Τεράστιες συνέπειες στην οικοδομική δραστηριότητα, «πάγωμα» πολλών ιδιωτικών έργων και ένα απίστευτο αλαλούμ σε αρκετές πολεοδομίες της χώρας έχουν προκαλέσει τα κίνητρα σε ύψος του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), στα οποία αντιδρούν εδώ και καιρό οι δημοτικές αρχές αναστέλλοντας την έκδοση αδειών με τη χρήση των κινήτρων.

Έχουν επίσης στη φαρέτρα τους αποφάσεις του Ε΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που τους δικαιώνουν σε ορισμένα σημεία και παραπέμπουν το ζήτημα προς οριστική κρίση από την Ολομέλεια του ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Αποτέλεσμα είναι, πολλές οικοδομές να παραμένουν ημιτελείς ή να μην ξεκινούν καν, με το… μπάχαλο να μεταφέρεται και στις αγοραπωλησίες ακινήτων που σε μεγάλο βαθμό έχουν επίσης μπει στον «πάγο», καθώς οι αγοραστές φοβούνται να κάνουν το επόμενο βήμα.

Έως σήμερα το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ έχει λάβει αρκετές αποφάσεις που δικαιώνουν τις προσφυγές Δήμων και κατοίκων Δήμων της Αθήνας, των νοτίων και βορείων προαστίων της Αττικής, εγείροντας ζητήματα αντισυνταγματικότητας άρθρων του ΝΟΚ που αναφέρονται στα μπόνους δόμησης και αφορούν κατά κύριο λόγο τα ύψη των κτιρίων.

Ως εκ τούτου οι εμπλεκόμενοι στην οικοδομική δραστηριότητα «κρατούν την ανάσα τους» μέχρι τις 11 Οκτωβρίου 2024, ημερομηνία για την οποία έχει προγραμματιστεί η εκδίκαση της υπόθεσης από την Ολομέλεια του ΣτΕ που θα αποφανθεί οριστικά για το μείζον θέμα που έχει προκύψει εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. Κι αυτό εάν δεν υπάρξει κάποια αναβολή.

Σε κάθε περίπτωση η κατάσταση δεν αναμένεται να έχει ξεκαθαρίσει απολύτως πριν τα τέλη της χρονιάς, καθώς θα απαιτηθεί κι ένα διάστημα μέχρι να καθαρογραφεί η όποια απόφαση ληφθεί.

Την κατάσταση περιπλέκει ακόμα περισσότερο και η απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ, που δικαίωσε το Δήμο Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και στο σκεπτικό της αναφέρεται στο ενδεχόμενο ακόμα και να κριθούν αυθαίρετες και κατεδαφιστέες οι κατασκευές, ή να ακυρωθούν συμβόλαια αγοράς ακινήτων σε οικοδομές που έχουν ανεγερθεί με τα μπόνους του ΝΟΚ, σε περίπτωση οριστικής απορριπτικής απόφασης από τον Ολομέλεια του ΣτΕ.

Αναποτελεσματική η παρέμβαση του ΥΠΕΝ 

Όπως έδειξε η εξέλιξη των πραγμάτων στο κενό έχει πέσει και η «πυροσβεστική» τροπολογία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που ψηφίστηκε πριν κάποιους μήνες, με την οποία επιβλήθηκε κόφτης στα ύψη προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις.

Η ρύθμιση δεν καταργεί τα μπόνους, αλλά προβλέπει μεταβατική εφαρμογή και λιγότερους ορόφους έως την ολοκλήρωση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) μέχρι το τέλος του 2025, ενώ ορίζει ότι θα γίνει ειδική μελέτη και θα διεξάγονται έλεγχοι από ελεγκτές δόμησης για υπερβάσεις σε τέσσερις φάσεις.

Δεν προβλέπει αναδρομική ισχύ, αλλά εισάγει την κλιμακωτή εφαρμογή των κινήτρων ανάλογα με τον Συντελεστή Δόμησης της κάθε περιοχής.

Το υπουργείο εμφανίστηκε να αντιλαμβάνεται ορισμένα από τα προβλήματα της οριζόντιας χρήσης των κινήτρων, αλλά ήταν προφανώς αργά για να κάμψει τις αντιδράσεις των αιρετών, οι οποίοι τη χαρακτήρισαν ανεπαρκή.

ΤΕΕ: Παρακμή ασφάλειας δικαίου

«Ζούμε αυτή την περίοδο το απόλυτο μπάχαλο σε ό,τι αφορά την ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα σε όλη την Ελλάδα», επεσήμανε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), Γιώργος Στασινός μιλώντας στο συνέδριο Υποδομών και Μεταφορών. Ανέφερε ότι πολλές οικοδομές ξεκινούν έχοντας οικοδομική άδεια και έχοντας λάβει τις απαραίτητες εγκρίσεις και αμέσως σταματούν, γιατί κάποιος δήμαρχος «αποφάσισε ότι έγινε οικολόγος επειδή ο ψηφοφόρος του δεν θέλει, ουσιαστικά, να χτίσει ο απέναντι. Ανακάλυψαν τον ΝΟΚ που υπάρχει από το 2012 και ξαφνικά διαμαρτύρονται τώρα».

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ μάλιστα είπε ότι αισθάνεται ντροπή, καθώς «όσα χρόνια είμαι μηχανικός δεν έχω ξαναζήσει ποτέ στη χώρα μία τέτοια παρακμή ασφάλειας δικαίου σε ό,τι αφορά αυτό το κομμάτι και πάλι κανείς δεν ασχολείται. Είμαστε σε μια τραγική κατάσταση. Στο κομμάτι της ασφάλειας δικαίου πρέπει να είμαστε τελευταίοι από τις χώρες της Αφρικής. Πλέον αν θες να αναπτύξεις κάποια δραστηριότητα πρέπει να ρωτήσεις σε ποιον δήμο είσαι, ποιος είναι ο υπάλληλος διότι ένας υπάλληλος βγάζει άδεια, ο δίπλα δε βγάζει».

Ο κ. Στασινός υπογράμμισε ότι οικοδομές σταματούν την ώρα που κάποιος μπορεί να έχει πουλήσει διαμερίσματα ή Golden Visa. «Τον κυνηγάνε με τα πιστόλια, έχουμε και τέτοια περιστατικά», σημείωσε.

Ο ίδιος, πάντως, επιμένει ότι η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση αρμοδιότητα των δήμων: «Δεν είναι αρμοδιότητα των δήμων. Παρανομούν όλοι αυτοί διότι υπάρχει νόμος τον οποίο παραβαίνουν», είπε προσθέτοντας ότι υπάλληλοι Υπηρεσιών Δόμησης κινδυνεύουν με αγωγές από ιδιώτες επειδή δεν εκδίδουν άδειες με βάση τις αποφάσεις των δημάρχων.