Μία εμπεριστατωμένη ανάλυση, εστιάζοντας συγκεκριμένα στους τομείς των κατασκευών και των ακινήτων, παρουσιάζει η Greenomy, η πλατφόρμα SaaS regtech που ειδικεύεται σε θέματα βιωσιμότητας και δεδομένων ESG.

Αυτή η πρώτη τομεακή ανάλυση έχει ως στόχο να φωτίσει την πρακτική εφαρμογή της Ταξινόμησης της ΕΕ, καθοδηγώντας τις εταιρείες προς τον στόχο της ουδετερότητας του άνθρακα έως το 2050.

Υπό αυτό το πρίσμα η Greenomy αποκαλύπτει κρίσιμες πληροφορίες σχετικά με την ευθυγράμμιση των δύο κλάδων με τους στόχους βιωσιμότητας και τη συμβολή τους στους περιβαλλοντικούς στόχους.

Οι κατασκευές και τα ακίνητα, που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην παγκόσμια προσπάθεια μείωσης των εκπομπών CO2, βρίσκονται στο μικροσκόπιο για τις σημαντικές δυνητικές επιπτώσεις τους στην κλιματική αλλαγή. Καθώς ευθύνονται για το 40% περίπου των παγκόσμιων εκπομπών CO2, η ευθυγράμμισή τους με την Ταξινόμηση της ΕΕ δεν επηρεάζει μόνο το λειτουργικό τους αποτύπωμα, αλλά δημιουργεί και προηγούμενο για άλλους κλάδους.

Η ανάλυση επιδιώκει να συγκρίνει τις επιδόσεις τους σε σχέση με άλλους κλάδους, αναδεικνύοντας τόσο τα επιτεύγματα όσο και τους τομείς που χρήζουν βελτίωσης, περιγράφοντας εννέα βασικά ευρήματα

Κατάσταση ευθυγράμμισης

Όπως προκύπτει από την έρευνα ο τομέας των ακινήτων διαθέτει το υψηλότερο ποσοστό επιλεξιμότητας της φορολογικής νομοθεσίας της ΕΕ μεταξύ όλων των τομέων, με το εντυπωσιακό 87% του κύκλου εργασιών. Ο κατασκευαστικός τομέας ακολουθεί, επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη προσπάθεια προς τη βιωσιμότητα με ποσοστό επιλεξιμότητας 47%.

Τα στοιχεία αυτά όχι μόνο επιβεβαιώνουν τη δέσμευση των τομέων να ευθυγραμμιστούν με τη φορολογική νομοθεσία της ΕΕ, αλλά επίσης αναδεικνύουν τις δυνατότητές τους για την προσέλκυση βιώσιμων επιλογών χρηματοδότησης, ένα κρίσιμο πλεονέκτημα στη σημερινή οικονομία.

Επιπτώσεις των αποτελεσμάτων επιλεξιμότητας και ευθυγράμμισης

Η υψηλή βαθμολογία επιλεξιμότητας σε αυτούς τους τομείς δεν αντανακλά μόνο τη σημαντική συμβολή τους στη βιωσιμότητα, αλλά επηρεάζει επίσης την πρόσβασή τους σε χρηματοδότηση. Οι εταιρείες με υψηλά επίπεδα ευθυγράμμισης έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσελκύσουν ευνοϊκές επιλογές χρηματοδότησης, αναδεικνύοντας τα οικονομικά οφέλη των βιώσιμων πρακτικών. Ωστόσο, η διάκριση μεταξύ βιώσιμων και λιγότερο βιώσιμων εταιρειών θα μπορούσε να δημιουργήσει κινδύνους αξιοπιστίας για όσες ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία.

Πιο συχνά επιλεγμένες δραστηριότητες

Εμβαθύνοντας περισσότερο, η Greenomy διερευνά τις πιο συχνά επιλεγμένες δραστηριότητες σε αυτούς τους τομείς, ρίχνοντας φως στις στρατηγικές συμμόρφωσής τους και εντοπίζοντας σε ποια σημεία υπερέχουν και σε ποια αποτυγχάνουν. Οι τρεις κορυφαίες δραστηριότητες είναι η απόκτηση και η ιδιοκτησία κτιρίων, η κατασκευή νέων κτιρίων και η ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων.

