Πώς οι ιχθυοκαλλιεργητές στη Μεσόγειο προσαρμόζονται στην κλιματική αλλαγή. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες του νερού και τα χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου μπορούν να πλήξουν σκληρά την παραγωγή, έτσι οι επιστήμονες συνεργάζονται με ειδικούς στην υδατοκαλλιέργεια στην Ελλάδα για να βρουν λύσεις.

Καθώς ξεκινάμε με ένα νέο σκάφος συγκομιδής ψαριών στα αστραφτερά γαλάζια νερά του Κορινθιακού Κόλπου, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι αυτή η απομακρυσμένη ακτογραμμή θα μπορούσε να πληγεί τόσο σκληρά από την κλιματική αλλαγή.

Ωστόσο, αν έχετε στη διάθεσή σας ένα θερμόμετρο, θα δείτε σημάδια για το πώς οι θάλασσες σε αυτό το ειδυλλιακό σημείο θερμαίνονται γρήγορα, όπως και η υπόλοιπη ανατολική Μεσόγειος.

«25,5 C αυτή την εποχή, είναι ρεκόρ», λέει ο κ. Γιώργος Τσάτσος καθώς διαβάζει τον αισθητήρα ένα πρωί του Οκτωβρίου.

Στις αρχές του καλοκαιριού, η θερμοκρασία ανέβηκε στους 29,5 βαθμούς Κελσίου και πέρυσι έσπασε το φράγμα των 30 για τρεις ημέρες. Τέτοιες θερμοκρασίες είναι πρωτόγνωρες για τους ιχθυοκαλλιεργητές, οι οποίοι εκπαιδεύτηκαν να αναμένουν καλοκαιρινά υψηλά γύρω στους 26 με 27 βαθμούς Κελσίου.

Στοιχεία Copernicus τον Σεπτέμβριο του 2024

Η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus ανέφερε ότι ο Σεπτέμβριος του 2024 ήταν ο δεύτερος θερμότερος που έχει καταγραφεί παγκοσμίως, με θερμοκρασίες 0,7 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020. Πολλά μέρη της Μεσογείου βίωσαν τις υψηλότερες θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας που έχουν καταγραφεί αυτό το καλοκαίρι.

Ο κ. Τσάτσος είναι Διευθυντής Επιχειρήσεων στην Αλιεία Κεφαλλονιάς και τόσο ο ίδιος όσο και η ομάδα του κινούνται όσο πιο γρήγορα μπορούν για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής.

Τα θερμότερα νερά σημαίνουν πτώση των επιπέδων οξυγόνου, παρεμποδίζοντας την ανάπτυξη των ψαριών και ενθαρρύνοντας επίσης νέα παθογόνα. Σε απάντηση, έχουν μεταφέρει τα κλουβιά τους πιο ανοιχτά σε νερά με ισχυρότερα ρεύματα και περισσότερο διαθέσιμο οξυγόνο. Ωστόσο, το ότι βρίσκονται μισό χιλιόμετρο ή περισσότερο από την ακτή αφήνει τον εξοπλισμό τους εκτεθειμένο σε ζημιές από τις πιο έντονες καταιγίδες που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια.

Τα δίχτυα προσαρμόζονται, επίσης, στις νέες συνθήκες, με μεγαλύτερες τρύπες για περισσότερη ροή νερού. Οι υπεύθυνοι των ιχθυοτροφείων αλλάζουν επίσης τη διατροφή, προσφέροντας γεύμα στα ψάρια δύο φορές την ημέρα για να τους δίνουν περισσότερο χρόνο να το αφομοιώσουν με το διαθέσιμο οξυγόνο.

Υπάρχουν 65 εταιρείες που διαχειρίζονται 328 ιχθυοκαλλιέργειες στην Ελλάδα, όλες αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα καθώς εκτρέφουν είδη όπως το λαβράκι για τις τοπικές και διεθνείς αγορές. Για να τους βοηθήσουν να διαχειρίζονται τα ψάρια τους βραχυπρόθεσμα και να σχεδιάζουν μακροπρόθεσμα, επιστήμονες του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών τα μελετούν σε ελεγχόμενες συνθήκες στις εγκαταστάσεις τους στην Κρήτη.

Το λαβράκι ευδοκιμεί σε νερό γύρω στους 26 βαθμούς Κελσίου

Ο κ. Νίκος Παπανδρουλάκης είναι επικεφαλής της έρευνας και μας δείχνει διαφορετικά συστήματα υδατοκαλλιέργειας εσωτερικού χώρου όπου το λαβράκι διατηρείται στους 26, 28 και 30 βαθμούς Κελσίου.

Η έρευνά του ως μέρος του προγράμματος Climefish της ΕΕ έχει τρεις βασικούς στόχους: πρώτον να συγκεντρώσει αξιόπιστα δεδομένα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής όπως η θερμοκρασία, η διαθεσιμότητα οξυγόνου και η οξίνιση επηρεάζουν τη φυσιολογία και την απόδοση των ψαριών, δεύτερον να μοντελοποιήσει την απόδοση των ψαριών σε διαφορετικά σενάρια για το κλίμα και, τρίτον, να αναπτύξει εργαλεία που θα βοηθήσουν τους ιχθυοκαλλιεργητές στη λήψη αποφάσεων.

Το αποτέλεσμα είναι δύο εφαρμογές – η μία χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα και μοντέλα για να προβλέψει τις ανάγκες των ψαριών σε οξυγόνο λίγες μέρες νωρίτερα για να βοηθήσει στη σίτιση, ενώ η άλλη επιτρέπει στους ιχθυοκαλλιεργητές να δοκιμάσουν διαφορετικά είδη και τοποθεσίες σε σχέση με τις δεκαετίες κλιματικές τάσεις.