Η αξιοποίηση των ανοιχτών δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης για την πρόβλεψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών βρίσκεται στο επίκεντρο της καινοτόμου εφαρμογής που παρουσιάστηκε στην ημερίδα Open Data Day 2025, η οποία διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Ανοικτής Γνώσης Ελλάδας (Open Knowledge Foundation – Greece) σε συνεργασία με το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ).
Σύμφωνα με τον καθηγητή Βασίλη Βεσκούκη του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, η νέα εφαρμογή επιτρέπει στους χρήστες να επιλέξουν μια χρονική περίοδο ή μια φυσική καταστροφή και να εντοπίσουν πιθανές συνδεόμενες καταστροφές σε μια ακτίνα απόστασης και χρόνου.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα για θύελλες, χιονοθύελλες ή κατολισθήσεις, η εφαρμογή αναλύει τη σύνδεση μεταξύ τους και επισημαίνει πιθανούς κινδύνους.
Ο κ. Βεσκούκης εξήγησε με παραδείγματα τη λειτουργία της εφαρμογής:
«Για παράδειγμα, αν μια θύελλα προκαλέσει μια κατολίσθηση μέσα σε επτά ημέρες, αυτή η αλληλεπίδραση μπορεί να εντοπιστεί με την κατάλληλη ανάλυση των δεδομένων».
Όπως τόνισε, η εφαρμογή βοηθά στην πρόβλεψη κινδύνων όπως η πιθανότητα μιας κατολίσθησης μετά από φυσικά φαινόμενα, προσδιορίζοντας τα γεωγραφικά και χρονικά δεδομένα που τα συνδέουν.
Η δημιουργία της εφαρμογής συνάντησε αρκετές δυσκολίες στη συλλογή αξιόπιστων δεδομένων, καθώς πολλοί φορείς απαντούσαν ότι δεν διαθέτουν επαρκή αρχεία ή παραπέμπουν σε ιστοσελίδες που δεν είναι λειτουργικές. Παράλληλα, τα δεδομένα που βρέθηκαν συχνά είχαν γεωγραφικές αναφορές αλλά ήταν άχρηστα λόγω έλλειψης κοινής κωδικοποίησης.
Με τη χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, οι επιστήμονες κατάφεραν να κανονικοποιήσουν και να οργανώσουν τις πληροφορίες, δημιουργώντας μια ενιαία βάση δεδομένων με σωστή χωρική και χρονική αναφορά.
Ο καθηγητής Βεσκούκης υπογράμμισε την πρόθεση να δημοσιοποιηθούν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για την εφαρμογή. «Αυτό το σύνολο δεδομένων θα ανακοινωθεί σύντομα και θα εμπλουτιστεί περαιτέρω», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η σωστή οργάνωση των δεδομένων είναι ένα σημαντικό βήμα για τη βελτίωση της πρόβλεψης φυσικών καταστροφών.
Ο Θάνος Θανόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), αναφέρθηκε στη σημασία της σωστής αξιοποίησης των δεδομένων που διαθέτει η Αρχή, τα οποία περιλαμβάνουν δημογραφικά στοιχεία, οικονομικούς δείκτες, και στατιστικά ανεργίας.
«Η πραγματική αξία των δεδομένων δεν βρίσκεται μόνο στην ύπαρξή τους, αλλά στην επαναχρησιμοποίησή τους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα για την κοινωνία», τόνισε.
Ο Νικόλαος Τζόλλας, αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ανακοίνωσε την εκκίνηση της προσπάθειας για την οργάνωση των τοπικών συνόλων δεδομένων (data sets).
«Η Περιφέρεια ξεκινάει άμεσα την οργάνωση των δεδομένων για να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και τη χρήση ανοιχτών δεδομένων», δήλωσε χαρακτηριστικά. Η οργάνωση των δεδομένων, όπως ανέφερε, έχει ήδη γίνει σε άλλες χώρες της ΕΕ, προσφέροντας ένα σημαντικό εργαλείο για τομείς όπως η υγεία, το περιβάλλον και οι μεταφορές.
Η ημερίδα περιλάμβανε επίσης την ανακοίνωση του διαγωνισμού Open Up Thessaloniki Climate 2025, ο οποίος αποσκοπεί στην ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών που θα βασίζονται σε ανοιχτά δεδομένα για την προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος της Θεσσαλονίκης.
Ο Χαράλαμπος Μπράτσας, πρόεδρος του Ιδρύματος Ανοικτής Γνώσης Ελλάδας, σημείωσε ότι ο διαγωνισμός ενθαρρύνει τη δημιουργία νέων εφαρμογών για την κλιματική αλλαγή και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Τα δεδομένα που θα χρησιμοποιηθούν στον διαγωνισμό προέρχονται από δέκα διαφορετικούς φορείς και καλύπτουν τομείς όπως η ενέργεια, η υγεία, το περιβάλλον και η κοινωνία.
Ο διαγωνισμός θα διαρκέσει τρεις μήνες και οι συμμετέχοντες μπορούν να διεκδικήσουν χρηματικά έπαθλα, με το πρώτο βραβείο να φτάνει τα 3000 ευρώ. Το κοινό της Θεσσαλονίκης ενθαρρύνεται να συμμετέχει και να δημιουργήσει λύσεις που θα βελτιώσουν την καθημερινότητα και την ασφάλεια της πόλης.
Ο Κωνσταντίνος Βασιλόπουλος, αντιδήμαρχος Διοικητικής Αναδιάρθρωσης, εκτίμησε τη σημασία του διαγωνισμού, τονίζοντας ότι ενθαρρύνει την καινοτομία και την αξιοποίηση της τεχνολογίας και των ανοιχτών δεδομένων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη.
