Ο Anthony D. Fredericks, Ed.D., ομότιμος καθηγητής εκπαίδευσης στο York College της Pennsylvania και συγγραφέας, ισχυρίζεται ότι η αληθινή δημιουργικότητα έχει να κάνει με το να νιώθεις άνετα με το χάος. Με κάθε βιβλίο, βλέπει τη συγγραφή ως ένα ταξίδι σε κάτι που δεν έχει ξαναζήσει.
Είναι μια γιορτή του αγνώστου, και όλοι είμαστε ικανοί γι’ αυτό. Ο ίδιος έχει συγγράψει πάνω από 175 μη μυθοπλαστικά βιβλία μολονότι δεν είχε στόχο να γίνει συγγραφέας και υποστηρίζει πως η δημιουργικότητα δεν συνδέεται με το IQ. Να πώς περιγράφει την εμπειρία του.
“Τα τελευταία 45 χρόνια έχω γράψει και εκδώσει πάνω από 175 βιβλία για ενήλικες και παιδιά. Μερικές φορές ο αριθμός αυτός με εκπλήσσει, καθώς δεν στόχευα να γίνω συγγραφέας.
Στην αρχή της καριέρας μου, συνειδητοποίησα ότι το να είσαι επιτυχημένος δεν έχει να κάνει μόνο με τη δημιουργία συναρπαστικών ιστοριών. Έπρεπε να είμαι “σφουγγάρι”, να διαβάζω ευρέως και να διευρύνω την οπτική μου γωνία.
Αγκαλιάζοντας τη ρήση του συνιδρυτή της Apple Steve Jobs ότι « δημιουργικότητα είναι απλώς το να συνδέεις πράγματα», επέτρεψα στον εαυτό μου να ακολουθήσω τα ενδιαφέροντά μου, όπου κι αν με οδηγούσαν.
Για το σκοπό αυτό, έχω γράψει για θέματα τόσο διαφορετικά όσο η θαλάσσια βιολογία, οι συνεντεύξεις εργασίας, η διδασκαλία, η δημιουργικότητα, το μπέιζμπολ, η αρχαιολογία, η αμερικανική ιστορία, η σύνταξη βιογραφικών σημειωμάτων και τα τσουνάμι.
Στο πιο πρόσφατο βιβλίο μου, «In Search of the Old Ones», σχετικά με τα μακροβιότερα δέντρα στις Ηνωμένες Πολιτείες, “βυθίστηκα” στη μελέτη των δακτυλίων των δέντρων και της κοινωνικής ψυχολογίας.
Αυτές είναι οι τέσσερις αρχές δημιουργικότητας στις οποίες βασίζομαι για πάνω από τέσσερις δεκαετίες.
Δεν υπάρχει μία «σωστή» απάντηση
Ήμουν εκπαιδευτικός για σχεδόν 30 χρόνια. Πολλοί από εμάς, εκπαιδευτικοί και μαθητές, διδαχθήκαμε να πιστεύουμε ότι για κάθε πρόβλημα υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση. Αυτό απλά δεν είναι αλήθεια. Σπάνια μας δόθηκε η ευκαιρία να εξετάσουμε ένα πλήθος πιθανών λύσεων σε οποιαδήποτε πνευματική πρόκληση.
Αυτό από μόνο του αποτελεί πρόβλημα, διότι όπως λέει ο εφευρέτης και συγγραφέας Roger von Oech, «αν νομίζετε ότι υπάρχει μόνο μία σωστή απάντηση, τότε θα σταματήσετε να ψάχνετε μόλις τη βρείτε».
Πρέπει να αναζητήσετε όλες τις δυνατότητες
Πρόσφατα κάλεσα τους συμμετέχοντες σε ένα εργαστήριο δημιουργικότητας που διηύθυνα να δημιουργήσουν όσες περισσότερες διαφορετικές χρήσεις για έναν συνδετήρα μπορούσαν μέσα σε πέντε λεπτά. Βρήκαν 57 ιδέες.
Η εστίαση στη θεωρία της μίας σωστής απάντησης μας οδηγεί στην νοοτροπία να «μην παίρνουμε κανένα ρίσκο». Όμως η δημιουργικότητα είναι μια συνεχής δημιουργία επιλογών – σπάνια μια αναζήτηση μοναδικών απαντήσεων. Στη συγγραφή μου, κι εγώ, αναζητώ συνεχώς πολλαπλές προσεγγίσεις και προοπτικές.
Επιτρέψτε στον εαυτό σας να κάνει λάθη
Οι πιο δημιουργικοί άνθρωποι τείνουν να έχουν τις περισσότερες αποτυχίες. Ο James Dyson δημιούργησε 5.126 μη λειτουργικά πρωτότυπα πριν εφεύρει την δημοφιλή ηλεκτρική σκούπα.
Ο Thomas Edison πέρασε πάνω από δύο χρόνια προσπαθώντας να βελτιώσει τον λαμπτήρα του. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με αυτή την περίοδο δοκιμών και λαθών, παρατήρησε: «Έχω πολλά αποτελέσματα. Ξέρω χιλιάδες πράγματα που δεν θα λειτουργήσουν».
Όταν έγραφα το «Αναζητώντας τους παλιούς», έφτιαξα 21 ξεχωριστά προσχέδια σε διάστημα 12 μηνών. Δεν αισθανόμουν απογοητευμένος από τα λάθη που ήξερα ότι θα υπήρχαν σε αυτά τα προσχέδια. Αντιθέτως, τα έβλεπα ως μια ευκαιρία να κάνω αλλαγές και βελτιώσεις.
Η ίδια η διαδικασία είναι μέρος της χαράς της εμπειρίας για μένα. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η δημιουργικότητα δεν αφορά στην τελειότητα. Η αναζήτηση της τέλειας ιδέας περιορίζει σοβαρά τη σκέψη σας, καθώς και την έκφρασή σας.
Όσο πιο περίεργοι είστε, τόσο πιο δημιουργικοί μπορείτε να γίνετε
Οι πιο δημιουργικοί άνθρωποι έχουν την ικανότητα να ανακαλέσουν και να αξιοποιήσουν την παιδική προσέγγιση θαυμασμού για τον κόσμο.
Η περιέργεια είναι μια ενεργή εξέταση του δυνατού. Είναι ο καταλύτης της αμφισβήτησης και η αμφισβήτηση μας ωθεί να αναζητήσουμε το άγνωστο και να το μελετήσουμε. Διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες μας ώστε να μπορούμε να εξερευνήσουμε το ανεξερεύνητο και να δημιουργήσουμε το απροσδόκητο.
Στο πιο πρόσφατο βιβλίο μου άντλησα έμπνευση μαθαίνοντας ότι τα πεύκα Bristlecone Pines αναπτύσσονται στα Λευκά Όρη της Καλιφόρνιας για περισσότερα από 4.000 χρόνια. Έπρεπε να μάθω πώς μπόρεσαν να επιβιώσουν για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αναζήτησα επιστημονικά έγγραφα, μελέτησα τα δέντρα από κοντά και επικοινώνησα με διάφορους ειδικούς της δενδροχρονολόγησης.
Όταν ξεκίνησα τη διαδικασία, δεν περίμενα ότι θα προέκυπτε ένα βιβλίο από την έρευνά μου. Αλλά η περιέργειά μου ήταν πάντα το θεμέλιο και ο κινητήριος μοχλός.
Πιστέψτε ότι έχετε δημιουργικές δυνατότητες
Όλοι έχουμε τέτοιες δυνατότητες, όπως ακριβώς και όταν ήμασταν παιδιά. Πολύ συχνά, η φυσική μας δημιουργικότητα αλλοιώνεται με την πάροδο του χρόνου.
Οι πιο δημιουργικοί άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι δεν έχει να κάνει με το να ικανοποιείς τους πάντες. Αν θέλετε οι άνθρωποι να εγκρίνουν αυτό που κάνετε, τότε δεν είστε δημιουργικοί. Απλώς επικυρώνετε τις προκαταλήψεις τους για το τι πρέπει να κάνετε. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει φαντασία, μόνο επιβεβαίωση.
Ως επαγγελματίας εκπαιδευτικός για περισσότερο από μισό αιώνα, έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η δημιουργικότητα επίσης δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το I.Q. – και ότι η παραδοσιακή σχολική εκπαίδευση, αρκετά συχνά, υποχρεώνει τους μαθητές να απομνημονεύουν τα άσχετα, να θυμούνται τα περιττά και να εξετάζουν τα ασήμαντα. Ως αποτέλεσμα, σπάνια έχουμε την ευκαιρία να δημιουργήσουμε, μόνο να αναμασάμε.”
