Σταθερότητα στην αγορά εμπορικών καταστημάτων με χαμηλότερους δείκτες ωστόσο όσον αφορά τη διαθεσιμότητα χώρων σε κεντρικά σημεία στην Αθήνα, περαιτέρω άνοδος των ενοικίων στα γραφεία υψηλών προδιαγραφών και συνεχιζόμενη υψηλή ζήτηση στα logistics με αυξανόμενες πάντως τις προκλήσεις για τους «παίκτες» που επενδύουν στη συγκεκριμένη αγορά.
Αυτή την εικόνα παρουσιάζει σήμερα η αγορά επαγγελματικών χώρων στην Αθήνα, με βάση την τελευταία μελέτη (δεύτερο εξάμηνο 2024) από τη γνωστή εταιρεία συμβούλων ακινήτων Δανός, η οποία συνεργάζεται με την BNP Paribas Real Εstate.
Γραφειακοί χώροι
Ειδικά όσον αφορά τις προοπτικές της αγοράς γραφειακών χώρων, όπως αναφέρουν οι αναλυτές της εταιρείας, η ζήτηση για ευέλικτους και υψηλής ποιότητας χώρους γραφείων θα παραμείνει ισχυρή, ιδιαίτερα σε κεντρικά σημεία και γνωστές επιχειρηματικές περιοχές όπως η Βασιλίσσης Σοφίας και το Μαρούσι.
Η εταιρεία εκτιμά ότι οι τιμές ενοικίασης για τους λεγόμενους «καλούς» χώρους υψηλών προδιαγραφών θα συνεχίσουν να αυξάνονται.
Επιπλέον, «το 2025, παράγοντες όπως η βιωσιμότητα και η τεχνολογία θα είναι ακόμη πιο κρίσιμη στους χρήστες και στην απόφασή τους για νέες ενοικιάσεις».
Αντίστοιχα οι ευέλικτες λύσεις γραφειακών χώρων με τις αντίστοιχες εταιρείες που προωθούν το συγκεκριμένο μοντέλο στην αγορά θα συνεχίσουν να παρουσιάζουν ζήτηση, καθώς οι εταιρείες από την πλευρά τους προσαρμόζονται σε υβριδικά μοντέλα εργασίας.
Σε σχέση με το προφίλ των ενοικιαστών, οι μεγάλοι όμιλοι κυριαρχούν στη ζήτηση, ωστόσο υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, start-ups και τεχνολογικές εταιρείες κυρίως για ευέλικτους χώρους γραφείων (co-working και serviced γραφεία).
Σε επίπεδο τιμών ενδεικτικά, στο κέντρο της Αθήνας στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας το ενοίκιο για χώρους υψηλών προδιαγραφών διαμορφώνεται τώρα στα 33 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, ενώ στην Κηφισίας στα 28 ευρώ ανά τ.μ. και στη λεωφόρο Βουλιαγμένης στα 28 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο.
Στο σύνολό της, η αγορά γραφείων της Αθήνας πρόκειται να συνεχίσει την αναπτυξιακή τροχιά το 2025, λόγω της ζήτησης σε σύγχρονους, ευέλικτους και βιώσιμους χώρους γραφείων.
Εμπορικά καταστήματα
Στα εμπορικά καταστήματα οι τάσεις παραπέμπουν σε σταθεροποίηση με δεδομένα και τα σκαμπανεβάσματα ως προς τις λιανικές πωλήσεις στην Ελλάδα και το σχετικό δείκτη μέσα στο 2024.
Η ανάλυση της εταιρίας Δανός κάνει λόγο για σταθερότητα σε ενοίκια και αποδόσεις όσον αφορά τις νέες τάσεις, ανθεκτικότητα των καταστημάτων στους μεγάλους εμπορικούς δρόμους σε πιο βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, σταθερότητα επίσης όσον αφορά στην απορρόφηση νέων χώρων και χαμηλότερο ποσοστό διάθεσιμων χώρων στους μεγάλους εμπορικούς δρόμους.
Οι αποδόσεις ενδεικτικά στη μεγαλύτερη εμπορική πιάτσα της χώρας, την οδό Ερμού, διαμορφώνονται μεταξύ 5,5% – 6%.
Logistics
Η ανάπτυξη του κλάδου logistics στην Ελλάδα συνεχίζεται με ταχείς ρυθμούς και οδηγείται σε μεγάλο βαθμό από την ευρέως διαδεδομένη διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου, ιδίως μετά την υγειονομική κρίση, η οποία λειτούργησε ως «επιταχυντής».
