Στην αναβάθμιση των υποδομών αεροναυτιλίας σε ελληνικά αεροδρόμια προχωρά το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αν και οι ρυθμοί είναι σημαντικά βραδύτεροι από την… απογείωση της κίνησης στους αερολιμένες της χώρας, όπως καταδεικνύεται και από τα στοιχεία του φετινού καλοκαιριού.

Στην κατεύθυνση αυτή υπεγράφη από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστο Σταϊκούρα η σύμβαση για την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων επικοινωνιών και καταγραφής Φωνής (Voice Communication and Recording Systems – VCRS) σε 18 αεροδρόμια της χώρας και στο Κέντρο Ηλεκτρονικών Εφαρμογών και Μείζονος Συντήρησης (ΚΗΕΜΣ).

Όπως επισημαίνει η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), πρόκειται για μια σημαντική αναβάθμιση υποδομών με νέα συστήματα επικοινωνιών που δρομολογήθηκε και υλοποιείται, βάσει χρονοδιαγράμματος, στην ΥΠΑ.

Ωστόσο το παράδοξο με την εν λόγω σύμβαση, είναι πως είναι η … δεύτερη φορά που υπογράφεται, πράγμα που σημαίνει πως θα έπρεπε ήδη να εκτελείται. Αντίστοιχη σύμβαση είχε υπογραφεί και τον Απρίλιο του 2023 με την ίδια εταιρία από τον τότε υφυπουργό Μεταφορών, Μιχάλη Παπαδόπουλο και με σαφές χρονοδιάγραμμα τμηματικής υλοποίησης τους 18 και 24 μήνες.

Αν και παραμένει ασαφής η αιτία που οδήγησε στην επανυπογραφή της ίδιας σύμβασης, πηγές του υπουργείου επισημαίνουν ότι η εξέλιξη αυτή δε θα επηρεάσει το χρόνο παράδοσης του έργου.

Το συγκεκριμένο έργο αφορά την εγκατάσταση σύγχρονης τεχνολογίας αεροναυτιλίας στους Πύργους Ελέγχου των αεροδρομίων Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, Ρόδου, Κέρκυρας, Κω, Αλεξανδρούπολης, Λήμνου, Σητείας, Μήλου, Σάμου, Καβάλας, Καλαμάτας, Ιωαννίνων, Χίου, Σκιάθου, Ακτίου/Πρεβέζης, Καρπάθου και Πάρου.

Υπεγράφη με την εταιρία «S.I.T.T.I. S.p.A.» και είναι συνολικού κόστους 11,12 εκατ. ευρώ (συγχρηματοδοτούμενο από ΕΣΠΑ), ενώ προβλέπει τμηματικές παραδόσεις μέχρι το τέλος του 2025.

Να σημειωθεί ότι η αρχική σύμβαση προέβλεπε παράδοση των συστημάτων καταγραφής στους αερολιμένες Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, ρόδου, Κέρκυρας και Κω σε 24 μήνες από την υπογραφή και στα υπόλοιπα αεροδρόμια σε 18 μήνες.

Σχολιάζοντας την απόκτηση των νέων συστημάτων, ο Διοικητής της ΥΠΑ, Γιώργος Σαουνάτσος τόνισε ότι: «Με τα νέα συστήματα VCRS επιτυγχάνεται η συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα και τις νέες εφαρμογές που επιτάσσει ο ευρωπαϊκός χώρος, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα διαχείρισης της Εναέριας Κυκλοφορίας μέσω λειτουργικών διευκολύνσεων, και παρέχοντας τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια λόγω πλεονασματικών διατάξεων και εφεδρικότητας».

Απαρχαιωμένα τα συστήματα των ραντάρ

Γεγονός είναι, πάντως, ότι η χώρα μας έχει ακόμα πολλά βήματα να διανύσει προκειμένου να επιτύχει τον πλήρη εκσυγχρονισμό των συστημάτων αεροναυτιλίας.

Χαρακτηριστικό της υφιστάμενης κατάστασης είναι ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά στην υλοποίηση των απαραίτητων προδιαγραφών όχι μόνο μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και μεταξύ του συνόλου των χωρών της γεωγραφικής περιοχής της Ευρώπης.

Αποτέλεσμα είναι ο ελληνικός εναέριος χώρος να ελέγχεται ακόμα με απαρχαιωμένα συστήματα ραντάρ, τα οποία έχουν ήδη αντικαταστήσει με σύγχρονα όλες οι υπόλοιπες χώρες από την Κεντρική Ευρώπη μέχρι το σύνολο των Βαλκανικών χωρών, την Τουρκία και την Αίγυπτο.

