Η καταιγίδα Boris «σάρωσε» την Κεντρική Ευρώπη πέρυσι, ενώ καταστροφικές πλημμύρες έπληξαν την Ισπανία και τη Γερμανία, με τουλάχιστον 258 θύματα συνολικά.
Αυτές οι τρεις καταστροφές – οι οποίες ανήκουν στις δέκα πιο δαπανηρές κλιματικές καταστάσεις παγκοσμίως πέρυσι – υπογραμμίζουν τη ζωτική σημασία της ετοιμότητας για φυσικές καταστροφές, σύμφωνα με το Euronews.
Ωστόσο, λιγότεροι από τέσσερις στους δέκα Ευρωπαίους θεωρούν ότι είναι καλά προετοιμασμένοι για καταστροφές ή έκτακτες καταστάσεις στις περιοχές τους, σύμφωνα με μια νέα έρευνα του Ευρωβαρόμετρου.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι λιγότεροι από ένας στους δέκα συμμετέχοντες δήλωσαν ότι είναι ενημερωμένοι για το σχέδιο της πόλης τους για καταστροφές ή έκτακτες ανάγκες.
Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2024, με τη συμμετοχή περισσότερων από 26.000 Ευρωπαίων, μόνο το 9% των πολιτών της ΕΕ δηλώνουν ότι γνωρίζουν το σχέδιο της πόλης, της περιοχής ή της χώρας τους για καταστροφή ή έκτακτη ανάγκη. Αυτό περιλαμβάνει διαδικασίες για εκκένωση, καταφύγια ή μέρη για βοήθεια.
Η διαφορά μεταξύ «έκτακτης ανάγκης» και «καταστροφής» είναι σημαντική, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Η έκτακτη ανάγκη είναι ένα γεγονός που μπορεί να διαχειριστεί με τους διαθέσιμους πόρους, ενώ η καταστροφή ξεπερνά την ικανότητα των τοπικών διασωστών και απαιτεί εξωτερική βοήθεια.
Αυτή η αναλογία διαφέρει σημαντικά ανά χώρα, κυμαινόμενη από μόλις 2% στη Μάλτα και την Ελλάδα έως 20% στη Σουηδία και 19% στη Φινλανδία.
Η περίπτωση των δύο βόρειων χωρών δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς τουλάχιστον το 1 στα 5 άτομα έχει συμμετάσχει σε εκπαίδευση ή άσκηση για να μάθει πώς να αντιδράσει σε έκτακτες καταστάσεις.
Ο καθηγητής David Alexander από το University College London (UCL), αναφερόμενος στη μεγάλη ανάγκη για ετοιμότητα σε καταστροφές, θυμάται τις πάνω από 200 ζωές που χάθηκαν στις πλημμύρες της Βαλένθια τον Οκτώβριο του 2023.
«Το γεγονός δεν ήταν αναπάντεχο και δεν είχε γίνει κατάλληλη προετοιμασία. Υπήρχε προειδοποίηση καιρού, αλλά η διοικητική διαδικασία της προειδοποίησης ήταν αναποτελεσματική και η κοινωνική αντίδραση επίσης», είπε.
Η πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ (58%) δεν θεωρεί ότι είναι καλά προετοιμασμένοι για καταστροφές ή έκτακτες καταστάσεις στην περιοχή τους. Μόνο το 37% θεωρεί τον εαυτό του καλά προετοιμασμένο.
Η αίσθηση ετοιμότητας διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα, με τις χώρες της Νότιας Ευρώπης (Πορτογαλία, Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία) να αναφέρουν τις χαμηλότερες ποσοστώσεις προετοιμασίας.
Οι χώρες αυτές είναι πιο εκτεθειμένες σε φυσικές καταστροφές, όπως πυρκαγιές και καύσωνες, οι οποίες εντείνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η αίσθηση ετοιμότητας είναι κάτω από το 40% στις μεγάλες χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης, όπως οι Κάτω Χώρες (31%), η Γαλλία (30%) και το Βέλγιο (37%). Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και οι Βαλτικές χώρες, όπως η Λετονία και η Βουλγαρία, παρουσίασαν επίσης χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης στην προετοιμασία.
Μόνο πέντε χώρες έχουν την πλειοψηφία των πολιτών τους να αισθάνονται καλά προετοιμασμένοι, και μόνο μία – η Σλοβενία – ξεπερνά το 60%.
Η έρευνα έδειξε ότι η πλειοψηφία των πολιτών της ΕΕ (65%) αισθάνεται ότι χρειάζεται περισσότερες πληροφορίες για να μπορέσει να προετοιμαστεί για καταστροφές ή έκτακτες καταστάσεις. Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Μάλτα, η Ισπανία και η Ιταλία, αισθάνονται λιγότερο ενημερωμένες.
Σχεδόν οι μισοί Ευρωπαίοι (49%) δήλωσαν ότι θα χρησιμοποιούσαν τα εθνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης για να μάθουν για τους κινδύνους από καταστροφές.
Ο καθηγητής Alexander τονίζει τη σημασία της συμμετοχής του κοινού και των τοπικών κοινοτήτων στην προετοιμασία για καταστροφές και υπογραμμίζει την ανάγκη για πρότυπα στην έκτακτη ανάγκη και το σχέδιο διαχείρισης.
Η Ελλάδα, όπως και άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, αντιμετωπίζει ιδιαίτερα σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την προετοιμασία για καταστροφές.
Οι καταστροφικές πυρκαγιές και οι αυξανόμενες καύσωνες είναι μόνο μερικά από τα φυσικά φαινόμενα που πλήττουν τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, αφήνοντας πίσω τους ανυπολόγιστες ζημιές και αποκαλύπτοντας τις παθογένειες και την έλλειψη αποτελεσματικών συστημάτων πρόληψης και αντιμετώπισης.
Η έλλειψη ενημέρωσης για τα σχέδια εκκένωσης και διάσωσης σε τοπικό επίπεδο παραμένει ένα σοβαρό ζήτημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα για να προστατευτούν οι πολίτες. Ο κόσμος στην Ελλάδα χρειάζεται περισσότερη και σαφέστερη πληροφόρηση σχετικά με τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει σε περίπτωση φυσικών καταστροφών, όπως και πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα για την αύξηση της ετοιμότητας.
