Ιδιαίτερα αυξημένες ήταν και για το 2023 οι υποθέσεις του Κτηματολογίου, η διαδικασία για τη σύνταξη του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη, οι οποίες οδήγησαν σε δικαστικές διαφορές με την εμπλοκή του Ελληνικού Δημοσίου.

Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης για την περασμένη χρονιά που δημοσίευσε το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) και αποδίδεται κυρίως στην παράταση της προθεσμίας διόρθωσης των αρχικών εγγραφών έως τις 30 Νοεμβρίου 2024 σε περιοχές που κηρύχθηκαν υπό κτηματογράφηση πριν την έναρξη ισχύος του ν.3481/2006, καθώς και στις περιοχές για τις οποίες οι πρώτες εγγραφές καταχωρίσθηκαν από την 01 – 01 – 2013 έως και την 31-12 – 2015, λίγες ημέρες πριν την λήξη της. Σημαντικό ρόλο στον αυξημένο αριθμό των υποθέσεων έπαιξε επίσης και το πλήθος των εσφαλμένων πρώτων εγγραφών για τις οποίες εκκρεμεί η διόρθωσή τους, με το ΝΣΚ μάλιστα να επισημαίνει ότι «ενώ προϊόντος του χρόνου γίνεται αντιληπτό ότι ενδεχόμενη νέα παράταση του χρόνου της προβλεπόμενης στο άρθρο 6 παρ. 2 του ν.2664/1998 αποσβεστικής προθεσμίας, θα ήταν απαραίτητη».

Από τις περιπτώσεις που περαιώθηκαν εντός του προηγούμενου έτους προκύπτει ότι για ένα μεγάλο τμήμα τους το Δημόσιο δεν προέβαλε βάσιμα δικαιώματα στα επίδικα ακίνητα και δεν διέθετε συγκεκριμένα στοιχεία για να αμφισβητήσει τα δικαιώματα των ιδιοκτητών.

Αναλυτικά, το 2023:

– Ασκήθηκαν 857 κτηματολογικές αγωγές, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 82% του συνόλου των 1.046 αγωγών που ασκήθηκαν για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου το έτος 2023.

Το ΝΣΚ υπογραμμίζει, πάντως, ότι παραμένει σε εκκρεμότητα η άσκηση πλήθους αγωγών του Δημοσίου, για τις οποίες έχουν χορηγηθεί οι σχετικές εντολές, λόγω μη πληρότητας του φακέλου και εξαιτίας της έλλειψης των διαγραμμάτων που ορίζονται από τη νομοθεσία για τις δασικές υπηρεσίες. Κι αυτό γιατί η υπουργική απόφαση που καθορίζει τη διαδικασία έκδοσής τους και τα λοιπά θέματα, εκδόθηκε μόλις τον Νοέμβριο του 2023 με έναρξη ισχύος στις 15 Ιανουαρίου 2024.

– Περαιώθηκαν 1.540 υποθέσεις κτηματολογίου με Πρακτικά Τριμελούς Επιτροπής, Πράξεις Τριμελούς Επιτροπής και Επισημειωματικές Πράξεις, αφού εκτιμήθηκε από το σύνολο των χορηγηθέντων εγγράφων των υπηρεσιών, των αρμοδίων για την προβολή και διαχείριση των εμπράγματων δικαιωμάτων του Δημοσίου, ότι το Δημόσιο δεν προέβαλε βάσιμα δικαιώματα στα επίδικα ακίνητα και δεν διέθετε συγκεκριμένα στοιχεία για να αμφισβητήσει τα δικαιώματα των αντιδίκων ή, αφού εκτιμήθηκε ότι δεν συντρέχουν παραδεκτοί ή βάσιμοι λόγοι για την προσβολή των σχετικών αποφάσεων.

