Υπάρχουν άνθρωποι που κοιμούνται σε γκαράζ, σε παγκάκια, σε ειδικές κάψουλες ύπνου που ενοικιάζονται με την ώρα ή απλώς ξαπλωμένοι στο κρεβάτι τους ενώ εργάζονται από το σπίτι.
Αλλά όσοι παίρνουν έναν υπνάκο κατά τη διάρκεια της ημέρας ή ακόμα και στη δουλειά, απολαμβάνουν πραγματικά οφέλη για την υγεία τους;
Έρευνες δείχνουν πως ο ύπνος μέσα στην ημέρα μπορεί να ενισχύσει τη μνήμη, τη συγκέντρωση, την αποδοτικότητα και φυσικά τη διάθεση.
Στην Ισπανία και την Ιταλία, η μεσημεριανή σιέστα είναι παράδοση. Στην Κίνα και την Ιαπωνία, ο ύπνος κατά τη διάρκεια της εργασίας θεωρείται απόδειξη αφοσίωσης, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη στο περιοδικό Sleep.
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για το πώς να αξιοποιήσετε τον ύπνο μέσα στην ημέρα προς όφελός σας.
Ο ύπνος είναι εξίσου σημαντικός με τη σωστή διατροφή και την άσκηση, όμως πολλοί δεν κοιμούνται αρκετά, τονίζει ο James Rowley, διευθυντής του προγράμματος Sleep Medicine Fellowship στο Rush University Medical Center.
«Ένας σημαντικός λόγος είναι οι ηλεκτρονικές συσκευές. Παλαιότερα ήταν οι τηλεοράσεις, τώρα τα κινητά είναι ο μεγαλύτερος “ένοχος” – οι άνθρωποι τα παίρνουν στο κρεβάτι και συνεχίζουν να παρακολουθούν», επισημαίνει ο Rowley.
Μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε πως οι νέοι που χρησιμοποιούσαν το κινητό τους πριν κοιμηθούν είχαν μεγαλύτερη δυσκολία στον ύπνο.
Το κλειδί για έναν ωφέλιμο υπνάκο είναι η διάρκειά του.
«Οι περισσότεροι δεν συνειδητοποιούν ότι ο ιδανικός υπνάκος πρέπει να διαρκεί 15 με 20 λεπτά», εξηγεί ο Rowley.
«Αν ξεπεράσει αυτό το όριο, μπορεί να προκαλέσει υπνηλία, δυσκολία αφύπνισης και αίσθημα νωθρότητας».
Αν κάποιος βασίζεται συστηματικά στους υπνάκους για να αντισταθμίσει την έλλειψη νυχτερινού ύπνου, τότε ίσως πρέπει να επανεξετάσει τις συνήθειες του βραδινού ύπνου του, προειδοποιεί ο ειδικός.
Το ιδανικό χρονικό σημείο για ύπνο είναι το απόγευμα, καθώς συμπίπτει με τη φυσική πτώση της ενέργειας λόγω του κιρκάδιου ρυθμού μας, επισημαίνει ο Michael Chee, διευθυντής του Centre for Sleep and Cognition στο National University of Singapore.
Αντίθετα, ο ύπνος μετά τις 6 το απόγευμα μπορεί να διαταράξει τον νυχτερινό ύπνο όσων εργάζονται σε φυσιολογικά ωράρια.
Η Ruth Leong, ερευνήτρια στο ίδιο πανεπιστήμιο, σημειώνει πως ο ύπνος άνω των δύο ωρών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον νυχτερινό ύπνο.
«Οποιαδήποτε διάρκεια ύπνου μπορεί να σας δώσει αίσθηση ανανέωσης – λειτουργεί ως βαλβίδα αποσυμπίεσης», εξηγεί ο Chee.
Μελέτες δείχνουν ότι η βέλτιστη διάρκεια ενός υπνάκου είναι 30 λεπτά, συνδυάζοντας πρακτικότητα και οφέλη. Οι ειδικοί προτείνουν να ρυθμίζετε ξυπνητήρι στα 20-30 λεπτά, ώστε να προλάβετε να αποκοιμηθείτε χωρίς να ξυπνήσετε ζαλισμένοι.
Σε ορισμένα επαγγέλματα, οι υπνάκοι είναι αποδεκτοί ή ακόμα και απαραίτητοι.
Το Centers for Disease Control and Prevention (CDC) στις ΗΠΑ συνιστά τους υπνάκους για τους νοσηλευτές που εργάζονται νυχτερινές βάρδιες. Ωστόσο, πολλοί δεν έχουν την πολυτέλεια να κοιμηθούν κατά τη διάρκεια της δουλειάς, καθώς είναι συνεχώς απασχολημένοι και δεν έχουν πρόσβαση σε ειδικούς χώρους ανάπαυσης.
Ένας εκπρόσωπος της National Nurses United δήλωσε:
«Οι νοσηλευτές συχνά δυσκολεύονται να βρουν χρόνο ακόμα και για μια απλή βιολογική ανάγκη ή μια ανάσα καθαρού αέρα – πόσο μάλλον για έναν υπνάκο».
Κάποιοι επιχειρηματίες έχουν αναγνωρίσει αυτή την ανάγκη.
Ο Neil Wong, εμπνευσμένος από τη μητέρα του που ήταν νοσηλεύτρια, ίδρυσε το Nap York, μια εταιρεία που προσφέρει ειδικές κάψουλες ύπνου στο Μανχάταν και το Κουίνς, με κόστος περίπου 27 δολάρια την ώρα.
Οι πελάτες του περιλαμβάνουν εργαζόμενους με μακρινές μετακινήσεις, οδηγούς της UPS, έναν φύλακα που κάνει δύο δουλειές πλήρους απασχόλησης, καθώς και γιατρούς που εργάζονται σε κοντινά νοσοκομεία.
Το Nap York προσφέρει έκπτωση 50% σε επαγγελματίες πρώτης γραμμής, όπως αστυνομικούς, πυροσβέστες και διασώστες.
«Στην κοινωνία μας, υπάρχουν μόνο δύο βασικοί χώροι ύπνου: το κρεβάτι μας στο σπίτι και ένα ξενοδοχείο που κοστίζει τουλάχιστον 100 δολάρια τη βραδιά», λέει ο Wong.
«Δεν υπάρχει ένας τρίτος χώρος, ήσυχος και ιδιωτικός, όπου κάποιος μπορεί να ξεκουραστεί».
