Ραντεβού με το… μέλλον έχει σήμερα (Κυριακή 6 Οκτωβρίου 2024) η Αττική Οδός, καθώς για τα επόμενα 25 έτη η λειτουργία της περνά στο έλεγχο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Ο μεγαλύτερος κατασκευαστικός όμιλος της χώρας αναλαμβάνει τα ηνία του αυτοκινητοδρόμου από το σχήμα των Άκτωρ Παραχωρήσεις – Άβαξ βάσει της νέας σύμβασης παραχώρησης που εξασφάλισε κατόπιν του σχετικού διαγωνισμού, τον οποίο και κέρδισε πριν από περίπου ένα χρόνο.  

Πλέον μετά τις πρόσφατες εξελίξεις των δυο τελευταίων εβδομάδων, όπου σε χρόνο – ρεκόρ ολοκληρώθηκαν όλες οι απαραίτητες γραφειοκρατικές διαδικασίες, η ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή της Αττικής Οδού αποτελεί ένα στοίχημα.

Από την πλευρά της, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έχει ενσωματώσει όλα τα σύγχρονα τεχνολογικά συστήματα, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία του αυτοκινητοδρόμου και να μην επηρεαστεί η ομαλή κυκλοφορία των οχημάτων.

Σημειώνεται ότι η μεταβίβαση της εν λόγω οδικής υποδομής ολοκληρώθηκε με το εφάπαξ αντίτιμο των 3,27 δισ. ευρώ που κατέβαλε στο ελληνικό δημόσιο ο νέος παραχωρησιούχος, ποσό που είναι το υψηλότερο στην ιστορία του ΤΑΙΠΕΔ.

Επιπλέον, ο παραχωρησιούχος θα αποδίδει ετησίως στο ΤΑΙΠΕΔ ποσοστό 7,5% επί των πάσης φύσεως εσόδων από την εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου και κατά τη διάρκεια της παραχώρησης θα υλοποιήσει επενδύσεις και δαπάνες αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού ύψους 380 εκατ. ευρώ.

Από σήμερα μάλιστα μειώνεται το αντίτιμο των διοδίων από 2,8 ευρώ σε 2,5 ευρώ, ενώ για πρώτη φορά επιβάλλεται μόνιμη απαλλαγή από την καταβολή διοδίων για επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν σε άτομα με αναπηρία και αναπήρους πολέμου.

Η αφετηρία του έργου και το σήμερα

Η Αττική Οδός είναι ένας πρωτοποριακός αυτοκινητόδρομος, του οποίου η κατασκευή άρχισε το 1996 και ολοκληρώθηκε το 2003 με τη μέθοδο της παραχώρησης, αποτελώντας ένα από τα μεγαλύτερα συγχρηματοδοτούμενα οδικά έργα στην Ευρώπη.

Μέχρι και σήμερα, η Αττική Οδός είναι το έργο που άνοιξε τον δρόμο κι έθεσε τις βάσεις για το μέλλον των επιτυχημένων συμβάσεων παραχώρησης τόσο στην Ελλάδα, όσο και την Ευρώπη.

Στις αρχές του 2003, δόθηκε στην κυκλοφορία το τμήμα από τη Λεωφόρο Κηφισίας έως τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών.

Επίσης, η Περιφερειακή Υμηττού, είχε ασφαλτοστρωθεί μέχρι τη χρονιά αυτή και οι σήραγγες ήταν έτοιμες.

Στις 3 Σεπτεμβρίου 2003 η Περιφερειακή Υμηττού δόθηκε στην κυκλοφορία. Αυτό το τμήμα του αυτοκινητοδρόμου διατρέχει τον Υμηττό και παρακάμπτει τη Λεωφόρο Μεσογείων και συνδέει τη Λεωφόρο Κηφισίας και τις παρακείμενες περιοχές, και το αεροδρόμιο με τα ανατολικά προάστια της Αθήνας.

Το Νοέμβριο του 2003, το δυτικό τμήμα από την Ελευσίνα προς τη Λεωφόρο Κηφισίας δόθηκε στην κυκλοφορία. Τον Απρίλιο του 2004, ένα μικρό τμήμα 2,5 χιλιομέτρων άνοιξε, συνδέοντας την Περιφερειακή Υμηττού με τη δυτική κατεύθυνση της Αττικής Οδού.