Τι καινούργιο υπάρχει

Έως το 2023, μπορούσαν να επιλεγούν μόνο δραστηριότητες με ουσιαστική συμβολή στους στόχους μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής. Σύμφωνα με την έρευνα, μόνο το 5% των κατασκευαστικών εταιρειών ανέφεραν κάποια επιλεξιμότητα για τον στόχο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Ωστόσο, από το 2024 μπορούν να επιλεγούν οι τέσσερις νέοι περιβαλλοντικοί στόχοι. Μεταξύ αυτών, μόνο ο στόχος της κυκλικής οικονομίας οδήγησε στη δημιουργία νέων δραστηριοτήτων που συνδέονται άμεσα με τους τομείς των κατασκευών και των ακινήτων.

Εστίαση στις 3 κορυφαίες δραστηριότητες

Η Greenomy εμβαθύνει στις τρεις πρωταρχικές δραστηριότητες στους τομείς των κατασκευών και των ακινήτων: κατασκευή νέων κτιρίων, ανακαίνιση υφιστάμενων δομών και απόκτηση και διαχείριση ακινήτων. Αρχικά, εξετάζει πόσο καλά οι εταιρείες συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της Ταξινόμησης της ΕΕ, προτού διερευνήσει τους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν σε τυχόν παρατυπίες σε επόμενα μέρη.

Η διαδικασία κατασκευής νέων κτιρίων περιλαμβάνει τόσο τον προγραμματισμό των κατασκευαστικών έργων όσο και την ίδια τη φυσική κατασκευή. Μόνο το 16,2% των εσόδων από αυτή τη δραστηριότητα ευθυγραμμίζεται με την Ταξινόμηση της ΕΕ, υποδεικνύοντας ότι ένα σημαντικό ποσοστό 83,8% των εσόδων δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια βιωσιμότητας που θέτει η Ταξινόμηση της ΕΕ.

Όσον αφορά την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων, η οποία ταξινομείται ως “οικοδομικές εργασίες και έργα πολιτικού μηχανικού ή προετοιμασίες “, η ευθυγράμμιση είναι ακόμη χαμηλότερη, με μόλις το 9,5% του κύκλου εργασιών να ανταποκρίνεται στα πρότυπα.

Αντίθετα, η απόκτηση και η ιδιοκτησία κτιρίων, που ορίζεται ως “αγορά ακινήτων και διατήρηση του ελέγχου επί του εν λόγω ακινήτου”, παρουσιάζει μία πιο αισιόδοξη εικόνα. Εδώ, περίπου το ένα τρίτο (31,2%) του κύκλου εργασιών είναι σύμφωνο με τα κριτήρια της Ταξινόμησης.

Η διερεύνηση των λόγων που κρύβονται πίσω από αυτά τα χαμηλά ποσοστά ευθυγράμμισης είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του κατά πόσον οφείλονται σε εσωτερικές πρακτικές της εταιρείας ή σε ευρύτερες κανονιστικές προκλήσεις. Τέτοιες γνώσεις είναι ζωτικής σημασίας για τις ομάδες ΕΚΕ (Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης) που στοχεύουν να βελτιώσουν τις βαθμολογίες συμμόρφωσης με τη φορολογική νομοθεσία της ΕΕ.

Μη ευθυγράμμιση με κριτήρια ουσιαστικής συμβολής

Για τη δραστηριότητα “Κατασκευή νέων κτιρίων”, οι εταιρείες πρέπει να διασφαλίζουν ότι η πρωτογενής ενεργειακή ζήτηση (PED) των έργων τους είναι τουλάχιστον 10% χαμηλότερη από το σημείο αναφοράς των κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας (NZEB), ώστε να συμβάλλουν σημαντικά στους στόχους μετριασμού της κλιματικής αλλαγής (CCM).

Τα κύρια εμπόδια για την ευθυγράμμιση περιλαμβάνουν ανεπαρκή ενεργειακή απόδοση, με ορισμένα κτίρια να μην λαμβάνουν αξιολογήσεις PED ή να μην πληρούν την απαίτηση μείωσης κατά 10% του NZEB.

Ειδικότερα, η απουσία υπολογισμών του δυναμικού υπερθέρμανσης του πλανήτη (GWP) οδήγησε επίσης στη μη συμμόρφωση ορισμένων επιχειρήσεων.

Στην “ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων”, οι λεπτομέρειες συμμόρφωσης είναι λιγότερο σαφείς, ωστόσο οι εταιρείες πρέπει είτε να πληρούν τα τοπικά πρότυπα ανακαίνισης είτε να παρουσιάζουν μείωση PED τουλάχιστον κατά 30%.

Συχνά, οι επιχειρήσεις που δεν πληρούσαν αυτά τα κριτήρια ανακατεύθυναν τις επενδύσεις προς βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης. Ωστόσο, αυτό αναδεικνύεται ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση για την επίτευξη συμμόρφωσης μέσω άμεσων προσπαθειών ανακαίνισης.

