Νέο γύρο επενδύσεων στην Ψυττάλεια ετοιμάζει η ΕΥΔΑΠ, βγάζοντας ήδη σε προκαταρκτική διαβούλευση 64 ημερών την προκήρυξη μελέτης βέλτιστης εκμετάλλευσης του μεγαλύτερου Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛΨ) της χώρας και δεύτερου στην Ευρώπη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της νέας εποχής (Ψυττάλεια – Φάση 3) που ουσιαστικά θα καταλήξει στην οριστικοποίηση των τεχνικών προδιαγραφών του επικείμενου διαγωνισμού.

Το αντικείμενο της μελέτης θα αφορά κυρίως την ελαχιστοποίηση του κόστους λειτουργίας των εγκαταστάσεων ανά κυβικό μέτρο λυμάτων που θα προκύψει ύστερα από σύγκριση με άλλες αντίστοιχες μονάδες παγκοσμίως, την καλύτερη αξιοποίηση του ανακτημένου νερού και τη βέλτιστη αξιοποίηση των προϊόντων της επεξεργασίας (βιολογική ιλύς, βιοαέριο, βιομεθάνιο, υδρογόνο, φώσφορο, κλπ.) κυρίως για την παραγωγή ενέργειας.

Στόχος επίσης είναι και η εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία που αυστηροποιεί τις προϋποθέσεις για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.

Να σημειωθεί ότι το ΚΕΛΨ, η «αποχέτευση» της Αττικής, είναι ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων στην Ευρώπη με δυναμικότητα σχεδιασμού 5.600.000 ισοδύναμου πληθυσμού.

Είναι ο κύριος αποδέκτης των λυμάτων της ευρύτερης περιοχής του λεκανοπεδίου, με μέση ημερήσια παροχή 680.000 κ.μ. εισερχομένων αστικών λυμάτων και προεπεξεργασμένων στην πηγή υγρών βιομηχανικών αποβλήτων.

Επιπλέον στο ΚΕΛΨ καταλήγει και ποσότητα όμβριων υδάτων μέσω του παντορροϊκού δικτύου που προέρχεται από το ιστορικό κέντρο της Αθήνας (1% περίπου του συνολικού δικτύου).

Η Ψυττάλεια αποτελεί το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο της Ελλάδας και συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό στην αναβίωση, προστασία και ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της βιωσιμότητας του οικοσυστήματος του Σαρωνικού Κόλπου, το οποίο είχε υποβαθμιστεί τα προηγούμενα χρόνια, αφού με την επεξεργασία των λυμάτων επιτυγχάνεται 93% απομάκρυνση οργανικού φορτίου και 80% απομάκρυνση αζώτου.

Ταυτόχρονα η λειτουργία του ΚΕΛΨ μειώνει το αποτύπωμα άνθρακα της ΕΥΔΑΠ, αφού γίνεται πλήρης αξιοποίηση των παραγόμενων βιοστερεών και του βιοαερίου για την παραγωγή πράσινης ενέργειας, καθώς μέρος του ανακτημένου νερού επαναχρησιμοποιείται στην επεξεργασία.

Τη λειτουργία και συντήρηση της υποδομής έχει αναλάβει εκ νέου η κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ – ΑΒΑΞ – ΕΡΓΟΤΕΜ για 5+1 έτη.

Ακόμη και εντός του τρέχοντος έτους ο διαγωνισμός

Ωστόσο το ΚΕΛΨ χρειάζεται να εισέλθει στη νέα εποχή, δεδομένου πως ήδη μετρά 30 χρόνια ζωής, αφού λειτουργεί από το 1994 με τη διοίκηση της ΕΥΔΑΠ να έχει αναφερθεί ήδη στην πιθανότητα προκήρυξης διαγωνισμού ακόμα και μέσα στο 2024.

Στο πλαίσιο αυτό η μελέτη που θα πραγματοποιηθεί έχει ως στόχο:

• Την καταγραφή των υφισταμένων και υπό κατασκευή έργων, και την αξιολόγηση του τρόπου λειτουργίας, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις της ΑΕΠΟ.
• Τη συμμόρφωση του ΚΕΛΨ με τις απαιτήσεις της νέας Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την επεξεργασία αστικών λυμάτων.
• Την βελτιστοποίηση της εκμετάλλευσης του ΚΕΛΨ με σκοπό την βιωσιμότητα.
• Την εξασφάλιση της συνεχούς λειτουργίας των εγκαταστάσεων σε περίπτωση αδυναμίας, πλημμελούς εκτέλεσης των εργασιών ή έκπτωσης Αναδόχων / προμηθευτών / παρόχων υπηρεσιών και τεχνολογίας, μέσω της ανάπτυξης των επιχειρησιακών δυνατοτήτων της ΕΥΔΑΠ ΑΕ.