Στρατηγικές τοποθεσίες κοντά σε εμπορικά λιμάνια, αεροδρόμια και οι αυτοκινητόδρομοι είναι εκεί όπου εστιάζουν οι μεγάλοι επενδυτές για περαιτέρω επέκταση.
Ως αποτέλεσμα, πολλές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων εμπορικών επιχειρήσεων, ναυτιλιακών και εταιρειών επενδύσεων σε ακίνητα (ΑΕΕΑΠ), επενδύουν στην ανάπτυξη νέων αποθηκών ή αγορά έτοιμων κέντρων logistics που προορίζονται είτε για επένδυση είτε για ιδιόχρηση.
Η Δανός αναφέρει ότι παρά τη ζήτηση για νέα έργα, οι επενδυτές αντιμετωπίζουν πολλές προκλήσεις, με πολύ σημαντικό το πλαίσιο αστικού σχεδιασμού και το «άκαμπτο» σύστημα των κανόνων, την κυριαρχία στην αγορά μεγάλων παικτών του ιδιωτικού τομέα που θέλουν νέους χώρους για ιδιόχρηση (π.χ. σούπερ μάρκετ), η αβεβαιότητα στο γενικότερο πολιτικό περιβάλλον που μπορεί να επηρεάζει τις κινήσεις των μεγάλων θεσμικών και δυνητικών επενδυτών.
Η ζήτηση χαρακτηρίζεται «μεγάλη» για σύγχρονες αποθήκες στην Ελλάδα, όπως αποδεικνύεται στην πράξη και από τον όγκο των νέων έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Συγκεκριμένα υπάρχει ανάγκη για 450.000 τ.μ. νέων χώρων για να φιλοξενήσουν την ανάπτυξη σύγχρονης, «πράσινης» υποδομής logistics: «Οι χρήστες αναζητούν ολοένα και περισσότερο μεγάλα, υπερσύγχρονα κτίρια υψηλής ενεργειακής απόδοσης και προηγμένες τεχνολογίες
αυτοματισμού. Αυτά τα χαρακτηριστικά βοηθούν στην επίτευξη σημαντικών οικονομιών κλίμακας και μείωση του λειτουργικού κόστους», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Η κύρια ζήτηση προέρχεται από εταιρείες logistics, κατασκευαστές και μεταφορικές εταιρείες.
Μεγάλες επενδύσεις για κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης
Η προσφορά χώρων logistics, κυρίως «πράσινων», είναι αυτή την στιγμή πολύ περιορισμένη με αποτέλεσμα τη χαμηλή διαθεσιμότητα και τις αυξανόμενες τιμές στα ενοίκια.
Μέχρι το τέλος του 2024 υπολογίζονταν ότι κοντά 250.000 τ.μ. νέοι χώροι θα έμπαιναν στην αγορά με δεδομένο το υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον, ενώ οι αποδόσεις κυμαίνονται από 6,5% – 7%.
Για την επόμενη χρονιά υπολογίζεται ότι η ετήσια προσφορά θα ανέβει στα 300.000 – 400.000 τ.μ. Η πλειονότητα των νέων κατασκευών εστιάζει στη δυτική Αττική όπου βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ.
Βασικοί παίκτες όπως Prodea Investments, Premia Properties, Trastor, Trade Estates και Briq Proteries εστιάζουν στην περιοχή του Ασπρόπυργου, με το ποσοστό των κενών θέσεων για τους χώρους υψηλών προδιαγραφών logistics να ανέρχεται μόλις στο 5%.
Όσον αφορά τις τιμές ενοικίασης, οι τιμές ζήτησης σε διάφορες περιοχές της Αττικής διαφέρουν: Στον Ασπρόπυργο, οι τιμές κυμαίνονται από 4 έως 6 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα, ενώ στην περιοχή των Μεσογείων κυμαίνονται από 3 ευρώ έως 5 ευρώ το τ.μ. ανά μήνα.
Στην Ελευσίνα οι τιμές πέφτουν μεταξύ 3,5 – 5,5 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα. Οι χαμηλότερες τιμές ενοικίασης βρίσκονται στα Οινόφυτα Αττικής, όπου οι τιμές κυμαίνονται από 2- 4 ευρώ ανά τ.μ. το μήνα.
Οι χώροι υψηλών προδιαγραφών μπορούν να έχουν υψηλότερες τιμές ενοικίασης ανάλογα με την ποιότητα κατασκευής, την τοποθεσία, τις προσφερόμενες υπηρεσίες.
