Όλοι αγαπούν το τριήμερο – τι θα γινόταν άραγε αν αυτό μπορούσε να είναι ο κανόνας για κάθε εργαζόμενο, κάθε εβδομάδα; Αυτή είναι η πραγματικότητα για πάνω από 5.000 Βρετανούς εργαζόμενους, καθώς όλο και περισσότερες εταιρείες εντάσσονται στο πρόγραμμα της τετραήμερης εργασίας.
Η τελευταία ενημέρωση από το Ίδρυμα 4 Day Week, την εθνική εκστρατεία του Ηνωμένου Βασιλείου για την τετραήμερη εργασία, αναφέρει ότι 200 εταιρείες στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν υιοθετήσει μόνιμα την τετραήμερη εργασία, χωρίς μείωση μισθού για τους εργαζομένους τους.
Οι επιχειρήσεις καλύπτουν μια ποικιλία κλάδων, όπως οι δημιουργικές τέχνες, η πρόσληψη προσωπικού, η ψυχαγωγία και ο κατασκευαστικός και ο τεχνικός τομέας. Πενήντα εννέα από τις εταιρείες βρίσκονται στο Λονδίνο, ενώ οι υπόλοιπες είναι διάσπαρτες σε περιοχές της Αγγλίας και της Σκωτίας.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η εργασία μία ημέρα λιγότερη την εβδομάδα μπορεί να έχει εκτεταμένα οφέλη για την υγεία και την παραμονή των εργαζομένων στην εργασία τους. Αλλά υπάρχει και περιβαλλοντικό όφελος από την εργασία λιγότερων ημερών.
Η τετραήμερη εργασία είναι καλή για την υγεία μας και τον πλανήτη μας
Σε μία πιλοτική μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το 4 Day Week το 2022, 61 εταιρείες μεταβλήθηκαν σε μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα και τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά.
Η ανησυχία, η κούραση και τα προβλήματα ύπνου μειώθηκαν, τα επίπεδα ισορροπίας επαγγελματικής-προσωπικής ζωής βελτιώθηκαν και σημειώθηκε μείωση 65% στις ημέρες ασθένειας. Σχεδόν όλες οι εταιρείες (92%) αποφάσισαν να συνεχίσουν με την τετραήμερη εργασία μετά την πιλοτική περίοδο.
Οι επιχειρήσεις δεν υπέστησαν καμία ζημιά, με ορισμένες να αναφέρουν ακόμη και υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας και κερδοφορίας κατά την πιλοτική περίοδο. Αλλά ποιο είναι το περιβαλλοντικό αντίκτυπο αυτής της αλλαγής;
«Ξέρουμε ότι πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή, αλλά τα οφέλη της μειωμένης εβδομάδας εργασίας μέχρι στιγμής έχουν αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό», λέει ο Joe Ryle, διευθυντής εκστρατείας του 4 Day Week Foundation, στο Euronews Green.
«Η μετάβαση σε μια τετραήμερη εργασία χωρίς μείωση μισθού για τους εργαζόμενους θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές CO2 από τις μετακινήσεις και να δώσει στους ανθρώπους τον χρόνο να ασχοληθούν με πιο βιώσιμες περιβαλλοντικά συμπεριφορές».
Σύμφωνα με το 4 Day Week, έρευνες έχουν δείξει ότι το ανθρακικό αποτύπωμα του Ηνωμένου Βασιλείου θα μπορούσε να μειωθεί κατά 127 εκατομμύρια τόνους το χρόνο μέσω της μικρότερης εργάσιμης εβδομάδας. Αυτό, λένε, ισοδυναμεί με το να απομακρύνουμε 27 εκατομμύρια αυτοκίνητα από τους δρόμους.
Το 4 Day Week ξεκίνησε έναν νέο πιλοτικό πρόγραμμα τον Νοέμβριο του 2024, με περισσότερους από 1.000 υπαλλήλους να δοκιμάζουν πώς μια συντομότερη εργάσιμη εβδομάδα θα μπορούσε να λειτουργήσει για αυτούς. Επικεντρώνεται στο να πραγματοποιήσει τουλάχιστον τρια νεά πιλοτικά προγράμματα το 2025.
Ποια είναι τα περιβαλλοντικά οφέλη μιας τετραήμερης εργάσιμης εβδομάδας;
Αν και δεν έχει γίνει εκτεταμένη έρευνα για τα περιβαλλοντικά οφέλη της τετραήμερης εβδομάδας εργασίας, οι διαθέσιμες πληροφορίες είναι ενθαρρυντικές.
Μια μελέτη του 2012 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μια μείωση 10% στις ώρες εργασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε πτώση διαφόρων περιβαλλοντικών δεικτών. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι οι εκπομπές CO2 θα μειώνονταν κατά 4,2%, το ανθρακικό αποτύπωμα του ατόμου θα συρρικνωνόταν κατά 14,6% και το οικολογικό αποτύπωμα θα έπεφτε κατά 12,1%.
Πιο πρόσφατα, η Σχολή Επιχειρήσεων Henley πραγματοποίησε έρευνα με εκατοντάδες βρετανικές επιχειρήσεις και χιλιάδες εργαζόμενους για να διαπιστώσει τα οφέλη μιας τετραήμερης εβδομάδας εργασίας. Διαπίστωσαν ότι αυτή η απλή αλλαγή θα μείωνε τη χιλιομετρική απόσταση που διανύουν οι εργαζόμενοι κατά 558 εκατομμύρια κάθε εβδομάδα.
«Με το τριήμερο, υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για τους εργαζόμενους να γυμναστούν, να περπατήσουν ή να κάνουν άλλες δραστηριότητες που βελτιώνουν την σωματική και ψυχική υγεία τους», λέει ο καθηγητής Anupam Nanda από τη Σχολή Επιχειρήσεων Henley. «Αυτό με τη σειρά του σημαίνει λιγότερη ζήτηση για υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης που παράγουν CO2.»
Πώς η μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα μειώνει τον περιβαλλοντικό μας αντίκτυπο;
Ορισμένα οφέλη από την απουσία από την εργασία είναι άμεσα ορατά. Η εξάλειψη του 20% της εβδομαδιαίας μετακίνησης συνεπάγεται άμεση εξοικονόμηση CO2, είτε πρόκειται για ΙΧ, λεωφορείο ή τρένο. Αλλά άλλες εξοικονομήσεις είναι λιγότερο εμφανείς.
Η Pernille Garde Abildgaard, συγγραφέας του βιβλίου The Secret of the Four Day Week, σημείωσε ένα παράδειγμα πρακτικών εξοικονομήσεων που έγιναν μέσω της μείωσης των ωρών εργασίας. Αφορούσε μια Δανέζικη εταιρεία με περίπου 100 υπαλλήλους, που εγκαθιστούσαν δίκτυα οπτικών ινών σε επιχειρήσεις.
Εξηγεί ότι, ενώ πέρασαν σε τετραήμερη εργασία, οι ώρες δεν μειώθηκαν δραστικά. Αντί να εργάζονται 37 ώρες σε πέντε ημέρες, άρχισαν να εργάζονται 34 ώρες σε τέσσερις ημέρες.
«Αυτό που διαπίστωσαν είναι ότι οι επιπλέον ώρες κάθε μέρα τους επέτρεπαν να εξυπηρετούν τέσσερις πελάτες την ημέρα, ενώ με το ‘παλιό σύστημα’ εξυπηρετούσαν μόνο τρεις», εξηγεί η Abildgaard. «Τώρα, όλοι έχουν την Παρασκευή ελεύθερη, εξοικονομούν 20% στα καύσιμα και εξυπηρετούν περισσότερους πελάτες συνολικά.»
Στην εργασία, η κατανάλωση ενέργειας μειώνεται φυσικά αν το κτίριο είναι κλειστό μία επιπλέον μέρα την εβδομάδα. Επίσης, η κατανάλωση δεδομένων πέφτει, καθώς δεν αποστέλλονται άσκοπα email και τα κέντρα δεδομένων, που καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας, εξασφαλίζουν έτσι επιπλέον κέρδη για το περιβάλλον.
Μελέτες από το Boston College σε συνεργασία με το Four Day Week Global βρήκαν ότι μια μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα θα μπορούσε πραγματικά να συνδεθεί με αύξηση στις περιβαλλοντικά φιλικές δραστηριότητες, όπως η ποδηλασία και το περπάτημα.
«Έχουμε κλιματικό όφελος και οι άνθρωποι απολαμβάνουν οφέλη για την ευημερία τους», λέει η Δρ. Juliet Schor, οικονομολόγος και κοινωνιολόγος στο Boston College. «Θα ήθελα να δω τη μείωση των ωρών εργασίας να εντάσσεται στον κλιματικό διάλογο σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.»
Η Δρ. Schor υποστηρίζει ότι άλλες μελέτες της δείχνουν ότι η εργασία λιγότερο μπορεί να επαναρυθμίσει την πολιτισμική μας τάση για υπερβολική παραγωγή και κατανάλωση. Πιστεύει ότι, μακροπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολύ μεγαλύτερα θετικά κλιματικά αποτελέσματα.
Ένα παράδειγμα αυτού παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της πιλοτικής μελέτης του 4 Day Week Foundation το 2022. Η οργάνωση Waterwise, που συμμετείχε στην έρευνα, σημείωσε ότι η εθελοντική δραστηριότητα των εργαζομένων αυξήθηκε. Σε αντίστοιχο πείραμα στις ΗΠΑ, η Kickstarter ανέφερε ότι οι εργαζόμενοι έγιναν πιο κοινωνικά και πολιτικά ενεργοί.
Έτσι, μια τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε καλύτερα, να μειώσουμε το ανθρακικό μας αποτύπωμα και γενικά να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.
Αυτό σημαίνει ότι όλες οι επιχειρήσεις θα μεταβούν τελικά σε μια τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα; Πιθανότατα όχι, αλλά υπάρχουν μεγάλες ελπίδες ότι περισσότερες εταιρείες θα ακολουθήσουν αυτόν τον μετασχηματισμό του εργασιακού χώρου για να τον καταστήσουν κατάλληλο για το μέλλον.
«Ένας από τους πιο εύκολους και δημοφιλείς τρόπους για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή είναι απλά να δουλεύουμε λιγότερο», λέει ο Ryle. «Η μετάβαση σε μια τετραήμερη εργασία δεν είναι μόνο καλή για την ευημερία των εργαζομένων αλλά και για την ευημερία του πλανήτη».
