Η παγκόσμια εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι ένα «τέρας του Φρανκενστάιν που δεν λυπάται τίποτα και κανέναν», δήλωσε την Τετάρτη (21/1) ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, António Guterres, μιλώντας στους ηγέτες στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός.
«Η εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα είναι ένα τέρας του Φρανκενστάιν, που δεν λυπάται τίποτα και κανέναν. Παντού γύρω μας, βλέπουμε ξεκάθαρα σημάδια ότι το τέρας έχει γίνει ο αφέντης», τόνισε ο Guterres σε μια ομιλία που δόθηκε λίγες μέρες αφότου το 2024 αναδείχθηκε ως το θερμότερο έτος στην ιστορία και ο Donald Trump ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του ως Πρόεδρος των ΗΠΑ, αποσύροντας τη χώρα από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και υποσχόμενος «περισσότερες γεωτρήσεις για πετρέλαιο και φυσικό αέριο». Υπενθυμίζεται ότι η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων είχε συνεισφέρει 75 εκατομμύρια δολ. στην προεκλογική εκστρατεία του Trump.
Ο Guterres προειδοποίησε:
«Αυτό που βλέπουμε σήμερα – άνοδο της στάθμης της θάλασσας, κύματα καύσωνα, πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες και πυρκαγιές – είναι μόνο μια πρόγευση της ταινίας τρόμου που έρχεται».
Απευθυνόμενος στους ηγέτες μεγάλων τραπεζών, πολλοί από τους οποίους απέσυραν τη στήριξή τους από συμφωνίες για το κλίμα πριν από την επιστροφή του Trump στην εξουσία, δήλωσε ότι βρίσκονται «στη λάθος πλευρά της ιστορίας, της επιστήμης και των καταναλωτών, που αναζητούν περισσότερη βιωσιμότητα, όχι λιγότερη».
Το ίδιο μήνυμα απηύθυνε και στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, στις εταιρείες διαφήμισης, lobbying και δημοσίων σχέσεων που στηρίζουν και «ξεπλένουν» τις δράσεις τους. Ωστόσο, τόνισε τη «σπουδαία οικονομική ευκαιρία» που προσφέρει η ανανεώσιμη ενέργεια, η οποία «θα ωφελήσει τους ανθρώπους σε κάθε χώρα και θα κάνει αναπόφευκτο το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων, όσο κι αν προσπαθούν να το εμποδίσουν τα ισχυρά συμφέροντα».
Ο Guterres επισήμανε την «τραγική ειρωνεία» που προκύπτει από την επικείμενη βύθιση λιμανιών πετρελαίου λόγω της ανόδου της θαλάσσιας στάθμης:
«Δεκατρία από τα μεγαλύτερα λιμάνια για πετρελαιοφόρα θα κατακλυστούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Άνοδος που προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας. Και η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλείται – σε συντριπτικό βαθμό – από την καύση ορυκτών καυσίμων».
Η υπερθέρμανση είναι ήδη εδώ
Το 2024 ήταν το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί, με ρεκόρ εκπομπών από την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ήταν επίσης το πρώτο έτος που ξεπέρασε την αύξηση θερμοκρασίας κατά 1,5°C, που είχε οριστεί ως μακροπρόθεσμος στόχος από τη Συμφωνία του Παρισιού. «Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αγωνιστούμε ακόμα πιο σκληρά για να επανέλθουμε σε τροχιά», είπε ο Guterres.
«Η υπερθέρμανση του πλανήτη προχωρά με γοργούς ρυθμούς – δεν μπορούμε να αντέξουμε να κάνουμε βήματα προς τα πίσω», πρόσθεσε. Ο Trump έχει επίσης σταματήσει την ανάπτυξη υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και τους στόχους για ηλεκτρικά οχήματα.
Ο Guterres κάλεσε τις κυβερνήσεις να τηρήσουν την υπόσχεσή τους στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού και να υποβάλουν νέα εθνικά σχέδια δράσης για το κλίμα μέχρι τον Φεβρουάριο, αρκετά πριν την επόμενη μεγάλη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, την Cop30 στη Βραζιλία.
«Χρειαζόμαστε επίσης μια αύξηση στη χρηματοδότηση για δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής στις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να προσαρμοστούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη, να μειώσουν τις εκπομπές και να εκμεταλλευτούν τα οφέλη της επανάστασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», υπογράμμισε.
«Προς τους ηγέτες των επιχειρήσεων που παραμένουν δεσμευμένοι στη δράση για το κλίμα, η ηγεσία σας είναι πιο απαραίτητη από ποτέ», τόνισε. «Μη διστάσετε. Παραμείνετε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Τώρα είναι η ώρα να επιταχύνουμε τις συλλογικές μας προσπάθειες και να κάνουμε το 2025 τη σημαντικότερη χρονιά για τη δράση για το κλίμα».
Η εναλλακτική λύση, όπως είπε, είναι ένας «κόσμος όπου κάθε οικονομία θα υποφέρει, από διακοπές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, καταστροφή υποδομών, υψηλότερες τιμές και ασφάλιστρα – ή ακόμα και αδυναμία ασφάλισης». Η μειωμένη δυνατότητα προσιτής ασφάλισης ακινήτων μπροστά στις ολοένα αυξανόμενες κλιματικές καταστροφές είναι ένα ραγδαία αυξανόμενο πρόβλημα στις ΗΠΑ.
Ο καθηγητής Mark Maslin, κλιματολόγος στο University College London, δήλωσε:
«Ο Trump μπορεί να επιβραδύνει τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και να επιτρέψει σε άλλες χώρες να καθυστερήσουν τη δράση. Αλλά το τέλος των ορυκτών καυσίμων είναι προδιαγεγραμμένο, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά. Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε θα σταματήσουν να χρησιμοποιούνται ως πηγή ενέργειας».