Σε σύγκριση μάλιστα με το έτος 2022, κατά το οποίο εκδόθηκαν για τον ανωτέρω λόγο 1.188 Πρακτικά Τριμελούς Επιτροπής, Πράξεις Τριμελούς Επιτροπής και Επισημειωματικές Πράξεις, διαπιστώνεται σημαντική αύξηση, κατά ποσοστό περίπου 30%, των υποθέσεων που περαιώθηκαν από το ΝΣΚ χωρίς την προσφυγή του Δημοσίου σε ένδικα μέσα κατά των σχετικών εκδοθεισών δικαστικών αποφάσεων. Το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «συντελεί, μεταξύ άλλων, στην ταχύτερη ολοκλήρωση της διαδικασίας οριστικοποίησης των κτηματολογικών εγγραφών με την εκκαθάριση των σχετικών δικαστικών διαφορών υπέρ των προσώπων, φυσικών και νομικών, που προσέφυγαν δικαστικά για τη διόρθωση των ανακριβών πρώτων εγγραφών για τα δικαιώματά τους».

Οι λόγοι που «άνοιξαν» τις κτηματολογικές διαφορές

Οσο για την αύξηση των κτηματολογικών διαφορών, στις οποίες εμπλέκεται το Δημόσιο, το ΝΣΚ σημειώνει ότι έπαιξαν ρόλο τρεις βασικοί παράγοντες και συγκεκριμένα:

Το γεγονός ότι ήδη από το 2013 ορίστηκε ότι στην περίπτωση των ακινήτων «αγνώστου ιδιοκτήτη» όταν ο φερόμενος δικαιούχος επικαλείται ως τίτλο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία, ασκεί αγωγή που απευθύνεται κατά του Ελληνικού Δημοσίου,

• Το γεγονός ότι οι αρμόδιες για την προστασία των δικαιωμάτων του Δημοσίου υπηρεσίες μέχρι το έτος 2013 δεν είχαν υποχρέωση υποβολής δήλωσης κατά το στάδιο της κτηματογράφησης, με αποτέλεσμα για τις περιοχές που κτηματογραφήθηκαν πριν την ημερομηνία αυτή, να μην υποβάλουν δηλώσεις ή να τις υποβάλουν μη προσηκόντως, με αποτέλεσμα να καταχωριστούν τρίτα πρόσωπα ως δικαιούχοι ακινήτων του Ελληνικού Δημοσίου και
• το γεγονός ότι πλήθος ιδιωτών ασκούν ένδικα βοηθήματα κατά του Ελληνικού Δημοσίου για ακίνητα που έχουν καταχωριστεί στις πρώτες εγγραφές είτε ως αγνώστου ιδιοκτήτη είτε με δικαιούχο κυριότητας το Ελληνικό Δημόσιο.

Σε κάθε περίπτωση το ΝΣΚ διευκρινίζει πως οι λειτουργοί του ασκούν κτηματολογικές αγωγές για δικαιώματα του Ελληνικού Δημοσίου, εφόσον αυτά τεκμηριώνονται με τον κατά το δυνατόν προσφορότερο τρόπο από τις αρμόδιες υπηρεσίες, που είναι επιφορτισμένες με τη διαχείριση και προβολή των δικαιωμάτων αυτών, ώστε να ασκούνται προσηκόντως τα οικεία ένδικα βοηθήματα.

Επιπλέον ένδικα μέσα ασκούνται όταν συντρέχουν λόγοι παραδεκτής και βάσιμης άσκησής τους, προς διαφύλαξη των δικαιωμάτων του Δημοσίου, ενώ ελέγχεται και πριν την εισαγωγή τους προς συζήτηση εάν έχει συντρέξει λόγος παραίτησης, ώστε να μην χρονίζουν δίκες άνευ αντικειμένου.

Παράλληλα στο μεγαλύτερο μέρος τους οι οικείες υποθέσεις που έχουν ανοιχθεί με αγωγές κατά του Ελληνικού Δημοσίου περατώνονται κατά τον προβλεπόμενο στον Οργανισμό τρόπο, δηλαδή αναλόγως του ποσού της ένδικης διαφοράς με Πρακτικό, Πράξη ή Επισημειωματική Πράξη, εφόσον το Δημόσιο δεν προβάλλει ούτε διαθέτει στοιχεία για να αμφισβητήσει τα επίδικα δικαιώματα ή δεν συντρέχει εξαιρετική περίπτωση επίλυσης νομικού ζητήματος.