Η Ευρώπη αντεπιτίθεται στις κινεζικές εισαγωγές, επιβάλλοντας δασμούς έως και 38,1% στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα (EV).

Η τολμηρή αυτή κίνηση αποσκοπεί στην προστασία των ευρωπαϊκών αγορών, αλλά εμπεριέχει μια παγίδα – θα μπορούσε να καθυστερήσει και να αυξήσει το κόστος της μετάβασης στην ηλεκτροκίνηση, επιβραδύνοντας την πορεία της Ευρώπης προς ένα πιο πράσινο μέλλον και καθιστώντας την ακριβότερη.

Ένας από τους στόχους πίσω από τους πρόσθετους δασμούς της ΕΕ ενδεχομένως να είναι να ενθαρρύνει τις κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες να μεταφέρουν την παραγωγή τους στην Ευρώπη.

Θα αποδώσει όμως αυτή η στρατηγική;

Ενώ οι κατασκευαστές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τα δικά τους εργοστάσια εντός του μπλοκ για να αποφύγουν αυτούς τους δασμούς, η συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς θα προσέφερε μειώσεις κόστους και γρήγορη πρόσβαση στην ενιαία αγορά.

Παρ’ όλα αυτά, είναι ζωτικής σημασίας να εξεταστούν οι λειτουργικές μέθοδοι της κινεζικής βιομηχανίας και οι πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτό στους τοπικούς κατασκευαστές.

Η έρευνα για τις επιδοτήσεις EV

Η απόφαση της Επιτροπής έρχεται μετά από σχεδόν ένα χρόνο έρευνας για τις φερόμενες αθέμιτες κρατικές επιδοτήσεις για τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα.

Ειδικότερα, η κινεζική κυβέρνηση επέλεξε να αυξήσει σημαντικά τις βιομηχανικές επιδοτήσεις της. Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι η κρατική στήριξη έχει εκτοξεύσει την Κίνα στην πρώτη θέση ως τον μεγαλύτερο παραγωγό ηλεκτροκίνητων οχημάτων, των μπαταριών τους και σχεδόν όλων των κρίσιμων εξαρτημάτων και συναφών τεχνολογιών στον κόσμο.

Για να παραμείνει στο παιχνίδια της ηλεκτροκίνησης, η ΕΕ χρειάζεται μια κορυφαία στρατηγική. Αυτό σημαίνει έξυπνη αξιοποίηση των δεσμών με ανερχόμενες οικονομίες, ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας και προσφορά οικονομικών προνομίων για την αντιμετώπιση δύσκολων εξαρτήσεων.

Για τις Βρυξέλλες, η κίνηση αυτή σηματοδοτεί την πρόθεση της Κίνας να κατακλύσει την ευρωπαϊκή αγορά, η οποία ερμηνεύεται σχεδόν ως κήρυξη εμπορικού πολέμου. Ωστόσο, το ελεύθερο και ανοικτό εμπόριο ηλεκτρικών αυτοκινήτων, μεταξύ άλλων και με την Κίνα, θα μπορούσε να αποδειχθεί μακροπρόθεσμα επωφελές για τους Ευρωπαίους και τους φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους της ΕΕ.

Οι κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην Κίνα που έλαβαν σημαντικές επιδοτήσεις, οι οποίες ενδεχομένως να αποτελούν απειλή για τους κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων της ΕΕ, αλλά συνεργάστηκαν πρόθυμα με την έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα κληθούν να καταβάλλουν δασμό 21%. Εκείνοι που δεν συνεργάστηκαν θα καταβάλλουν δασμό 38,1%, εξέλιξη που τους αναγκάζει ουσιαστικά να επιλέξουν πλευρά.

Επομένως, οι Κινέζοι κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων έχουν πιθανά “παραθυράκια” να εκμεταλλευτούν, όπως η ενίσχυση των συνεργασιών με τοπικούς παραγωγούς, τάση που αναμένεται να αυξηθεί.

Νικητές και χαμένοι

Η δυναμική έχει αλλάξει. Η Κίνα δεν παίζει πλέον το ρόλο του προπονητή στην τεχνολογία EV- αντίθετα, η Ευρώπη είναι αυτή που βρίσκεται πλέον σε αυτή τη θέση. Η κίνηση της ΕΕ να επιβάλει δασμούς στα κινεζικά EVs δίνει στις αυτοκινητοβιομηχανίες κάποια ανάσα. Ωστόσο, θα μπορούσε επίσης να θεωρηθεί ως πρόσκληση προς τους Κινέζους να μοιραστούν την τεχνολογία τους.