Στη μελέτη θα περιλαμβάνεται επίσης πρόταση για ένταξη νέων έργων, σε συνδυασμό με τα πραγματικά φορτία λειτουργίας του ΚΕΛΨ και τις απαιτήσεις της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Επιπλέον θα προσδιοριστούν και θα ιεραρχηθούν οι αναγκαίες παρεμβάσεις στο ΚΕΛΨ, ο χρόνος συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις, τυχόν αναγκαίες νομοθετικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις, ενώ θα καταρτιστεί τελική πρόταση επεμβάσεων βελτιστοποίησης και λεπτομερής υπολογισμός της μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης, η οποία έχει ήδη μειωθεί κατά 17%.

Περαιτέρω θα υποβληθούν προτάσεις για μεγαλύτερη αύξηση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς επίσης και εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης.

Στη μελέτη θα διερευνηθεί και η δυνατότητα συμμετοχής του ΚΕΛΨ στο πρόγραμμα διαχείρισης στερεών αποβλήτων μέσω ανάλυσης των ευκαιριών που προβλέπονται στο νέο Διαχειριστικό Σχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΥΔΑΠ ήδη υλοποιεί επενδυτικό πλάνο συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ τα 900 εκ των οποίων προορίζονται για τα έργα ύδρευσης και αποχέτευσης στην Ανατολική Αττική, τα οποία χρηματοδοτούνται κατά 90% από ευρωπαϊκούς πόρους.

Παράλληλα η εταιρία θα προχωρήσει σε επενδύσεις της τάξης των 365 εκατ. ευρώ στη δεκαετία στον τομέα της αποχέτευσης και συγκεκριμένα στην επέκταση – κατασκευή δικτύου αποχέτευσης σε νέες περιοχές, για έργα αναβάθμισης δικτύου αποχέτευσης (αντικαταστάσεις αγωγών, αναβαθμίσεις Α/Σ), για αναβάθμιση ΚΕΛ και για την ενεργειακή αναβάθμιση δικτύου αποχέτευσης και ΚΕΛ.

Σήμερα το δίκτυο αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ έχει συνολικό μήκος περί τα 8.716 χιλιόμετρα. Το σύστημα είναι χωριστικό (αγωγοί ακαθάρτων υδάτων – αγωγοί ομβρίων υδάτων), εκτός από την περιοχή του κέντρου της Αθήνας, όπου το σύστημα είναι παντορροϊκό (κοινοί αγωγοί ακαθάρτων και ομβρίων υδάτων).

Για την επεξεργασία των λυμάτων η ΕΥΔΑΠ διαθέτει πλέον 5 κέντρα επεξεργασίας λυμάτων (Κ.Ε.Λ.):

• Το Κ.Ε.Λ. Ψυττάλειας με δυνατότητα επεξεργασίας (μέση παροχή σχεδιασμού) 1.000.000 κ.μ./ημέρα λυμάτων (σήμερα η μέση παροχή των εισερχόμενων λυμάτων είναι της τάξεως των 730.000 μ3/ημέρα),

• Το Κ.Ε.Λ. Μεταμόρφωσης έχει δυνατότητα επεξεργασίας (μέση παροχή σχεδιασμού) 44.000 κ.μ./ημέρα λυμάτων (20.000 μ3/ημέρα αστικών λυμάτων και 24.000 κ.μ./ημέρα αστικών βοθρολυμάτων). Σήμερα η μέση παροχή των εισερχόμενων λυμάτων είναι της τάξεως των 12.000 κ.μ./ημέρα και των βοθρολυμάτων της τάξεως των 12.000 κ.μ./ημέρα

• Το Κ.Ε.Λ. Θριασίου έχει δυνατότητα επεξεργασίας (μέση παροχή σχεδιασμού) 21.000 κ.μ./ημέρα λυμάτων (σήμερα, η μέση παροχή των εισερχόμενων λυμάτων είναι της τάξεως των 6.000 κ.μ./ημέρα

• Το Κ.Ε.Λ. Μεγάρων το οποίο παρελήφθη από τον Δήμο Μεγαρέων τον Σεπτέμβριο του 2023. Η δυναμικότητα κατασκευασμένης εγκατάστασης είναι 43.330 (Ι.Π.) και η μέση ημερήσια παροχή σχεδιασμού εισερχομένων λυμάτων είναι 8.000 κ.μ./ημέρα.

• Το Κ.Ε.Λ. Παιανίας – Κορωπίου που παρελήφθη από την Περιφέρεια Αττικής τον Δεκέμβριο του 2023. Η υφιστάμενη εγκατάσταση του Κέντρου Επεξεργασίας έχει δυναμικότητα για την επεξεργασία λυμάτων ισοδύναμου πληθυσμού ίσου με 99.486 κατοίκων.