Σε απάντησή της σε κοινοβουλευτική ερώτηση τον περασμένο Απρίλιο η διοίκηση της ΥΠΑ είχε αναφέρει ειδικά για τα συστήματα Επιτήρησης (Radar) πως εκτός λειτουργίας βρίσκονται τρία και συγκεκριμένα:

• Τo τερματικό ραντάρ Ελληνικού (ATARS) (PSR/MSSR), το οποίο έχει εγκατασταθεί το 1992, είναι εκτός λειτουργίας από 14 Φεβρουαρίου 2023 λόγω βλάβης στο σύστημα περιστροφής στη βάση της κεραίας. Πραγματοποιήθηκαν αυτοψίες – έλεγχος του μηχανισμού από εξειδικευμένο, συνεργαζόμενο, συνεργείο της κατασκευάστριας εταιρείας Thales στις 17 Μαρτίου 2023 και στις 15 Ιουνίου 2023. Μετά την ανωτέρω έκθεση, αποφασίστηκε η μη επισκευή και η επαναλειτουργία του σε νέα θέση εγκατάστασης (μετεγκατάσταση και αναβάθμιση του με πλήρη αντικατάσταση των ηλεκτρονικών μερών) μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναβάθμισης, η οποία είναι στο στάδιο της οικονομοτεχνικής αξιολόγησης.
• Το Τερματικό Πρωτεύον Ραντάρ Θεσσαλονίκης (PSR) είναι εκτός λειτουργίας από 11 Οκτωβρίου 2023 λόγω βλάβης. Για την επαναλειτουργία του απαιτείται η εργοστασιακή επισκευή μια μονάδας. Σύμφωνα με την ΥΠΑ, έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την εν λόγω επισκευή (πρωτογενές αίτημα, ανάληψη υποχρέωσης, διαβίβαση στο τμήμα προμηθειών). Μετά την ολοκλήρωση του ανοικτού διαγωνισμού (17-11-2023) έχει πραγματοποιηθεί η ανάθεση σε οικονομικό φορέα και αναμένεται η παράδοση των επισκευασμένων υλικών που δεν θα ξεπερνά τους 4 μήνες από την υπογραφή σχετικής σύμβασης.
• Το Δευτερεύον Ραντάρ Διαδρομής (MSSR En-route) Ατταβύρου Ρόδου είναι εκτός λειτουργίας από 12 Μαρτίου 2021 λόγω δολιοφθοράς με ολική καταστροφή. Βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη ανοικτός διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια νέου συστήματος.

Σε εξέλιξη βρίσκεται και ο διαγωνισμός για την Προμήθεια και Εγκατάσταση Υπηρεσιών Αεροναυτιλιακών Δεδομένων Link (DLS), που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας από την ΥΠΑ για την προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος υπηρεσιών ζεύξης δεδομένων (DLS) κωλύεται από τις εκκρεμείς δικαστικές διαδικασίες. 

Το διορισμένο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών εκδίκασε τις σχετικές υποθέσεις στις 21 Ιουνίου 2024 και η δημοσίευση των Αποφάσεών του αναμένεται σε περίπου 8 μήνες.

Αναφορικά με το σύστημα PBN (PERFOMANCE BASED NAVIGATION) για τον σχεδιασμό ενόργανων διαδικασιών, η ΥΠΑ προχωρά τις διαδικασίες για την υλοποίηση διεθνούς διαγωνισμού ύψους 10,25 εκατ. ευρώ για 31 αεροδρόμια της ελληνικής επικράτειας και τη συντήρησή τους για περίοδο πέντε ετών.

Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης των διαγωνιστικών διαδικασιών και υπογραφής της σύμβασης έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.

Ρεκόρ εναέριας κυκλοφορίας στο FIR Αθηνών

Γεγονός είναι, πάντως, ότι η χώρα μας θα πρέπει να κινηθεί ταχύτατα στον τομέα της αεροναυτιλίας δεδομένης και της ολοένα αυξανόμενης επιβατικής κίνησης.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ΥΠΑ, η αεροπορική κίνηση στην εναέρια κυκλοφορία κινήθηκε το φετινό καλοκαίρι σε επίπεδα ρεκόρ.

Το Σάββατο 10 Αυγούστου 2024 ο Έλεγχος Εναέριας Κυκλοφορίας της ΥΠΑ εξυπηρέτησε 4.944 πτήσεις στο F.I.R Αθηνών (αφίξεις, αναχωρήσεις και διελεύσεις/υπερπτήσεις αεροσκαφών), αριθμός που αποτελεί νέο ρεκόρ όλων των εποχών.

Ενδεικτικά σημειώνεται ότι το Κέντρο Ελέγχου Ανώτερης Περιοχής του EUROCONTROL στο Maastricht, το οποίο ελέγχει έναν από τους πιο πολυσύχναστους εναέριους χώρους της κεντρικής Ευρώπης και τέσσερα F.I.R (Βελγίου, Ολλανδίας, Λουξεμβούργου και μέρος της Γερμανίας), καταγράφει το 2024 μια μέση ημερήσια κίνηση της τάξης των 4.800 πτήσεων περίπου.

Στο Αεροδρόμιο Ηρακλείου «Νίκος Καζαντζάκης» τα ρεκόρ ανόδου εξυπηρέτησης ταξιδιωτών είναι συνεχόμενα, καθώς την Κυριακή 21 Ιουλίου 2024 ο κρατικός αερολιμένας Κρήτης κατέγραψε ρεκόρ όλων των εποχών με τη διαχείριση 62.778 επιβατών μέσα σε ένα 24ωρο.