Στον κόσμο των αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης, οι ευρωπαϊκές, και ιδίως οι γερμανικές εταιρείες, κυριαρχούν εδώ και καιρό. Αλλά όταν πρόκειται για οχήματα με μπαταρίες, προσπαθούν να καλύψουν το προβάδισμα της Κίνας. Τα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα γίνονται δημοφιλή μεταξύ των Ευρωπαίων καταναλωτών, καθώς έλκονται από την προσιτή τιμή τους και τα κίνητρά τους.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας που το 2023, διέθετε τα πιο προσιτά ηλεκτρικά οχήματα σε τιμές μεταξύ 24.000 και 32.000 δολαρίων. Εν τω μεταξύ, στην Κίνα, περισσότερα από 50 ηλεκτρικά μοντέλα ήταν διαθέσιμα για λιγότερο από 15.000 δολάρια ΗΠΑ.

Η διατάραξη της διαθεσιμότητας αυτών των φιλικών προς τον προϋπολογισμό προϊόντων χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα αυξήσει το κόστος της μετάβασης και θα επιβραδύνει την περιβαλλοντική πρόοδο, θέτοντας σε κίνδυνο τους στόχους της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών.

Τα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα μπορεί να είναι το «εισιτήριο» της Ευρώπης για να παραμείνει σε πορεία προς τους στόχους της για μηδενική κατανάλωση.

Η χρονική στιγμή είναι επίσης ενδιαφέρουσα. Η Επιτροπή απέφυγε να ανακοινώσει την απόφασή της για να μην επηρεάσει την προεκλογική εκστρατεία για τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά τώρα είναι έτοιμη να κάνει την κίνησή της.

Με τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες, όπως η Τουρκία, να έχουν ήδη επιβάλει πρόσθετους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα, η πίεση ασκείται στην ΕΕ.

Σε αυτό το πλαίσιο, χωρίς νέους δασμούς, η Κίνα θα μπορούσε να ανακατευθύνει τις εξαγωγές της προς την Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει ότι θα μετατοπίσει την εστίασή της στην εξαγωγή περισσότερων αγαθών στην ευρωπαϊκή αγορά αντί άλλων.

Αυτό θα ήταν πιο επωφελές δεδομένης της επιβολής νέων δασμών από χώρες όπως οι ΗΠΑ. Ένας τέτοιος αναπροσανατολισμός θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένο ανταγωνισμό για τους ευρωπαίους παραγωγούς ηλεκτρικών συσκευών, οικονομική πίεση στους εν λόγω κατασκευαστές, εμπορικές ανισορροπίες και πιθανές ρυθμιστικές αντιδράσεις από την ΕΕ.

Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι οι δασμοί της ΕΕ δικαιολογούνται από αυτή την πιθανότητα, αλλά η προσέγγισή της είναι διαφορετική από εκείνη των ΗΠΑ.

Η επιβολή δασμών στην Ευρώπη δεν θα ενθαρρύνει απαραίτητα τη ροή των κινεζικών EVs προς τις ΗΠΑ και θα προστατεύσει την ΕΕ.

Ενώ οι δασμοί στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι κυρίως προληπτικοί, δεδομένου ότι τα κινεζικά EV είχαν μέχρι στιγμής περιορισμένη επιτυχία στη διείσδυση στην αμερικανική αγορά, οι δασμοί της ΕΕ είναι αντιδραστικοί, ανταποκρινόμενοι σε μια αύξηση των κινεζικών εισαγωγών EV.

Η εμπορική διελκυστίνδα

Η απόφαση της Ευρώπης δεν φαίνεται να είναι ομόφωνη. Τα μεγέθη των δασμών υποδηλώνουν την επιρροή της Γαλλίας στην εμπορική πολιτική της ΕΕ, επισκιάζοντας τη γερμανική επιρροή.

