Οι οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί σημαντικά. Μετά από μια ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία, η οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε εύρωστη, με την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ να προβλέπεται στο 2,3% το 2023 και στο 2,1% το 2024, όπως σημειώνει σε έκθεσή του το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Η ιδιωτική κατανάλωση θα υποστηριχθεί από τη θετική αύξηση των πραγματικών μισθών, ενώ οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να επεκτείνονται με την εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που υποστηρίζεται από τα κονδύλια της ΕΕ επόμενης γενιάς.
Ο συνολικός πληθωρισμός προβλέπεται να φθάσει το 2% έως το τέλος του 2025, καθώς οι πιέσεις στον πυρήνα του πληθωρισμού θα διαλυθούν μόνο σταδιακά, παρά τη συνεχιζόμενη εξομάλυνση των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων.
Το τραπεζικό σύστημα παρέμεινε ανθεκτικό υποστηριζόμενο από την ενίσχυση των ισολογισμών. Η ποιότητα του ενεργητικού βελτιώθηκε περαιτέρω με τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων να μειώνεται κάτω από το 5% στις συστημικά σημαντικές τράπεζες. Τα υψηλότερα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια συνέβαλαν στην ισχυρή ανάκαμψη των τραπεζικών κερδών και ενίσχυσαν την κεφαλαιακή επάρκεια. Το τραπεζικό σύστημα διατηρεί επίσης σημαντικά αποθέματα ρευστότητας παρά τις σημαντικές αποπληρωμές των στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ (TLTRO).
Οι κίνδυνοι είναι πιο ισορροπημένοι για την ανάπτυξη αλλά με ανοδική τάση για τον πληθωρισμό. Μια ενδεχόμενη κλιμάκωση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και της σύγκρουσης στη Γάζα θα μπορούσε να διαταράξει το εμπόριο και να προκαλέσει νέες πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη.
Αντίθετα, η επιτάχυνση των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, σε συνδυασμό με τις ισχυρότερες του αναμενόμενου αντιδράσεις της αγοράς στην πρόσφατη αναβάθμιση στο επίπεδο της επενδυτικής βαθμίδας, θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τις προοπτικές ανάπτυξης. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να παραμείνει υψηλός, για παράδειγμα, ως αποτέλεσμα των πιέσεων από τις πρόσφατες και αναμενόμενες αυξήσεις των μισθών και των συντάξεων και των κλυδωνισμών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες.
Οι οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί σημαντικά, αλλά παραμένουν σημαντικές προκλήσεις. Το πραγματικό ΑΕΠ διευρύνεται πέρα από το επίπεδο τάσης που επικρατούσε πριν από την πανδημία, χάρη στην ισχυρή ανάκαμψη του τουρισμού και την ενίσχυση των επενδύσεων λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης και τις εισροές άμεσων ξένων επενδύσεων.
Η ισχυρή ανάπτυξη και ο υψηλός πληθωρισμός έχουν μειώσει τον λόγο του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ κάτω από το προ της πανδημίας επίπεδο, με περιορισμένους χρηματοδοτικούς κινδύνους μεσοπρόθεσμα λόγω της ευνοϊκής διάρθρωσης του χρέους. Ωστόσο, οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που προκύπτουν από τις χαμηλές αποταμιεύσεις των νοικοκυριών και το ακόμη χαμηλό επίπεδο επενδύσεων, καθώς και οι αυξανόμενοι κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή επιβαρύνουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης. Η εξωτερική θέση το 2023 εκτιμάται ότι θα είναι ασθενέστερη από εκείνη που συνάδει με τα μεσοπρόθεσμα θεμελιώδη μεγέθη και τις επιθυμητές πολιτικές. Η αξιολόγηση έγινε με βάση προκαταρκτικά στοιχεία του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για το 2023.
Οι κίνδυνοι είναι πιο ισορροπημένοι για την ανάπτυξη, αλλά κλίνουν προς τα πάνω για τον πληθωρισμό. Μια ενδεχόμενη κλιμάκωση του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και της σύγκρουσης στη Γάζα και το Ισραήλ θα μπορούσε να διαταράξει το εμπόριο και να προκαλέσει νέες πιέσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη. Η υψηλότερη από την αναμενόμενη επιμονή του πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ και τα υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιτόκια θα επιβαρύνουν την περιφερειακή και την εγχώρια ζήτηση. Αντίθετα, η επιτάχυνση των φιλόδοξων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω τις προοπτικές ανάπτυξης. Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να παραμείνει υψηλός ως αποτέλεσμα των καιρικών σοκ, καθώς και των εγχώριων πιέσεων από τις πρόσφατες και αναμενόμενες αυξήσεις μισθών και συντάξεων.
