Τη δημιουργία πανευρωπαϊκών “κοιλάδων καινοτομίας” (innovation valleys) επιδιώκει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη νέα χρηματοδότηση με 116 εκατ. ευρώ της πρωτοβουλίας για τη δημιουργία περιφερειακών κέντρων καινοτομίας σε 151 περιφέρειες της ΕΕ, εκ των οποίων οι 4 στην Ελλάδα.

Κρήτη, Θεσσαλία, Κεντρική Μακεδονία και Δυτική Ελλάδα είναι οι τέσσερις ελληνικές περιφέρειες που περιλαμβάνονται στις 151 πανευρωπαϊκά, που η Επιτροπή χαρακτηρίζει “ως περιφερειακές κοιλάδεςκαινοτομίας” στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού θεματολογίου καινοτομίας.

Η Επιτροπή έχει χαρακτηρίσει 151 περιφέρειες ως Περιφερειακές Κοιλάδες Καινοτομίας (ΠΚΚ), στο πλαίσιο του Νέου Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για την Καινοτομία (ΝΕΙΑ). Αυτές αποσκοπούν στην ενίσχυση των περιφερειακών οικοσυστημάτων καινοτομίας, στη γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας στην Ευρώπη και στη βελτίωση των συνολικών επιδόσεων καινοτομίας στη γηραιά ήπειρο.

Η ΕΕ θα στηρίξει την πρωτοβουλία αυτή με 116 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του προγράμματος “Ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας” (EIE) του προγράμματος “Ορίζοντας Ευρώπη”, του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ, και του μηχανισμού διαπεριφερειακών επενδύσεων καινοτομίας (I3) του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Για την ώρα 72 περιφέρειες με διαφορετικά επίπεδα ανάπτυξης και επιδόσεων καινοτομίας βρίσκονται σε καλό δρόμο για να γίνουν Περιφερειακές Κοιλάδες Καινοτομίας, με την επιφύλαξη της υπογραφής των συμφωνιών επιχορήγησης.

Οι περιφέρειες αυτές δεσμεύονται να ενισχύσουν τις πολιτικές και τις επενδύσεις καινοτομίας τους, εστιάζοντας στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ, όπως περιγράφονται στη ΝΕΙΑ. Περιλαμβάνουν τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, την αύξηση της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας, την αντιμετώπιση του ψηφιακού μετασχηματισμού (συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας), τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης και την αύξηση της κυκλικότητας.

Εκτός από τη χρηματοδότηση, η Επιτροπή θα στηρίξει επίσης τις περιφέρειες αυτές μέσω δραστηριοτήτων οικοδόμησης κοινότητας, εκδηλώσεων γνωριμίας και στοχευμένων δράσεων επικοινωνίας.

Νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας (ΝΕΙΑ)

Η καινοτομία αποτελεί οριζόντια προτεραιότητα που συμβάλλει τόσο στην πράσινη όσο και στην ψηφιακή μετάβαση, στην ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, στην οικονομική ασφάλεια και στην ανοικτή στρατηγική αυτονομία.

Τον Ιούλιο του 2022 η Επιτροπή δρομολόγησε τη NEIA για να τοποθετήσει την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή του νέου κύματος καινοτομίας βαθιάς τεχνολογίας.

Οι 25 δράσεις που προτείνονται στη ΝΕΙΑ, οι οποίες ομαδοποιούνται σε πέντε εμβληματικούς τομείς, αποσκοπούν:

• στη βελτίωση της χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις βαθιάς τεχνολογίας σε κλίμακα,
• στη διευκόλυνση της καινοτομίας βαθιάς τεχνολογίας μέσω χώρων πειραματισμού και δημόσιων συμβάσεων,
• στην επιτάχυνση και ενίσχυση της καινοτομίας στα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας σε ολόκληρη την ΕΕ και στην αντιμετώπιση του χάσματος της καινοτομίας,
• στην προώθηση, προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων βαθιάς τεχνολογίας και 5) στη βελτίωση των εργαλείων χάραξης πολιτικής.

Έκθεση για το 2024 σχετικά με την εφαρμογή της ΝΕΙΑ διαπίστωσε ότι 13 από τις δράσεις έχουν ολοκληρωθεί και 12 βρίσκονται σε εξέλιξη.

Περιφερειακές κοιλάδες καινοτομίας

Οι RIVs είναι μια δράση στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας 3 της NEIA. Η πρωτοβουλία βασίζεται στο πρόγραμμα εργασίας για τα ευρωπαϊκά οικοσυστήματα καινοτομίας στο πλαίσιο του προγράμματος “Ορίζοντας Ευρώπη” και στο μέσο διαπεριφερειακών επενδύσεων καινοτομίας (I3) στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Επικεντρώνεται στη σύνδεση περιφερειών σε ολόκληρη την ΕΕ και πέραν αυτής που έχουν δεσμευτεί να ενισχύσουν το οικοσύστημα καινοτομίας τους και να δημιουργήσουν νέες αλυσίδες αξίας στην ΕΕ για να συμβάλουν στις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ. Οι συνδεδεμένες RIV που προκύπτουν εμπλέκουν συστηματικά περιφέρειες με χαμηλότερες επιδόσεις καινοτομίας, προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω το χάσμα καινοτομίας.

Elisa Ferreira, Επίτροπος για τη συνοχή και τις μεταρρυθμίσεις

“Είναι ενθαρρυντικό να βλέπουμε τη δέσμευση πολλών περιφερειών στην Ευρώπη να αξιοποιήσουν τις στρατηγικές τους εξειδικεύσεις και να ενισχύσουν τον συντονισμό των επενδύσεων και των πολιτικών τους στην έρευνα και την καινοτομία.

Μέσω των Περιφερειακών Κοιλάδων Καινοτομίας, θα βοηθήσουμε να μετατρέψουμε την ποικιλομορφία των εδαφών της ΕΕ σε πλεονέκτημα και να διευκολύνουμε τη συνεργασία για την προώθηση νέων αλυσίδων αξίας για την εγχώρια καινοτομία της Ευρώπης.”