Η δραστηριότητα “Απόκτηση και ιδιοκτησία κτιρίων” απαιτεί τα κτίρια να έχουν είτε πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης (EPC) κατηγορίας Α είτε PED εντός του 15% των περιφερειακών προτύπων για ουσιαστική συνεισφορά.

Τα περισσότερα ζητήματα μη συμμόρφωσης προκύπτουν από την αποτυχία του πρώτου κριτηρίου, γεγονός που ωθεί τις εταιρείες να επιλέξουν το σχετικά απλούστερο κριτήριο αναφοράς του 15%.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης ποικίλλει, καθώς ορισμένες περιφέρειες παρέχουν σαφή κριτήρια αναφοράς, ενώ άλλες απαιτούν από τις εταιρείες να βασίζονται σε εναλλακτικές πηγές δεδομένων για την απόδειξη της συμμόρφωσης.

Μη ευθυγράμμιση με τα κριτήρια “Μην προκαλείτε σημαντική βλάβη” (DNSH)

Όσον αφορά τις δραστηριότητες κατασκευής και ανακαίνισης, οι λόγοι μη συμμόρφωσης με τα κριτήρια “Μην προκαλείτε σημαντική βλάβη” (DNSH) είναι ποικίλοι, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για σαφέστερη καθοδήγηση του τομέα.

Τα κριτήρια αυτά περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα περιβαλλοντικών εκτιμήσεων, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης του κλιματικού κινδύνου, της χρήσης νερού, της διαχείρισης αποβλήτων, της πρόληψης της ρύπανσης και της διατήρησης της βιοποικιλότητας.

Ειδικότερα, η μεγαλύτερη πρόκληση για τη συμμόρφωση έγκειται συχνά στην εκπλήρωση των απαιτήσεων της κυκλικής οικονομίας, ιδίως του στόχου να προετοιμάζεται το 70% των αποβλήτων για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση.

Επιπλέον, οι δυσκολίες στον έλεγχο της χρήσης επικίνδυνων ουσιών και η διαχείριση χρονοβόρων εργασιών συμβάλλουν στη μη συμμόρφωση, ενώ τα κριτήρια για τη χρήση του νερού και τη βιοποικιλότητα θέτουν λιγότερα εμπόδια, εκτός από τις περιπτώσεις που αφορούν κτίρια εκτός ΕΕ, όπου η τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων καθίσταται πιο περίπλοκη.

Αντίθετα, για τη δραστηριότητα απόκτησης και κατοχής κτιρίων, το πρωταρχικό κριτήριο DNSH περιστρέφεται γύρω από την εκτίμηση του κλιματικού κινδύνου. Εδώ, οι εταιρείες αντιμετωπίζουν ασυνέπειες στην ευθυγράμμιση, κυρίως λόγω των διφορούμενων κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τη διενέργεια αξιολογήσεων και τον καθορισμό αποδεκτών επιπέδων κινδύνου.

Αυτή η ασυμφωνία αναδεικνύει τον αγώνα του τομέα με την εφαρμογή ενός ενιαίου προτύπου για τον κλιματικό κίνδυνο, περιπλέκοντας περαιτέρω την πορεία προς την πλήρη συμμόρφωση με τα κριτήρια DNSH.

Μη ευθυγράμμιση με τα ελάχιστα κριτήρια κοινωνικών διασφαλίσεων

Κατά την ανάλυση, οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με τα ελάχιστα κριτήρια των κοινωνικών διασφαλίσεων (MSS), ήταν ελάχιστες μεταξύ των εταιρειών που αξιολογήθηκαν. Ενώ όλες οι εταιρείες προέβησαν σε αξιολογήσεις των κριτηρίων MSS σε εταιρικό επίπεδο, ορισμένες αναγνώρισαν την ανάγκη για περαιτέρω βελτιώσεις, ιδίως σε τομείς όπως η δέουσα επιμέλεια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ενσωμάτωση των προμηθευτών.

Πρακτικές προκλήσεις

Διάφορες πρακτικές προκλήσεις, όπως η επιρροή στον σχεδιασμό έργων και η ποικιλομορφία των εθνικών και περιφερειακών κανονισμών, εμποδίζουν την ικανότητα των εταιρειών να ευθυγραμμιστούν πλήρως με την ταξινομία της ΕΕ. Η υπέρβαση αυτών των εμποδίων είναι απαραίτητη για την επίτευξη ευρύτερης συμμόρφωσης.