Στις 21 Οκτωβρίου 2005 ανακοινώθηκε από τον τότε υπουργό Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Γιώργο Σουφλιά ένα σχέδιο επεκτάσεων που περιλαμβάνει την επέκταση της Λεωφόρου Ελευσίνας – Σταυρού – Σπάτων νοτιοδυτικά προς τη Λεωφόρο Ποσειδώνος και νοτιοανατολικά προς Λαύριο, καθώς και την επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού νότια προς Λεωφόρο Ποσειδώνος (για να συναντά την αντίστοιχη επέκταση της Λεωφόρου Ελευσίνας – Σπάτων) και ανατολικά προς Ραφήνα. Ωστόσο, μόλις ανακοινώθηκαν τα σχέδια αυτά, ξέσπασαν βίαιες αντιδράσεις από κάποιους συγκοινωνιολόγους (μεταξύ αυτών και από κάποιους κορυφαίους στον κλάδο), οι οποίοι προέβαλαν τότε τον ισχυρισμό ότι η δημιουργία νέων αυτοκινητοδρόμων, ως κίνηση, ωθεί τον τοπικό πληθυσμό να αγοράζει επιπρόσθετα αυτοκίνητα ανά οικογένεια και ότι, κατά συνέπεια, η κατασκευή αυτών των επεκτάσεων θα πυροδοτούσε τεράστια αύξηση του στόλου των αυτοκινήτων της Αθήνας και ακόμα μεγαλύτερη κυκλοφοριακή συμφόρηση στην πρωτεύουσα, αν και προηγουμένως, κατά την κατασκευή της Αττικής Οδού, 1996 – 2003, δεν είχε κανείς από αυτούς ισχυριστεί κάτι ανάλογο. Λόγω αυτών των αντιδράσεων, σημειώθηκε μια ανώφελα μεγάλη καθυστέρηση στην εκπόνηση των σχετικών σχεδίων και μελετών.

Σήμερα, από τα διάφορα σχέδια επέκτασης που έχουν ανακοινωθεί, το πιθανότερο να υλοποιηθεί αφορά την επέκταση μέχρι το Λαύριο και μία σήραγγα μέχρι τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης.

Το διήμερο 24 και 25 Ιανουαρίου 2022, λόγω της σφοδρής χιονόπτωσης από την κακοκαιρία «Ελπίδα» και έλλειψης συντονισμού (σημειώθηκε αναθεώρηση της τελευταίας στιγμής από τους μετεωρολόγους στην πρόγνωση του ύψους της χιονόστρωσης μέσα στην Αθήνα, σε υψηλότερα επίπεδα από τα αρχικώς αναμενόμενα, αλλά δεν υπήρξε έγκαιρη ενημέρωση στην Τροχαία Αστυνομία για το τελικό ύψος της χιονόστρωσης και έτσι δεν διατάχτηκε απαγόρευση κυκλοφορίας), εγκλωβίστηκαν πάνω από 5.000 οχήματα στην Αττική Οδό για πάνω από 30 ώρες,με πάνω από 1.500 πυροσβέστες και 4.000 αστυνομικοί, με τη βοήθεια των Ενόπλων Δυνάμεων, να συνδράμουν στον απεγκλωβισμό. Η κατάσταση αυτή οδήγησε στην παραίτηση του τότε διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας διαχείρισης και λειτουργίας του αυτοκινητοδρόμου.

Τα οφέλη του οδικού άξονα και της νέας σύμβασης παραχώρησης

Στα 25 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας της, η Αττική Οδός κατάφερε να αλλάξει τα δεδομένα των οδικών μετακινήσεων στη χώρα μας, ανεβάζοντας τον πήχη στους τομείς της ασφάλειας και της εξυπηρέτησης, ενώ σήμερα παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας χιλιάδων ανθρώπων, συμβάλλοντας στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.

Η Αττική Οδός έχει μήκος 70 χλμ. και αποτελεί τον περιφερειακό δακτύλιο της ευρύτερης μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας και τη σπονδυλική στήλη του οδικού δικτύου του Νομού Αττικής.

Η επίσπευση των διαδικασιών, ώστε να περάσει άμεσα ο έλεγχος του αυτοκινητοδρόμου στον όμιλο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ χωρίς μεταβατική περίοδο, αποτέλεσε ουσιαστικά επιθυμία και επιδίωξη του ελληνικού δημοσίου προκειμένου να εξασφαλίσει το ταχύτερο δυνατόν το αντίτιμο των 3,27 δισ. ευρώ από την παραχώρηση.

