Σημαντικές καθυστερήσεις «γράφει» το πρόγραμμα Smart Cities για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των Δήμων, αφού τρία χρόνια μετά την εξαγγελία του μόλις 52 από τους 332 δήμους έχουν καταφέρει να ενταχθούν με την πρώτη ένταξη έργου από το δήμο Πετρούπολης να γίνεται την Άνοιξη του 2023.

Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Δημήτρης Παπαστεργίου και ο υπουργός Εσωτερικών Θοδωρής Λιβάνιος στο πλαίσιο ενημερωτικής συνάντησης που πραγματοποιήθηκε χθες Πέμπτη (25/07), ανακοίνωσαν την ένταξη των εν λόγω δήμων.

Ωστόσο αυτό που προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία είναι πως η δράση προχωρά εξαιρετικά αργά.

Βάσει των δεδομένων, από το σύνολο των δήμων, 312 δήμοι κατέθεσαν αιτήσεις, ενώ 20 δεν έκαναν ούτε αυτό το βήμα κυρίως επειδή ήταν μικροί ορεινοί δήμοι και δε διέθεταν ούτε τους πόρους ούτε το ανθρώπινο δυναμικό για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις εξαιρετικά αυστηρές και δυσκίνητες διαδικασίες του ΕΣΠΑ.

Αλλά η πλειονότητα των δήμων που κατέθεσε αιτήσεις έχει ελλιπείς φακέλους δεδομένης της υποστελέχωσης των ΟΤΑ στην κρίσιμη ειδικότητα των επιστημόνων Πληροφορικής.

Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία:

• 217 δήμοι έχουν λάβει επιστολές για συμπληρωματικά στοιχεία.
• Για 181 δήμους έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της αξιολόγησης.
• Μόλις για 58 δήμους έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγηση μαζί με τις εγκρίσεις των διακηρύξεων. Εξ αυτών προκύπτουν 52 εντάξεις καθώς 6 δήμοι έχουν απορριφθεί. Για τους εν λόγω δήμους μάλιστα η αρχιτεκτονική του προγράμματος δεν επιτρέπει επανάληψη της αίτησης.
• Από τους 52 δήμους που έχουν ενταχθεί, μόνον οι 6 έχουν προχωρήσει στη δημοπράτηση έργων.

Στόχος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι μέχρι τον Οκτώβριο να έχουν προχωρήσει στα επόμενα στάδια εκατό δήμοι και μέχρι το τέλος του 2024 να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία για το σύνολο αυτών, κάτι που πάντως φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο δεδομένων των υφιστάμενων ρυθμών του προγράμματος.

Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα Smart Cities υλοποιείται μέσω του Προγράμματος «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» του ΕΣΠΑ 2021 – 2027 με συνολικό προϋπολογισμό 235,28 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο 45% του προϋπολογισμού του προγράμματος ψηφιακός μετασχηματισμός για εφαρμογές Πληροφορικής. Πιο συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός για τις συγκεκριμένες 52 εντάξεις ανέρχεται σε περισσότερα από 39 εκατ. ευρώ.

Το ποσό για κάθε Δήμο κυμαίνεται από 210.000 έως 2.770.000 ευρώ ανάλογα με τον πληθυσμό του.

Περιζήτητες και …αζήτητες δράσεις   

Στο πρόγραμμα εντάσσονται δράσεις που αφορούν τη βιώσιμη μετακίνηση, την εξοικονόμηση ενέργειας, την ενδυνάμωση της τοπικής δημοκρατίας, την προστασία από κυβερνοεπιθέσεις, την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών και ευρύτερα τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών, των επιχειρήσεων και της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Τα έργα ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 10 ανά Δήμο και επιλέγονται μεταξύ 38 προτεινόμενων έργων από τους ίδιους τους Δήμους με βάση τις τοπικές ανάγκες.

Από το σύνολο των προτάσεων που υπέβαλαν οι 312 Δήμοι, οι πέντε δημοφιλέστερες είναι οι ακόλουθες:

• Η ολοκληρωμένη υποδομή  προστασίας από κυβερνοεπιθέσεις (Network Firewall, Endpoint security κλπ.) και η παροχή συστήματος τηλεργασίας που επιλέχθηκε από 165 Δήμους 
• Η κεντρική ενιαία πλατφόρμα διαχείρισης και συλλογής δεδομένων δράσεων ψηφιακού μετασχηματισμού των ΟΤΑ που επιλέχθηκε από 149 Δήμους
• Η οργάνωση γραφείου κίνησης και η διαχείριση δημοτικού στόλου οχημάτων που επιλέχθηκε από 145 Δήμους
• Ο έξυπνος οδηγός Πόλης / Δήμου με καταγραφή τοπικών επιχειρήσεων που επιλέχθηκε από 144 Δήμους
• Το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικών πληρωμών που επιλέχθηκε από 135 Δήμους

Στον αντίποδα, οι λιγότερο δημοφιλείς δράσεις, όπως προκύπτει από τα μέχρις στιγμής στοιχεία των αιτήσεων είναι:

• Η εγκατάσταση έξυπνων συστημάτων μέτρησης ποιότητας υδάτων για την οποία ενδιαφέρον έδειξαν μόνο 18 δήμοι
• Η ψηφιακή πλατφόρμα συνεδριάσεων συλλογικών οργάνων και επιτροπών, για την οποία υπήρξαν αιτήσεις μόνο από 15 δήμους
• Τα συστήματα έξυπνης άρδευσης που συγκέντρωσαν ενδιαφέρον μόνο από 14 δήμους
• Τα συστήματα ενημέρωσης για την κυκλοφορία που θέλησαν να εγκαταστήσουν μόλις 13 δήμοι
• Η ψηφιοποίηση και διατήρηση φακέλων των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), για την οποία έδειξαν ενδιαφέρον μόνο 7 δήμοι.

Οι αργοί ρυθμοί που εμφανίζει το πρόγραμμα μέχρι τώρα είναι και η αιτία της έκκλησης που απηύθυναν τόσο ο κ. Παπαστεργίου όσο και ο κ. Λιβάνιος για επιτάχυνση των διαδικασιών.

Ο υπεύθυνος του προγράμματος, Μανώλης Γιαμπουράς μάλιστα ζήτησε να τηρηθούν οι διαγωνιστικές διαδικασίες και να υπάρχει ανταγωνισμός ώστε να μην υπάρχουν ζητήματα με την ΕΔΕΛ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να υλοποιηθούν τα έργα εντός των χρονοδιαγραμμάτων καθώς θα ακολουθήσουν δειγματοληπτικοί έλεγχοι και να πληρούνται απολύτως οι κανόνες δημοσιότητας.

Οι δήμοι που εντάχθηκαν στο Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός τον ΟΤΑ» και ο προϋπολογισμός ανά Δήμο: