To πρόσφατο κύμα αεροπορικών ατυχημάτων έχει προκαλέσει σοβαρό πλήγμα στην εμπιστοσύνη των επιβατών, αν και οι ειδικοί επιμένουν ότι τα αεροπλάνα παραμένουν τα πιο ασφαλή μεταφορικά μέσα.
Ιδιαίτερα τις τελευταίες εβδομάδες, όταν περισσότεροι από 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε δύο διαφορετικά περιστατικά με απόσταση λίγων ημερών, επανήλθαν στο προσκήνιο τα ερωτήματα για την ασφάλεια των πτήσεων.
Τριάντα οκτώ άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν αεροσκάφος της Azerbaijan Airlines συνετρίβη στο Καζακστάν. ενώ τέσσερις ημέρες αργότερα, 179 έχασαν τη ζωή τους όταν πτήση της Jeju Air συνετρίβη στη Νότια Κορέα.
Αν και τα πρόσφατα γεγονότα έχουν αφήσει έντονο το αποτύπωμά τους, εντούτοις το 2024 στο σύνολό του ήταν “μαύρη” χρονιά για την αεροπορία. Στις αρχές Ιανουαρίου, ένα δυστύχημα στο Τόκιο συγκλόνισε τον κόσμο, αφήνοντας πέντε μέλη της ιαπωνικής ακτοφυλακής νεκρά, αν και οι επιβάτες του αεροπλάνου της Japan Airlines διεσώθησαν.
Μέρες αργότερα, τμήμα αεροπλάνου έπεσε όταν αναχωρούσε από το Πόρτλαντ του Όρεγκον, αφήνοντας μια ανοιχτή τρύπα στο πλάι της ατράκτου. Και σε αυτή την περίπτωση, οι 177 επιβάτες επέζησαν από την αναγκαστική προσγείωση, αλλά οι συνέπειες από το συμβάν οδήγησαν τον κορυφαίο κατασκευαστή Boeing σε “κυκεώνα” προβλήματα.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού η πτήση της Voepass στη Βραζιλία στοίχισε τη ζωή σε 62 επιβάτες και πλήρωμα.
Επιπλέον, υπήρχαν πολλές αναφορές για αεροσκάφη που συνάντησαν έντονες αναταράξεις και τραυματίστηκαν άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου ενός θανάτου σε πτήση της Singapore Airlines, έχουν κάνει τους ταξιδιώτες να ανησυχούν για την ασφάλειά τους.
Σύμφωνα με το Aviation Safety Network, συνολικά 318 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε αεροπορικά δυστυχήματα πέρυσι, καθιστώντας το 2024 το πιο θανατηφόρο έτος στην ιστορία της αεροπορίας από το 2018.
Αλλά είναι πραγματικά λιγότερο ασφαλείς οι πτήσεις;. Οι ειδικοί, πάντως, υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο.
Ο Δρ Hassan Shahidi, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Flight Safety Foundation, μη κερδοσκοπικού οργανισμού που ασχολείται με όλες τις πτυχές της αεροπορικής ασφάλειας, βάζει τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση.
«Σε όλο το 2023, δεν υπήρξαν θάνατοι από εμπορικά τζετ», τονίζει. «Μέχρι να τελειώσει το 2024, η αεροπορική βιομηχανία είχε μεταφέρει 5 δισεκατομμύρια επιβάτες σε όλο τον κόσμο.
Σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT), οι πτήσεις είναι πιο ασφαλείς σήμερα από ποτέ.
Την περίοδο 2018-2022, ο κίνδυνος θανάτου από αεροπορικά ταξίδια υπολογίστηκε σε 1 ανά 13,7 εκατομμύρια επιβιβάσεις επιβατών. Η αναλογία είναι μειωμένη από 1 ανά 7,9 εκατομμύρια επιβιβάσεις την περίοδο 2008-2017 και σημαντικά μικρότερη από το 1 ανά κάθε 350.000 επιβιβάσεις το διάστημα 1968 έως το 1977.
Έρευνα της Embry-Riddle Aeronautical Academy υπέδειξε ότι έως και το 80% των αεροπορικών δυστυχημάτων μπορεί να αποδοθούν σε ανθρώπινο λάθος, το οποίο εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 53% των περιστατικών ενώ η μηχανική βλάβη θεωρείται ότι ευθύνεται μόνο για το 21% των περιπτώσεων.
Στη συντριβή της Jeju Air, για παράδειγμα, υπήρξαν αναφορές για ζημιά σε κινητήρα μετά από πρόσκρουση σε σμήνος πουλιών, ενώ το αεροσκάφος, για άγνωστο ακόμη λόγο, δεν είχε ενεργοποιήσει το σύστημα προσγείωσης. Η έρευνα θα είναι μακρά και πολύπλοκη και είναι πιθανό να περάσει αρκετός χρόνος μέχρι να διευκρινιστεί τι ακριβώς συνέβη.
Οι εμπόλεμες ζώνες
Η συντριβή της Azerbaijan Airlines οφείλεται σε διαφορετικούς λόγους. Αν και οι έρευνες συνεχίζονται, οι αρχικές εκτιμήσεις δείχνουν ότι το αεροσκάφος ενδέχεται να χτυπήθηκε από την ρωσική αντιαεροπορική άμυνα, με αποτέλεσμα να μειωθεί η πίεση και να χάσει τον έλεγχο.
Αυτή η αξιολόγηση επαναφέρει στη μνήμη παρόμοια κατάσταση πριν από μια δεκαετία. Τον Ιούλιο του 2014, αεροπλάνο της Malaysia Airlines καταρρίφθηκε καθώς πετούσε πάνω από την ανατολική Ουκρανία. Και οι 283 επιβάτες και τα 16 μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν.
Η έρευνα συνέστησε στα κράτη που εμπλέκονται σε ένοπλες συγκρούσεις να κλείσουν τον εναέριο χώρο τους και στους αερομεταφορείς να αξιολογούν τον κίνδυνο όταν τα δρομολόγια διασχίζουν τέτοιες περιοχές.
Ωστόσο, η Janet Northcote, εκπρόσωπος της EASA τόνισε, «η EASA δεν κλείνει τον εναέριο χώρο ούτε έχει το δικαίωμα να επιβάλλει την αποφυγή του.
Αν και πολλές δυτικές αεροπορικές εταιρείες έχουν σταματήσει τις δραστηριότητές τους προς και πάνω από τον ρωσικό εναέριο χώρο, πολλές εταιρείες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στην περιοχή.
Οι αερομεταφορείς από την Τουρκία, την Κίνα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλα έθνη δεν αποφεύγουν τον εναέριο χώρο, παρά τον κίνδυνο.
Όπως επίσης και καμία ευρωπαϊκή αεροπορική εταιρεία δεν πετά προς τη Ρωσία ή μέσω του εναέριου χώρου της, λαμβάνοντας υπόψη τις συμβουλές της EASA και άλλων υπηρεσιών.
Κάθε ατύχημα καθιστά ασφαλέστερα τα αεροπορικά ταξίδια
Γεγονός είναι, πάντως, ότι κάθε ατύχημα χρησιμεύει για να κάνει τα αεροπορικά ταξίδια ασφαλέστερα στο μέλλον. Ένα από τα δυνατά σημεία των διαδικασιών ασφάλειας είναι ότι όποτε συμβαίνει κάποια τραγωδία, οι ειδικοί αναλύουν τι συνέβη και λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσουν, στο μέτρο του δυνατού, ότι δεν θα συμβεί ξανά το ίδιο είδος ατυχήματος.
Η σύγκρουση πάνω από το Grand Canyon τον Ιούνιο του 1956, για παράδειγμα, μεταξύ ενός TWA Super Constellation και ενός DC-7 της United Airlines οδήγησε στην αναβάθμιση των διαδικασιών ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.
Μετά την έκρηξη του TWA Flight 800 στον αέρα το 1996, έγιναν τροποποιήσεις για να διασφαλιστεί ότι το καύσιμο δεν θα μπορούσε να προκαλέσει ανάφλεξη.
Ενώ οι κατασκευαστές, οι αεροπορικές εταιρείες και οι ρυθμιστικές αρχές εργάζονται σκληρά για να διατηρήσουν την ασφάλεια στους ουρανούς, το βέβαιο είναι ότι το ασφαλές ταξίδι είναι προϊόν ομαδικής προσπάθειας.