Στην Ολομέλεια της Βουλής στις 3/10, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, κατά τη συζήτηση επί του νομοσχεδίου για τη νέα Σύμβαση Παραχώρησης της Αττικής Οδού, παρουσίασε τα οφέλη που προκύπτουν από τη νέα σύμβαση.

Συγκεκριμένα:

• Το Ελληνικό Δημόσιο εισπράττει 3,27 δισ. ευρώ, ποσό που είναι το υψηλότερο στην ιστορία αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων που έχουν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ. Το ποσό αυτό αυξάνει τα συνολικά διαθέσιμα του Κράτους, μειώνει ισόποσα τις μικτές χρηματοδοτικές ανάγκες της Γενικής Κυβέρνησης, απομειώνει αντίστοιχα το ύψος του δημοσίου χρέους, κατά 1,5 μονάδες του ΑΕΠ, ενώ, παράλληλα, βελτιώνει σημαντικά τους δείκτες βιωσιμότητάς του.
• Πέραν της καταβολής του εφάπαξ οικονομικού τιμήματος, ο Παραχωρησιούχος θα αποδίδει, ετησίως, στο ΤΑΙΠΕΔ ποσοστό τουλάχιστον 7,5% επί των πάσης φύσεως εσόδων από την εκμετάλλευση του αυτοκινητοδρόμου. Υπενθυμίζεται ότι η Ετήσια Αμοιβή Παραχώρησης, με βάση τη νέα σύμβαση, υπολογίζεται πλέον επί του τζίρου του νέου Παραχωρησιούχου, ενώ με την παλιά σύμβαση παραχώρησης υπολογιζόταν επί των καθαρών κερδών, δηλαδή επί μικρότερης βάσης υπολογισμού. Συνεπώς, από την εφάπαξ καταβολή του τιμήματος, αλλά και από τις ετήσιες αποδόσεις, καθώς και από το προκύπτον όφελος από τους τόκους που δεν θα χρειαστεί να καταβάλει το Ελληνικό Δημόσιο για αντίστοιχο δανεισμό ίσης διάρκειας, αναμένεται – με βάση τις εκτιμήσεις του ΟΔΔΗΧ – η σωρευτική ωφέλεια να είναι υπερδιπλάσια του ποσού του εφάπαξ τιμήματος, αγγίζοντας έως και τα 7 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 25 ετών, αυξάνοντας αντίστοιχα και το δημοσιονομικό χώρο για την άσκηση αναπτυξιακής και κοινωνικής πολιτικής.
• Η σύμβαση προβλέπει άμεση μείωση των διοδίων από τα 2,8 στα 2,5 ευρώ από την Κυριακή 6 Οκτωβρίου, δηλαδή από την ημέρα που θα γίνει η παράδοση του αυτοκινητοδρόμου από το ελληνικό δημόσιο στον νέο παραχωρησιούχο. Στο πλαίσιο του διαγωνισμού, εκπονήθηκε συγκοινωνιακή μελέτη, η οποία υπολόγισε τους κυκλοφοριακούς φόρτους και κατέληξε στα προτεινόμενα ποσά. Για την αναπροσαρμογή διοδίων μετά την πενταετία, όπου βέβαια η μέση τιμή παραμένει σταθερή, ισχύουν ουσιαστικές προϋποθέσεις εκ μέρους του νέου παραχωρησιούχου:
• Η αναπροσαρμογή συναρτάται με συγκεκριμένους μετρήσιμους δείκτες κυκλοφοριακού φόρτου, οι οποίοι θα πρέπει να τεκμηριώνονται επαρκώς από τον νέο παραχωρησιούχο
• Θα υπάρχει έλεγχος από τον Ανεξάρτητο Μηχανικό
• Προαπαιτείται έγκριση από το Δημόσιο
• Και εφόσον κριθεί απαραίτητο, πρέπει να υπάρξει κοινοποίηση και προληπτικός έλεγχος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Διασφάλιση θέσεων εργασίας και δωρεάν χρήση από ΑμεΑ

Αξίζει να σημειωθεί επίσης πως το Υπουργείο, σε συνεργασία με τον νέο παραχωρησιούχο διασφάλισαν τη συνέχιση εργασίας των εργαζομένων στον αυτοκινητόδρομο, επιτυγχάνοντας να μη χαθεί ούτε μία θέση εργασίας. Έτσι, οι εργαζόμενοι θα λάβουν τις νόμιμες αποζημιώσεις τους από τη λύση της εργασιακής σχέσης τους με την «Αττική Οδό ΑΕ» και τις «Αττικές Διαδρομές ΑΕ», και ταυτόχρονα ο νέος παραχωρησιούχος θα προχωρήσει στην αποκατάσταση των θέσεων εργασίας τους για το νέο έργο, για όσους το επιθυμούν.

