Το πράσινο φως για την αποπληρωμή της ετήσιας αποζημίωσης του ελληνικού Δημοσίου προς τη Hellenic Train για τα έτη 2022 και 2023, η οποία βρίσκεται σε εκκρεμότητα και απορρέει από τη σύμβαση που υπεγράφη μεταξύ των δύο μερών το 2022, ανάβουν τα υπουργεία Οικονομικών και Υποδομών – Μεταφορών με άρθρο που συμπεριέλαβαν στο νομοσχέδιο για το Υπερταμείο που έχει κατατεθεί στη Βουλή.

Όπως επισημαίνεται στο σχετικό άρθρο, «οι δαπάνες της από 14.4.2022 σύμβασης Υποχρέωσης Δημόσιας Υπηρεσίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και «ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε.» (νυν «Hellenic Train»), η οποία κυρώθηκε με τον ν. 4953/2022 (Α΄ 135), που αφορούν στα έτη 2022 και 2023, είναι νόμιμες και κανονικές και εκκαθαρίζονται σε βάρος των πιστώσεων του τακτικού προϋπολογισμού, των οικονομικών ετών 2024 και 2025, του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κατά παρέκκλιση των άρθρων 66 και 67 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), καθώς και των άρθρων 2 και 6 του π.δ. 80/2016 (Α’ 145), περί ανάληψης υποχρεώσεων από τους διατάκτες».

Η ρύθμιση αυτή ανοίγει το δρόμο για την αποζημίωση της εταιρίας λειτουργίας του επιβατικού σιδηροδρόμου και έρχεται λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων της Ηellenic Τrain για το 2023, το οποίο έκλεισε με ζημίες ύψους 65 εκατ. ευρώ που αποδίδονται κυρίως στην πολύμηνη διακοπή κυκλοφορίας εξαιτίας αρχικώς της σιδηροδρομικής τραγωδίας των Τεμπών και στη συνέχεια της καταστροφής του δικτύου από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias.

Σύμφωνα με την έκθεση συνεπειών της ρύθμισης, με τον τρόπο αυτό, αντιμετωπίζεται το ζήτημα της εκκρεμούς πληρωμής του Ελληνικού Δημοσίου προς τη Hellenic Train, για τα έτη 2022 και 2023, διασφαλίζοντας τη νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών και ταυτόχρονα την εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου.

Παράλληλα, όπως αναφέρει, «επιτυγχάνονται η ορθή τήρηση των όρων της σύμβασης και η απρόσκοπτη συνέχισή της, διασφαλίζοντας έτσι το απαιτούμενο πλαίσιο λειτουργίας των επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών».

Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η εν λόγω δαπάνη από τη νομιμοποίηση της διαδικασίας εξόφλησης των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σύμβαση Υποχρέωσης Δημόσιας Υπηρεσίας μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και Hellenic Train και αφορούν τα δύο τελευταία χρόνια, ανέρχεται συνολικά έως το ποσό των 124 εκατ. ευρώ και για τα δύο έτη, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.

Η ανάγκη πρόσθετης ρύθμισης προκειμένου να αποπληρωθούν οι οφειλές προς τη Hellenic Train, αποδίδεται στο γεγονός ότι η απόφαση έγκρισης ανάληψης υποχρέωσης δαπάνης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών για το έτος 2022 (έτος υπογραφής της σύμβασης) και η απόφαση έγκρισης ανάληψης πολυετούς υποχρέωσης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, εκδόθηκαν μετά την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης και κατά συνέπεια υπάρχει ανάγκη ανάληψης υποχρέωσης δαπάνης για τις σχετικές δαπάνες που απορρέουν από τη σχετική σύμβαση.

Υπενθυμίζεται ότι βάσει της ισχύουσας σύμβασης, στην Hellenic Train έχει ανατεθεί η παροχή δημοσίων επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών, αρχικά για διάστημα 10 ετών με δυνατότητα παράτασης για ακόμα 5 έτη. 

Οι εν λόγω υπηρεσίες αφορούν σε προκαθορισμένες γραμμές (δρομολόγια) του ενεργού σιδηροδρομικού δικτύου.

Να σημειωθεί ότι πέραν της ετήσιας αποζημίωσης, στην Hellenic Train δεν έχουν αποδοθεί επίσης τα 4 εκατ. ευρώ της ενίσχυσης για την περίοδο της πανδημίας, ενώ η ίδια η εταιρία έχει συμπεριλάβει στις οικονομικές της καταστάσεις οφειλές προς αυτήν που έφταναν τα 80 εκατ. ευρώ έως το τέλος του 2022: «Η καθυστέρηση πληρωμών από τη σύμβαση ΥΔΥ που υπεγράφη με την Ελληνική κυβέρνηση στις 14.4.2022 έχει οδηγήσει στην εκκρεμότητα είσπραξης τιμολογίων για την εκτέλεση συμβατικών υπηρεσιών του έτους 2022 συνολικής αξίας περίπου €60 εκ., πέραν επιπρόσθετου ποσού αξίας περίπου 20 εκατ. ευρώ που αφορά διάφορες απαιτήσεις, έως τις 31.12.2022, οι οποίες τελούν υπό την τελική αλλά τυπική έγκριση έτσι ώστε να εκταμιευθούν προς την Hellenic Train», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Αποζημίωση 930 εκατ. ευρώ στη δεκαετία

Η ετήσια αποζημίωση που έχει συμφωνηθεί να καταβάλλεται για την εκτέλεση των προβλεπόμενων δρομολογίων ανέρχεται έως το ποσό των 50 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), ποσό το οποίο φτάνει τα 62 εκατ. ευρώ, εάν συνυπολογιστεί και ο ΦΠΑ.

Συνολικά η αποζημίωση της Hellenic Τrain για όλα τα χρόνια της σύμβασης συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, ανέρχεται στο ποσό των 930 εκατ. ευρώ.

Ως minimum κέρδος για την εταιρία έχει οριστεί το ποσό των 2 εκατ. ευρώ ετησίως. Σε περίπτωση θετικού οικονομικού αποτελέσματος, το Ελληνικό Δημόσιο λαμβάνει ποσοστό 20% από τα καθαρά έσοδα, ενώ το υπόλοιπο 80% παρέχεται ως κίνητρο αποδοτικότητας στον πάροχο, ο οποίος εισπράττει και διαχειρίζεται τα έσοδα που προκύπτουν από την εκπλήρωση των υποχρεώσεων παροχής των υπηρεσιών.

Η διάρκεια της σύμβασης έχει οριστεί σε δέκα έτη, με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιανουαρίου 2022 μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2031, με δυνατότητα παράτασης για άλλα πέντε χρόνια (δηλ. μέχρι το τέλος του 2036), εφόσον η εταιρία έχει υλοποιήσει το σύνολο του επενδυτικού πλάνου των 163,5 εκατ. ευρώ εντός των προβλεπόμενων χρόνων.

Οι επενδύσεις αυτές αφορούν:

• Την απόκτηση και δρομολόγηση 5 ηλεκτροκίνητων τρένων ETR 470 μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2022
• Τη μίσθωση 10 νέων υδρογονοκίνητων τρένων μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2027
• Τη μίσθωση 10 νέων ηλεκτροκίνητων τρένων μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2027
• Την εγκατάσταση και λειτουργία συστημάτων Τεχνολογίας Πληροφοριών («Information Technology» – ΙΤ), όπως Σύστημα πληροφόρησης επιβατών, νέα εμπορική πλατφόρμα, ενσωμάτωση περιστρεφόμενων θυρών (Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου) στην Αθήνα, Σύστημα Διαχείρισης Στόλου, μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2024
• Την αναβάθμιση του μισθωμένου στόλου 15 τρένων μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2029

Ενίσχυση της διαφάνειας στον ΟΣΕ

Με άλλο άρθρο στο ίδιο νομοσχέδιο ορίζονται προϋποθέσεις με στόχο την ενίσχυση στον μέγιστο βαθμό της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και των ανώτερων διευθυντικών στελεχών του διαχειριστή υποδομής, δηλαδή του ΟΣΕ.

Συγκεκριμένα προβλέπεται πως όχι μόνο εξακολουθεί να είναι ξεχωριστή νομικά οντότητα από κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση και οιονδήποτε φορέα έχει ως αντικείμενο τους σιδηροδρόμους αλλά υποχρεούται επιπλέον να διατηρεί ξεχωριστή έδρα από κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση και τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) αλλά και κάθε άλλη αρχή ή φορέα, που συνδέεται με τη σιδηροδρομική δραστηριότητα.

Για τον σκοπό αυτό τίθενται κωλύματα και ασυμβίβαστα, ώστε να διασφαλιστεί η αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του διαχειριστή υποδομής και τα ανώτερα διευθυντικά του στελέχη, τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας τους όσο και για ένα έτος μετά την με οποιοδήποτε τρόπο λύση της εργασιακής σχέσης.

Μάλιστα, οι απαγορεύσεις εκτείνονται και σε συζύγους, συμβιούντες και τέκνα αυτών, ενώ θεσπίζεται και σύστημα κυρώσεων για τους παραβάτες.