Πέρα από τις οδικές υποδομές και συγκεκριμένα την τμηματική κατασκευή του Βόρειου Οδικού Άξονα, η Κρήτη βρίσκεται στο επίκεντρο σημαντικών έργων αναβάθμισης των υποδομών της και ειδικότερα των μεταφορών, με προεξέχον το project του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι. Μάλιστα, οι κατασκευαστικές εργασίες του νέου αερολιμένα προχωρούν με ταχύτατους ρυθμούς και εκτιμάται ότι πριν το τέλος του 2024 θα έχει ολοκληρωθεί σχεδόν το ήμισυ του συνολικού έργου.
Προ ημερών κυρώθηκε η σύμβαση πώλησης του 67% του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου προς την κοινοπραξία Grimaldi-Μινωϊκές Γραμμές, με το δημόσιο μέσω του ΤΑΙΠΕΔ να διατηρεί ασφαλώς το 33% του Λιμένα. Πέρα από τις υποχρεωτικές επενδύσεις αναβάθμισης σε κτίρια και προβλήτα, ο νέος επενδυτής σκοπεύει να αξιοποιήσει τη στρατηγική θέση του λιμένα στην Ανατολική Μεσόγειο με την ανάπτυξη της κρουαζιέρας, των εμπορικών ροών, για επιβάτες και εμπορεύματα, αλλά και της μεταφοράς νέων οχημάτων. Εξετάζεται επίσης η δημιουργία car terminal, αλλά και εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ίσως το σημαντικότερο εν εξελίξει έργο στην Κρήτη να αφορά στο νέο διεθνές αεροδρόμιο στο Καστέλι, το οποίο θα υποκαταστήσει το υπάρχον «Ν. Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο, που έχει εν πολλοίς ξεπεράσει τις δυνατότητες εξυπηρέτησης της ζήτησης. Υπενθυμίζεται πως το νυν αεροδρόμιο του Ηρακλείου αποτελεί το δεύτερο πολυσύχναστο της χώρας (μετά το Ελ. Βενιζέλος) με περισσότερους από 9 εκατομμύρια επιβάτες, αλλά στηρίζεται πλέον σε πεπαλαιωμένη υποδομή, παρά τις παρεμβάσεις και εργασίες συντήρησης με χρηματοδότηση από την ΤΕΡΝΑ.
Το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι, κατασκευάζεται εξ ολοκλήρου από την ΤΕΡΝΑ, ενώ η διαχείριση του έχει περάσει μέσω σύμβασης 35ετούς παραχώρησης στο κοινοπρακτικό σχήμα ΤΕΡΝΑ Α.Ε. (32,46%) – GMR Airports Ltd (21,64%), ενώ το 45,9% διατηρεί το ελληνικό δημόσιο. Μετά την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης το 2020, η εταιρεία έχει ολοκληρώσει μελέτες και σημαντικό μέρος της κατασκευής, με την πρόοδο να έχει ξεπεράσει το 35% ενώ σύμφωνα με τη στοχοθεσία του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών αναμένεται να φθάσει στο 45%-50% πριν τη λήξη του 2024. Η συμβατική υποχρέωση αλλά και η πραγματική πρόοδος των εργασιών υποδηλώνει πως το νέο διεθνές αεροδρόμιο θα είναι έτοιμο κατασκευαστικά στο τέλος του 2026, για να ξεκινήσει την εμπορική του λειτουργία το Φεβρουάριο του 2027.
Διπλασιασμός του capacity εξυπηρέτησης των επιβατών
Για πολλούς το νέο αεροδρόμιο – σε έκταση 94.000 τ.μ., μεγαλύτερη κατά 32% από τον αρχικό σχεδιασμό- θεωρείται ως «game changer» τόσο για τον τουρισμό και την τοπική κοινωνία της Κρήτης και κατ’επέκταση για την οικονομία της χώρας καθώς θα έχει σχεδόν διπλάσιο capacity εξυπηρέτησης επιβατών στη φάση ωρίμασης του. Ειδικότερα, τον πρώτο χρόνο λειτουργίας εκτιμάται ότι θα εξυπηρετεί 10 εκατομμύρια επιβάτες ενώ κατά τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης αναμένεται να ξεπεράσει τους 18.000.000 σε ετήσια βάση. Το νέο αεροδρόμιο Καστελίου θα διαθέτει περιοχή εμπορικών χρήσεων 13.000 τ.μ. αλλά και αποθηκευτικούς χώρους και χώρους γραφείων Αεροδρομίου άνω των 6.000τμ, ενώ θα είναι συνδεδεμένο οδικώς με τον ΝΟΑΚ και το ΒΟΑΚ. Πρόκειται δε για ένα «πράσινο αεροδρόμιο» με ιδία παραγωγή και διαχείριση ενέργειας, ενώ ανταποκρινόμενο στην ανάγκη μέριμνας για την κλιματική αλλαγή, θα δίνεται έμφαση στη μείωση αποτυπώματος CO2.
Όσον αφορά την έκταση του «Ν. Καζαντζάκης»- περίπου 2.500 στρέμματα– η οποία οσονούπω θα αποδεσμευτεί (όπως συνέβη και με το ακίνητο του πρώην αεροδρομίου της Αθήνας στο Ελληνικό), η πρόθεση της κυβέρνησης είναι η αξιοποίηση του. Ωστόσο προς στιγμή το ακίνητο είναι «ανώριμο» ιδιοκτησιακά (ανήκει εν μέρει στο υπ. Εθνικής Άμυνας και εν μέρει σε δήμους), πολεοδομικά και αδειοδοτικά, ώστε να υπάρξει σαφής κατεύθυνση ως προς το μέλλον του. Η μονάδα PPF του ΤΑΙΠΕΔ έχει αναλάβει να «τρέξει» Μελέτη Σκοπιμότητας για την μελλοντική αξιοποίηση του ακινήτου, μέρος του οποίου ήδη έχει δεσμευθεί υπέρ του υπ.Εθνικής Άμυνας.