Η φιλική προς την ανάπτυξη δημοσιονομική εξυγίανση μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους, υποστηρίζοντας παράλληλα την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και την πράσινη ανάπτυξη. Η περαιτέρω σύσφιξη βραχυπρόθεσμα και η διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος μεσοπρόθεσμα θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, περιορίζοντας παράλληλα τις πρόσθετες πιέσεις στον πληθωρισμό.
Για πράσινη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να δώσει έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των πράσινων επενδύσεων, και στις κρίσιμες κοινωνικές δαπάνες, όπως η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση. Η προώθηση περαιτέρω δημοσιονομικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων των συνεχιζόμενων προσπαθειών για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, θα ενισχύσει τη δημοσιονομική διακυβέρνηση και θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της δημοσιονομικής πολιτικής.
Η ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω σε ένα περιβάλλον υψηλότερων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα επιτοκίων. Η παρακολούθηση και η διαχείριση των κινδύνων που συνδέονται με τα επιτόκια, τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση και τα πιστωτικά ανοίγματα θα πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Τα προσωρινά αυξημένα κέρδη των τραπεζών θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία κεφαλαιακών αποθεμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας του κεφαλαίου. Η ενεργοποίηση ενός θετικού ουδέτερου αντικυκλικού κεφαλαιακού αποθέματος ασφαλείας θα βοηθούσε τις τράπεζες να προφυλαχθούν από ενδεχόμενους συστημικούς κλυδωνισμούς. Μέτρα με βάση τον δανειολήπτη για τους δανειολήπτες ενυπόθηκων δανείων -όπως ανώτατα όρια στην αξία του δανείου και στον λόγο εξυπηρέτησης του χρέους προς το εισόδημα- θα ενίσχυαν την ανθεκτικότητα των νοικοκυριών και, κατά συνέπεια, θα περιόριζαν τις ευπάθειες του τραπεζικού συστήματος.
Ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών εμποδίων στην προσφορά θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης εν μέσω αρνητικών δημογραφικών προοπτικών. Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για την ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και την αντιμετώπιση των εμποδίων για την ενίσχυση του ανταγωνισμού θα ξεκλειδώσει υψηλότερες ιδιωτικές επενδύσεις και θα βελτιώσει την παραγωγικότητα.
Η εξασφάλιση υψηλότερης συμμετοχής στην αγορά εργασίας και ενός καλύτερα καταρτισμένου εργατικού δυναμικού θα αύξανε τον δυναμισμό της αγοράς εργασίας, ενώ θα διευκόλυνε περαιτέρω την ψηφιοποίηση και την πράσινη μετάβαση. Η ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων του δικαστικού συστήματος και των εξωδικαστικών διαδικασιών θα συμβάλει όχι μόνο στη βελτίωση του επιχειρηματικού δυναμισμού και της παραγωγικότητας αλλά και στην αύξηση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα με την περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών και των προβληματικών οφειλών που ανακτώνται από τους φορείς διαχείρισης πιστώσεων.
Απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες για την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων των αρχών και τη διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης. Δεδομένης της κυριαρχίας των ορυκτών καυσίμων στον ενεργειακό εφοδιασμό, η ισχυρή εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής των αρχών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τον εξορθολογισμό του πλαισίου αδειοδότησης νέων επενδύσεων και την καλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ένα αναβαθμισμένο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, θα επιταχύνει την πρόοδο, ενισχύοντας παράλληλα την ενεργειακή ασφάλεια. Οι αρχές θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αυξήσουν την τιμολόγηση του άνθρακα (συμπεριλαμβανομένων των ειδικών φόρων κατανάλωσης και των τελών) σε τομείς όπως οι μεταφορές, ώστε να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για την ταχεία και αποτελεσματική πράσινη μετάβαση, καθώς οι ενεργειακές τιμές συνεχίζουν να ομαλοποιούνται.
