Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί συλλογική δράση – από τις κυβερνήσεις, τα θεσμικά όργανα, τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες. Η εις βάθος κατανόηση είναι απαραίτητη για να μπορούν οι άνθρωποι να κάνουν συνειδητές επιλογές.

Για να αξιολογηθεί η κατανόηση της κλιματικής αλλαγής από το κοινό στο Βέλγιο, η έκτη έκδοση της έρευνας της ΕΤΕπ για το κλίμα εστιάζει στις γνώσεις των πολιτών σε τρεις βασικούς τομείς: ορισμοί και αιτίες, συνέπειες και λύσεις. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε 12 ερωτήσεις και κατατάχθηκαν σε κλίμακα από το 0 έως το 10, με το 10 να υποδηλώνει το υψηλότερο επίπεδο γνώσεων.

Με περισσότερους από 30 000 ερωτηθέντες σε 35 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Ινδίας και του Καναδά, η έρευνα της ΕΤΕπ παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τη συνολική κατανόηση από τους πολίτες.

Βασικά ευρήματα

Οι Βέλγοι που συμμετείχαν συγκέντρωσαν βαθμολογία 6,49/10, που τους τοποθετεί ελαφρώς πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ (6,37/10), σε ένα τεστ γνώσεων σχετικά με τις αιτίες και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και τις λύσεις για την αντιμετώπισή της. Η Φινλανδία κατέγραψε το υψηλότερο επίπεδο γνώσεων (7,22/10), ακολουθούμενη από το Λουξεμβούργο (7,19/10) και τη Σουηδία (6,96/10).

Συνολικά κενά γνώσεων

Ενώ οι Βέλγοι επέδειξαν κατανόηση των αιτιών και των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, οι γνώσεις τους σχετικά με τις πιθανές λύσεις υστερούν. Αυτό αντικατοπτρίζει τα ευρήματα σε όλη την Ευρώπη.

Το 80% των Βέλγων γνωρίζει ότι η κλιματική αλλαγή έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανθρώπινη υγεία. Το 85% απάντησε επίσης σωστά ότι επιδεινώνει την παγκόσμια πείνα.

Ένα μεγάλο ποσοστό δεν γνώριζε ότι η μείωση των ορίων ταχύτητας στους δρόμους (70%) ή η καλύτερη μόνωση των κτιρίων (47%) μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση του φαινομένου.

Διαφορές γενεών

Οι Βέλγοι άνω των 50 ετών επέδειξαν μεγαλύτερη γνώση των αιτιών και των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής σε σύγκριση με τις νεότερες γενιές.

Ορισμοί και αιτίες της κλιματικής αλλαγής

Οι γνώσεις σχετικά με τους ορισμούς και τις αιτίες μεταξύ των Βέλγων ερωτηθέντων είναι ελαφρώς χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ (7,19/10 έναντι 7,21/10).

Πάνω από τα δύο τρίτα (72%) όρισαν σωστά την κλιματική αλλαγή ως μια μακροπρόθεσμη μεταβολή στα παγκόσμια κλιματικά πρότυπα, ενώ το 7% πιστεύει ότι είναι φάρσα.

Τα τρία τέταρτα (72%) αναγνωρίζουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η αποψίλωση των δασών, η γεωργία, η βιομηχανία και οι μεταφορές, ως κύριους υπαίτιους, ενώ οι υπόλοιποι την αποδίδουν σε φυσικά φαινόμενα, όπως οι ηφαιστειακές εκρήξεις και οι καύσωνες (16%), ή στην τρύπα του όζοντος (12%).

Συνέπειες της κλιματικής αλλαγής

Οι γνώσεις των Βέλγων σχετικά με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ξεπερνούν τον μέσο όρο της ΕΕ (7,77/10 έναντι 7,65/10).

Το 80% κατανοεί τις αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, συμπεριλαμβανομένου ότι μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των ατμοσφαιρικών ρύπων. Το 85% τη συνέδεσε σωστά με την επιδείνωση της παγκόσμιας πείνας ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων των ακραίων καιρικών συνθηκών στη γεωργία.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας αναγνωρίζεται από το 79%, αλλά παρανοήσεις εξακολουθούν να υπάρχουν σε πάνω από το ένα πέμπτο (21%) των ερωτηθέντων: Το 11% πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή δεν έχει καμία επίπτωση στη στάθμη της θάλασσας και το 10% πιστεύει ότι η παγκόσμια στάθμη της θάλασσας πέφτει.

Ο αντίκτυπος, πάντως, στη μετανάστευση, με την αύξηση των αναγκαστικών εκτοπίσεων παγκοσμίως, είναι σαφής για την πλειονότητα των Βέλγων (66%).

Λύσεις για την κλιματική αλλαγή

Ωστόσο, επέδειξαν χαμηλότερο επίπεδο γνώσεων σχετικά με τις λύσεις από ό,τι στους άλλους δύο τομείς που διερευνήθηκαν (αιτίες και συνέπειες). Αν και εξακολουθούν να συγκεντρώνουν βαθμολογία υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ (4,51/10 έναντι 4,25/10), αυτό αντανακλά μια ευρύτερη τάση σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις περισσότερες χώρες να λαμβάνουν χαμηλή βαθμολογία σε αυτόν τον τομέα.

Ενώ σχεδόν τα τρία τέταρτα των Βέλγων γνωρίζουν λύσεις όπως η ανακύκλωση (71%) και η χρήση των δημόσιων μεταφορών αντί των ΙΧ αυτοκινήτων (59%, αν και 6 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ), τα κενά γνώσεων παραμένουν.

Για παράδειγμα, σχεδόν τρεις στους δέκα (29%) δεν γνωρίζουν ότι η ανακύκλωση μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

Μόνο μια μικρή πλειοψηφία (53%, αλλά και πάλι 9 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ) γνωρίζει τις θετικές επιπτώσεις της μόνωσης των κτιρίων. Μόνο μια μειοψηφία (41%) γνωρίζει ότι η αγορά λιγότερων ρούχων μπορεί να μειώσει τον αντίκτυπό μας στο κλίμα.

Οι Βέλγοι, επίσης, γνωρίζουν περιορισμένα τα οφέλη της μείωσης των ορίων ταχύτητας (30%) ή του περιορισμού της ψηφιακής χρήσης (9%) για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

Λιγότεροι από τους μισούς (47%) προσδιόρισαν σωστά το αποτύπωμα άνθρακα ενός ατόμου ως “τη συνολική ποσότητα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπει ένα άτομο σε ένα έτος”, σύμφωνα με τα αποτελέσματα από τις περισσότερες άλλες χώρες της Ευρώπης.

Διαχωρισμός γενεών

Οι γνώσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία. Οι Βέλγοι άνω των 50 ετών επέδειξαν συνολικά υψηλότερα επίπεδα γνώσεων (7,00/10) από ό,τι οι ερωτηθέντες κάτω των 50 ετών (6,09/10). Αυτό το χάσμα μεταξύ των γενεών είναι στατιστικά σημαντικό, ιδίως όσον αφορά τις αιτίες (7,98 για τους άνω των 50 ετών έναντι 6,57 για τις νεότερες γενιές) και τις συνέπειες (8,45 έναντι 7,23).

Ως χρηματοδοτικός βραχίονας της ΕΕ, η ΕΤΕπ επενδύει σε μεγάλα έργα που υποστηρίζουν την “πράσινη” μετάβαση του Βελγίου. Πρόσφατα παραδείγματα περιλαμβάνουν σημαντικές χρηματοδοτήσεις για βιώσιμες δημόσιες μεταφορές στις Βρυξέλλες, ενεργειακά αποδοτικά σχολεία και δημόσιες υποδομές στη Βαλλονία και εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων σε όλη τη Φλάνδρα.

Η στήριξη αιολικών πάρκων στα ανοικτά των βελγικών ακτών δίνει σε εκατομμύρια Βέλγους πρόσβαση σε πράσινη ενέργεια για να τροφοδοτούν τα σπίτια τους, μειώνοντας παράλληλα το αποτύπωμα άνθρακα της χώρας.

Μετά τις πλημμύρες στη Βαλλονία, δημιουργήθηκε πρόγραμμα της ΕΤΕπ ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για τη χρηματοδότηση μέτρων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών, ώστε να βοηθηθεί χώρα να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων.