κανονικά έως χθες, τα έργα αποκατάστασης έχουν ομαδοποιηθεί σε οκτώ εργολαβίες συνολικού προϋπολογισμού 899,69 εκατ. ευρώ για τα οδικά και 450,06 εκατ. ευρώ για τα σιδηροδρομικά έργα.

Συγκεκριμένα τα οδικά διαχωρίστηκαν σε ομάδες δήμων ως εξής:

· Ζαγοράς – Μουρεσίου, Νοτίου Πηλίου, Βόλου και Ρήγα Φεραίου, με προϋπολογισμό 278,2 εκατ. ευρώ

· Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μετεώρων και Πύλης, με προϋπολογισμό 267,5 εκατ. ευρώ

· Τεμπών, Τυρνάβου, Ελασσόνας, Αγιάς, Λαρισαίων, Φαρκαδόνας, Κιλελέρ, Παλαμά, Μουζακίου, Τρικκαίων και Καρδίτσας, με προϋπολογισμό 184 εκατ. ευρώ

· Ιστιαίας-Αιδηψού, Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας, Δομοκού, Λαμίας, Αλμυρού, Φαρσάλων και Σοφάδων, με προϋπολογισμό 170 εκατ. ευρώ

Οι εργολαβίες για τα σιδηροδρομικά έργα είναι οι εξής:

· Αποκατάσταση της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών – Θεσσαλονίκης, από την έξοδο του Σ.Σ. Δομοκού (Χ.Θ. 288+600) έως την είσοδο του Σ.Σ. Κραννώνα (Χ.Θ. 328+840) με προϋπολογισμό 173,6 εκατ. ευρώ

· Αποκατάσταση των συστημάτων Σηματοδότησης, ETCS L1, Τηλεδιοίκησης και Ηλεκτροκίνησης στο τμήμα της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής από τον Σ.Σ. Παλαιοφάρσαλο (Χ.Θ 296+245) ως τον Σ.Σ. Κράννων (ΧΘ 336+330) με προϋπολογισμό 37,2 εκατ. ευρώ

· Αποκατάσταση της μονής σιδηροδρομικής γραμμής Παλαιοφαρσάλου – Καλαμπάκας, σε εντοπισμένα τμήματα της γραμμής, με προϋπολογισμό 57,66 εκατ. ευρώ

· Αποκατάσταση της μονής σιδηροδρομικής γραμμής Λάρισας – Βόλου με προϋπολογισμό 181,66 εκατ. ευρώ

Παράλληλα με τα πακέτα των 4 + 4 εργολαβιών για οδικά και σιδηροδρομικά έργα εγκρίθηκε και η υπογραφή δύο συμβάσεων τεχνικού συμβούλου, με στόχο την υποβοήθηση της αρμόδιας διεύθυνσης του υπουργείου στον έλεγχο μελετών και την παρακολούθηση των εργασιών των έργων αποκατάστασης.

Για τον σκοπό αυτό δεσμεύτηκαν ποσά ύψους 4,58 εκατ. ευρώ και 3,7 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ 24%), ενώ εγκρίθηκαν τα τεύχη δημοπράτησης.

Οι οικονομικοί φορείς που κλήθηκαν να λάβουν μέρος στη διαδικασία διαπραγμάτευσης είναι οι Aecom LTD, Ηill International N.V. Greek Branch, PLANET A.E. και ΣΑΛΦΩ & Συνεργάτες.