Η κλιματική κρίση προκαλεί «εκτεταμένη καταστροφή» στον υδρολογικό κύκλο του πλανήτη, με ακραίες πλημμύρες και καταστροφικές ξηρασίες να πλήττουν δισεκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με έκθεση, όπως αναμεταδίδει η βρετανική εφημερίδα Guardian.
Το νερό αποτελεί το πιο σημαντικό φυσικό πόρο για τους ανθρώπους, ωστόσο η παγκόσμια θέρμανση αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το νερό κινείται γύρω από τη Γη. Η ανάλυση των υδατικών καταστροφών του 2024, που ήταν η πιο καυτή χρονιά που έχει καταγραφεί, έφερε στο φως την τρομακτική διαπίστωση ότι αυτές έχουν στοιχίσει τη ζωή τουλάχιστον σε 8.700 ανθρώπους, έχουν αναγκάσει 40 εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και έχουν προκαλέσει οικονομικές ζημιές άνω των 550 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η αύξηση της θερμοκρασίας, που οφείλεται στην αδιάκοπη καύση των ορυκτών καυσίμων, διαταράσσει τον υδρολογικό κύκλο με πολλούς τρόπους. Ο θερμότερος αέρας μπορεί να συγκρατεί περισσότερους υδρατμούς, γεγονός που οδηγεί σε πιο έντονες βροχοπτώσεις.
Οι θερμότερες θάλασσες παρέχουν περισσότερη ενέργεια στους τυφώνες και τους κυκλώνες, ενισχύοντας τη καταστροφική τους δύναμη. Η παγκόσμια θέρμανση μπορεί επίσης να αυξήσει την ξηρασία προκαλώντας μεγαλύτερη εξάτμιση από το έδαφος, καθώς και να αλλάξει τα μοτίβα βροχοπτώσεων.
Πληθώρα ακραίων καιρικών φαινομένων το 2024
Θανάσιμες πλημμύρες έπληξαν το Νεπάλ και τη Βραζιλία το 2024, ενώ οι πλημμύρες ποταμών προκάλεσαν καταστροφή στην Κεντρική Ευρώπη, την Κίνα και το Μπανγκλαντές. Ο υπερτυφώνας Yagi, που χτύπησε τη Νοτιοανατολική Ασία τον Σεπτέμβριο, ενισχύθηκε από την κλιματική κρίση, όπως και η καταιγίδα Boris, που έπληξε την Ευρώπη τον ίδιο μήνα.
Οι ξηρασίες προκάλεσαν επίσης σοβαρές ζημιές, με την παραγωγή καλλιεργειών στη Νότια Αφρική να μειώνεται κατά το ήμισυ, αναγκάζοντας πάνω από 30 εκατομμύρια ανθρώπους να αντιμετωπίσουν ελλείψεις τροφίμων. Οι αγρότες αναγκάστηκαν να θανατώσουν ζώα καθώς τα λιβάδια τους ξεραίνονταν, ενώ η πτώση της παραγωγής από τα φράγματα υδροηλεκτρικής ενέργειας οδήγησε σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος.
«Το 2024, η Γη βίωσε τη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί και τα υδατικά συστήματα σε όλο τον κόσμο υπέστησαν τις μεγαλύτερες συνέπειες, προκαλώντας καταστροφή στον υδρολογικό κύκλο», δήλωσε ο επικεφαλής της έκθεσης, ο καθηγητής Albert van Dijk.
Όπως ανέφερε, το 2024 ήταν μια χρονιά εξαιρετικών φαινομένων, όμως αυτό δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. «Είναι μέρος μιας επιδεινούμενης τάσης με πιο έντονες πλημμύρες, παρατεταμένες ξηρασίες και εξαιρετικά ακραία φαινόμενα.»
Η έκθεση προειδοποιεί για ακόμα μεγαλύτερους κινδύνους το 2025, καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται.
Η Έκθεση για την Παγκόσμια Υδατική Παρακολούθηση του 2024 συντάχθηκε από μια διεθνή ομάδα ερευνητών από πανεπιστήμια στην Αυστραλία, τη Σαουδική Αραβία, την Κίνα, τη Γερμανία και αλλού. Η ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από χιλιάδες σταθμούς εδάφους και δορυφόρους που περιστρέφονται γύρω από τη Γη για να αξιολογήσει κρίσιμες παραμέτρους του νερού, όπως η βροχόπτωση, η υγρασία του εδάφους, η ροή των ποταμών και οι πλημμύρες.
Διαπίστωσαν ότι τα ρεκόρ βροχόπτωσης “σπάνε” με αυξανόμενη συχνότητα. Για παράδειγμα, το 2024 καταγράφηκαν 27% περισσότερα ρεκόρ για υψηλές μηνιαίες βροχοπτώσεις σε σχέση με το 2000, ενώ τα ρεκόρ για καθημερινές βροχοπτώσεις καταρρίφθηκαν 52% πιο συχνά. Επιπλέον, τα ρεκόρ για χαμηλές βροχοπτώσεις ξεπεράστηκαν 38% πιο συχνά. «Άρα, βλέπουμε χειρότερες ακραίες καταστάσεις και από τις δύο πλευρές», ανέφερε ο Van Dijk.
Στη νότια Κίνα, από τον Μάιο έως τον Ιούλιο, οι ποταμοί Γιανγκτσέ και Πέρλα πλημμύρισαν πόλεις και κωμοπόλεις, εκτοπίζοντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και προκαλώντας ζημιές εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων στις καλλιέργειες. Οι πλημμύρες ποταμών στο Μπανγκλαντές τον Αύγουστο, μετά από βαρείς μουσώνες, επηρέασαν σχεδόν 6 εκατομμύρια ανθρώπους και κατέστρεψαν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο τόνους ρυζιού.
Εν τω μεταξύ, στην Ισπανία, τον Οκτώβριο, έπεσαν πάνω από 500 χιλιοστά βροχής σε οκτώ ώρες, προκαλώντας θανατηφόρες πλημμύρες. Η πόλη Πόρτο Αλέγκρε στη Βραζιλία πλημμύρισε με βροχή που αντιστοιχεί σε δύο μήνες βροχοπτώσεων, μέσα σε μόλις τρεις ημέρες τον Μάιο, μετατρέποντας τους δρόμους σε ποτάμια.
«Τα έντονα φαινόμενα βροχόπτωσης προκάλεσαν επίσης εκτεταμένες πλημμύρες στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, με περισσότερους από 1.000 θανάτους», δήλωσε ο Van Dijk. Οι πλημμύρες εκτόπισαν επίσης 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους.
Στον Αμαζόνιο, η ξηρασία χτύπησε. «Οι δασικές πυρκαγιές που προκλήθηκαν από τον καυτό και ξηρό καιρό κατέκαψαν περισσότερα από 52.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα μόνο τον Σεπτέμβριο, απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου», ανέφερε ο Van Dijk. «Από τις ιστορικές ξηρασίες έως τις καταστροφικές πλημμύρες, αυτά τα ακραία φαινόμενα επηρεάζουν ζωές, βιοπορισμούς και ολόκληρα οικοσυστήματα.»
Σκοτεινές προβλέψεις για το 2025
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι εποχιακές κλιματικές προβλέψεις για το 2025 και οι τρέχουσες συνθήκες υποδεικνύουν ότι οι ξηρασίες μπορεί να επιδεινωθούν στη βόρεια Νότια Αμερική, τη νότια Αφρική και ορισμένα μέρη της Ασίας. Πιο υγρές περιοχές όπως ο Σαχέλ και η Ευρώπη ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξημένο κίνδυνο πλημμυρών.
«Πρέπει να προετοιμαστούμε και να προσαρμοστούμε σε πιο σοβαρά ακραία φαινόμενα», δήλωσε ο Van Dijk. «Αυτό μπορεί να σημαίνει ισχυρότερες άμυνες κατά των πλημμυρών, ανάπτυξη πιο ανθεκτικής γεωργίας και παροχής νερού σε περιόδους ξηρασίας και καλύτερα συστήματα προειδοποίησης. Το νερό είναι ο πιο κρίσιμος πόρος μας και οι ακραίες του καταστάσεις – τόσο οι πλημμύρες όσο και οι ξηρασίες – είναι από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζουμε.»