Η νέα σύμβαση παραχώρησης προβλέπει ακόμη τη μόνιμη απαλλαγή από την καταβολή διοδίων σε επιβατικά οχήματα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα σε άτομα με αναπηρία και σε αναπήρους πολέμου βαριάς αναπηρίας.

Πρόκειται προφανώς για θετική πρόβλεψη, για πρώτη φορά σε ισχύ στην Αττική Οδό, η οποία αναγνωρίστηκε, με επιστολή της, από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία.

Επίσης, σε συνεννόηση με τον νέο παραχωρησιούχο, απαλλάσσονται από την καταβολή διοδίων τα ΑμεΑ, ακόμη και αν το όχημα που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά τους δεν ανήκει κατά πλήρη κυριότητα στους ίδιους.

Το ίδιο ισχύει και για τα βανάκια για ΑμεΑ, ιδρυμάτων και μη.

Παράλληλα, με τη νέα σύμβαση παραχώρησης επιδιώκεται η αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας του αυτοκινητοδρόμου, καθώς η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ θα υλοποιήσει επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για τη συντήρηση και αναβάθμιση των υποδομών του.

Νέες χαμηλότερες τιμές διέλευσης

Απόρροια της νέας σύμβασης, με άμεσο αντίκτυπο τους χρήστες της Αττικής Οδού, είναι η μείωση του αντιτίμου που καταβάλουν ως τέλη διέλευσης. Έτσι, από σήμερα (6/10), οι τιμές των διοδίων διαμορφώνονται ως ακολούθως:

•         1,25 ευρώ για τα μοτοποδήλατα

•         2,50 ευρώ για τα ΙΧ (κατηγορίες 2, 3 και 4)

•         6,25 ευρώ για τα μικρά και μεσαία φορτηγά (κατηγορία 5)

•         10,00 ευρώ για τα μεγάλα φορτηγά (κατηγορία 6)

Στο ίδιο πλαίσιο και προκειμένου να μην επηρεαστεί η ομαλή κυκλοφορία των οχημάτων και με γνώμονα την εξυπηρέτηση και την επαρκή ενημέρωση των συνδρομητών, από τις 06.10.2024 η νέα εταιρεία παραχώρησης «Νέα Αττική Οδός Παραχώρηση Μ.Α.Ε.» υπεισέρχεται αυτόματα σε όλες τις συμβάσεις με τους συνδρομητές, στη θέση των Εταιρειών «Αττική Οδός Α.Ε.» και «Αττικές Διαδρομές Α.Ε.», αναλαμβάνοντας όλα τα σχετικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις από τις συμβάσεις αυτές.

Ως εκ τούτου, οι συσκευές e-PASS (πομποδέκτες) και οι κάρτες διελεύσεων συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται κανονικά και μετά τις 05.10.2024, με μεταφορά των ποσών που αντιστοιχούν στα χρηματικά υπόλοιπα των συνδρομητικών λογαριασμών προπληρωμής.

Ειδικά για τον Οκτώβριο 2024, διατηρούνται τα εξής συνδρομητικά προγράμματα:

•         Πρόγραμμα Bonus: διατηρείται η πρόβλεψη για τις 15 δωρεάν διελεύσεις του Οκτωβρίου.

•         Προγράμματα Friendly και Business: οι τιμές των 30 πρώτων διελεύσεων μειώνονται στα επίπεδα του Βασικού Διοδίου (βλ. παραπάνω νέες τιμές), με τις υφιστάμενες τιμές των επόμενων 20 διελεύσεων (31η έως 50η) και τις τιμές πλέον των 50 διελεύσεων (51η και άνω) να διατηρούνται ως έχουν σήμερα, μόνο για τον μήνα Οκτώβριο.

Επιπλέον, οι συσκευές e-PASS εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της διαλειτουργικότητας και στους άλλους αυτοκινητοδρόμους, ενώ αντίστοιχα οι πομποδέκτες άλλων αυτοκινητοδρόμων συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται κανονικά και στην Αττική Οδό.