Ξυπνάς κάθε πρωί ανανεωμένος ή νιώθεις πως η νύχτα δεν ήταν αρκετή; Ο ύπνος είναι μια από τις πιο μυστηριώδεις και καθοριστικές λειτουργίες του σώματός μας, μια καθημερινή επανεκκίνηση που επηρεάζει τη διάθεσή μας, τη μνήμη, την υγεία—ακόμα και τη διάρκεια της ζωής μας.
Για χρόνια, ακούμε ότι το μαγικό νούμερο είναι οκτώ ώρες ύπνου. Αλλά είναι αυτό πραγματικά αρκετό για όλους; Ή μήπως υπάρχει κάτι πιο βαθύ πίσω από την εξίσωση του σωστού ύπνου; Οι επιστήμονες που μελετούν το φαινόμενο εξηγούν πώς λειτουργεί ο ύπνος και γιατί το πιο σημαντικό δεν είναι οι ώρες, αλλά το πώς ξυπνάμε το πρωί.
Ας ανακαλύψουμε μαζί την αλήθεια πίσω από τον ύπνο και το τι πραγματικά σημαίνει για την υγεία, την ενέργεια και τη μακροζωία μας.
«Δεν γνωρίζουμε ακριβώς τους λόγους, αλλά ο ύπνος είναι μια απαραίτητη διαδικασία για όλους», λέει ο Dr. Rafael Pelayo, ειδικός στον ύπνο από το Stanford University.
«Κάτι αξιοσημείωτο συμβαίνει όταν κοιμόμαστε. Ο ύπνος είναι η πιο φυσική μορφή αυτοφροντίδας που έχουμε».
Σύμφωνα με τη Molly Atwood, ειδική στην ιατρική του ύπνου από το Johns Hopkins, η πλειονότητα των ανθρώπων κοιμάται 7-9 ώρες ημερησίως, διάστημα που σχετίζεται με τη μικρότερη εμφάνιση προβλημάτων υγείας.
Ωστόσο, αν κάποιος κοιμάται λιγότερο από 6 ώρες ή περισσότερο από 9 ώρες, ο κίνδυνος εμφάνισης προβλημάτων αυξάνεται. Παρόλα αυτά, κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός.
Ο Dr. Pelayo τονίζει επίσης ότι εκτός από τη διάρκεια, σημαντική είναι και η ποιότητα του ύπνου:
«Αν κάποιος κοιμάται πολλές ώρες αλλά ξυπνά κουρασμένος, κάτι δεν πάει καλά. Δεν πρέπει να φεύγεις από το αγαπημένο σου εστιατόριο πεινασμένος».
Ο αριθμός των ωρών ύπνου που χρειαζόμαστε δεν είναι σταθερός σε όλη μας τη ζωή. Τα νεογέννητα χρειάζονται 14-17 ώρες ύπνου την ημέρα.
«Κατά τη βρεφική και παιδική ηλικία, το σώμα μας μεγαλώνει γρήγορα και χρειαζόμαστε πολύ περισσότερο ύπνο», αναφέρει η Atwood.
Η National Sleep Foundation προτείνει οι ενήλικες (26-64 ετών) να κοιμούνται 7-9 ώρες. Οι ηλικιωμένοι μπορούν να κοιμούνται ελαφρώς λιγότερο, ενώ οι νεαροί ενήλικες (16-25 ετών) μπορούν να κοιμούνται λίγο περισσότερο.
Ο κύκλος του ύπνου διαρκεί περίπου 90 λεπτά και περιλαμβάνει διαφορετικά στάδια. Στις πρώτες ώρες της νύχτας, το σώμα βρίσκεται περισσότερο σε βαθύ ύπνο (slow wave sleep), που είναι απαραίτητος για την επαναφορά και αποκατάσταση του οργανισμού. Σε αυτό το στάδιο εκκρίνεται και η αυξητική ορμόνη.
Στις τελευταίες ώρες του ύπνου, αυξάνεται ο ύπνος REM, που σχετίζεται με τα όνειρα και την ενίσχυση της μνήμης.
Τα παιδιά έχουν περισσότερο βαθύ ύπνο, περίπου το 50% της νύχτας. Αυτό μειώνεται στην εφηβεία, καθώς το σώμα δεν χρειάζεται πλέον τόση αποκατάσταση.
Παρόλο που η έρευνα δεν δείχνει ότι οι γυναίκες χρειάζονται περισσότερες ώρες ύπνου, στην πράξη κοιμούνται λίγο περισσότερο από τους άνδρες, σύμφωνα με την Atwood.
Από την εφηβεία κιόλας, παρατηρείται ότι τα κορίτσια κοιμούνται λιγότερο από τα αγόρια και αναφέρουν συχνότερα αϋπνία.
Όταν οι γυναίκες γίνονται μητέρες, η φροντίδα των νεογέννητων επηρεάζει τον ύπνο τους. Επίσης, οι ορμονικές αλλαγές κατά την εγκυμοσύνη και την εμμηνόπαυση μπορούν να επιδράσουν στην ποιότητα και ποσότητα του ύπνου τους.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι λίγο πριν την έμμηνο ρύση, οι γυναίκες μπορεί να χρειάζονται περισσότερες ώρες ύπνου.
Αν νιώθετε ευερέθιστοι, κουρασμένοι και δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε, ίσως δεν κοιμάστε αρκετά. Μακροπρόθεσμα, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας.
Σύμφωνα με την Atwood, η έλλειψη ύπνου ή διαταραχές όπως η αϋπνία και η άπνοια ύπνου αυξάνουν τον κίνδυνο:
Αν κοιμάστε τις συνιστώμενες ώρες αλλά ξυπνάτε κουρασμένοι, ίσως πρέπει να επισκεφθείτε έναν γενικό γιατρό για να αποκλείσετε άλλα υποκείμενα προβλήματα υγείας.
Αν τα προβλήματα επιμένουν, η επίσκεψη σε μια κλινική ύπνου μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη.