Οι γαλλικές αυτοκινητοβιομηχανίες, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες γερμανικές, εξαρτώνται λιγότερο από την αγορά της Κίνας και είναι περισσότερο διατεθειμένες να κινηθούν επιθετικά για να στηρίξουν την τοπική παραγωγή. Η Γαλλία έχει πιέσει για υψηλότερους δασμούς προκειμένου να προστατεύσει την εγχώρια βιομηχανία ηλεκτροκίνητων οχημάτων από την εισροή φθηνότερων κινεζικών οχημάτων, με στόχο να ενισχύσει τους τοπικούς κατασκευαστές και να διασφαλίσει τις θέσεις εργασίας.

Η επιρροή της Γαλλίας είναι εμφανής στη σκληρή στάση που έχει τηρήσει κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Παρίσι άσκησε σθεναρή πίεση για την έρευνα σχετικά με τις κινεζικές επιδοτήσεις EV, μια κίνηση που ανακοίνωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen στην ετήσια ομιλία της το φθινόπωρο του 2023.

Παρά τις απειλές του Πεκίνου για αντίποινα κατά γαλλικών βιομηχανιών, όπως οι παραγωγοί κονιάκ, και να στοχεύσει τους τομείς της γεωργίας και της αεροπορίας της ΕΕ, δύο ευαίσθητους κλάδους που η Γαλλία επιθυμεί να θωρακίσει, το Παρίσι συνέχισε να υποστηρίζει σημαντικά υψηλότερους δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Από την άλλη πλευρά, η Κίνα αποτελεί ζωτικής σημασίας αγορά για τους γίγαντες της Γερμανίας, ιδίως για τη Volkswagen, την κορυφαία αυτοκινητοβιομηχανία της Ευρώπης. Οι δυτικοί κατασκευαστές παράγουν τα μισά από τα εισαγόμενα EV της Κίνας.

Καθώς οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες εξετάζουν αντίποινα για τους δασμούς στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, μια δασμολογική αναμέτρηση φαίνεται να επίκειται. Αυτό το ενδεχόμενο θα μπορούσε να επιφέρει βαρύ πλήγμα σε γερμανικούς κολοσσούς όπως η BMW, η Mercedes-Benz και η Volkswagen, οι οποίοι έχουν σημαντικούς κόμβους παραγωγής στην Κίνα.

Το μέλλον των EV της Ευρώπης

Αλλά ποιο είναι το τελικό στοίχημα. Η Ευρώπη επιθυμεί οικονομικά προσιτά ηλεκτρικά οχήματα από την Κίνα, αλλά όχι εις βάρος της δικής της αυτοκινητοβιομηχανίας. Δυστυχώς, η επίλυση αυτού του προβλήματος δεν είναι τόσο απλή όσο η επιβολή δασμών.

Το ερώτημα είναι εάν οι δασμοί θα ανακόψουν την εισβολή των ηλεκτρικών οχημάτων της Κίνας στην Ευρώπη. Είναι απίθανο. Ακόμα και με την ενσωμάτωση των δασμών, τα κινεζικά αυτοκίνητα θα παραμείνουν πιθανότατα πιο οικονομικά αποδοτικά από τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Αυτό σημαίνει υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές και επιπλέον πίεση στους τοπικούς κατασκευαστές.

Η διακοπή των δεσμών με την Κίνα δεν είναι πλέον εφικτή, δεδομένων των περιορισμένων εναλλακτικών πηγών για ποικίλες εισροές, όπως οι πρώτες ύλες, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος παραγωγής στην Ευρώπη. Η ΕΕ χρειάζεται νέους, λιγότερο ριψοκίνδυνους εταίρους. Ευτυχώς, η Ευρώπη διαθέτει ισχυρά εμπορικά σήματα, σταθερή υποδομή και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, εργαλεία για να πολεμήσει τις συρρικνούμενες διαφορές τιμών.

Ο στόχος για ένα πιο πράσινο μέλλον και η στήριξη των τοπικών κατασκευαστών είναι σαφής. Ωστόσο, το να κάνει τα προσιτά ηλεκτρικά αυτοκίνητα πιο ακριβά με δασμούς δεν θα είναι αποτελεσματική λύση. Αυτά τα νέα μέτρα κινδυνεύουν να επιβραδύνουν την πρόοδο και να αυξήσουν το κόστος στο ταξίδι μας προς την ηλεκτρική κινητικότητα. Είναι ζωτικής σημασίας να βρεθούν λύσεις που δεν εμποδίζουν την πορεία της Ευρώπης προς τη βιωσιμότητα.