Οι δασμοί 25% που επέβαλε ο πρώην πρόεδρος Donald Trump σε εισαγόμενα οχήματα και ανταλλακτικά έχουν προκαλέσει σεισμό στη βιομηχανία αυτοκινήτου. Οι κατασκευαστές και οι έμποροι ανησυχούν σοβαρά για το ενδεχόμενο να αυξηθούν οι τιμές των αυτοκινήτων κατά έως και 10.000 δολ., τη στιγμή που η μέση τιμή τους ήδη αγγίζει τα 48.000 δολ.
Ο Trump δηλώνει πως δεν τον απασχολούν οι αυξήσεις τιμών – αξίζει τον κόπο, όπως λέει, για να ενισχυθεί η αμερικανική παραγωγή. Ωστόσο, μια λιγότερο συζητημένη συνέπεια αυτών των δασμών είναι το πλήγμα σε έναν από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας: τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs).
Σύμφωνα με την Cox Automotive, οι πωλήσεις EVs αυξήθηκαν κατά 7% το περασμένο έτος, χάρη στις πολιτικές του πρώην Προέδρου Joe Biden και στην κυκλοφορία πολλών νέων μοντέλων, τα οποία δημιούργησαν χιλιάδες θέσεις εργασίας σε αγροτικές, συντηρητικές περιοχές του Νότου και της Μεσοδυτικής Αμερικής.
Ο Trump όμως δεν είναι φίλος της μετάβασης στα ηλεκτρικά – την έχει χαρακτηρίσει ως “μετάβαση στην κόλαση”.
Έχει δεσμευτεί να καταργήσει τον Νόμο Μείωσης του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act) του Biden. Εκτός από τους δασμούς, ο Trump έχει απειλήσει και με κατάργηση της φορολογικής έκπτωσης για αγοραστές EVs. Το διπλό χτύπημα αυτό θα μπορούσε να καταρρακώσει τη ζήτηση για EVs και να θέσει σε κίνδυνο χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Φαινομενικά, ναι. Οι περισσότερες νέες αυτοκινητοβιομηχανίες που χτίζονται στις ΗΠΑ παράγουν EVs ή μπαταρίες. Φαίνεται λογικό να θεωρεί κανείς ότι θα γλίτωναν από τους δασμούς.
Όμως η βιομηχανία αυτοκινήτου είναι περίπλοκη. Και οι ανεπιθύμητες συνέπειες πολλές. Ένα βασικό πρόβλημα είναι ότι πολλά βασικά υλικά για τις μπαταρίες EV προέρχονται από την Κίνα, η οποία δέχεται σφοδρό πλήγμα από τους δασμούς του Trump. Αυτό μεταφράζεται σε ακόμη ακριβότερα EVs για τον καταναλωτή.
Υπάρχουν όμως κάποιες εξαιρέσεις. Μια τέτοια είναι η Tesla.
Η Tesla εδώ και καιρό επενδύει στη ντόπια παραγωγή. Όλα τα πάνω από 600.000 Tesla που πουλήθηκαν στις ΗΠΑ πέρυσι κατασκευάστηκαν στην Καλιφόρνια ή στο Τέξας. Σε αντίθεση με άλλες εταιρείες, η Tesla κατασκευάζει πολλά από τα δικά της εξαρτήματα στις ΗΠΑ – από καθίσματα μέχρι κινητήρες.
Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα επηρεαστεί – ακόμα και ο ίδιος ο Elon Musk έχει δηλώσει πως οι δασμοί “δεν θα είναι αμελητέοι” για την Tesla – αλλά το υψηλό ποσοστό εγχώριου περιεχομένου σημαίνει πως θα πληρώσει λιγότερους δασμούς.
Όσο για το αν οι δασμοί σχεδιάστηκαν για να ευνοήσουν τον Musk; Μάλλον όχι. Ο Trump υποστηρίζει τους υψηλούς δασμούς εδώ και δεκαετίες, και η Tesla παρήγαγε στις ΗΠΑ πολύ πριν οι δύο τους γίνουν φίλοι. Φαίνεται περισσότερο σαν μια σύμπτωση συμφερόντων παρά συντονισμένη προσπάθεια.
Αξίζει να σημειωθεί πως και η Hyundai ίσως τη γλιτώσει.
Η Hyundai φαίνεται να παίζει το παιχνίδι έξυπνα. Πρόσφατα, ο πρόεδρός της, Euisun Chung, εμφανίστηκε δίπλα στον Trump στον Λευκό Οίκο, διαφημίζοντας επένδυση $21 δισεκατομμυρίων στις ΗΠΑ. Και – τι σύμπτωση – την ίδια μέρα που ο Trump ανακοίνωσε τον δασμό 25%, η Hyundai εγκαινίασε το νέο της εργοστάσιο EV στη Τζόρτζια.
Αυτό δημιουργεί την εντύπωση ότι η Hyundai ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του Trump. Στην πραγματικότητα όμως, η μεγάλη επένδυση στη Τζόρτζια προγραμματίστηκε επί Biden, με βασική προϋπόθεση ότι τα EVs της θα επωφεληθούν από τα φορολογικά κίνητρα του Inflation Reduction Act του 2022.
Το εργοστάσιο αυτό δεν στέκεται μόνο του: τουλάχιστον 17 εργοστάσια ανταλλακτικών έχουν ήδη χτιστεί γύρω του.
Ένα βασικό ερωτηματικό όμως είναι τι θα συμβεί αν ο Trump καταργήσει την έκπτωση φόρου $7.500 για τα EVs. Εκείνος και πολλοί Ρεπουμπλικάνοι θεωρούν πως πρόκειται για παρέμβαση της κυβέρνησης στην αγορά.
Όμως αυτό αγνοεί μια κρίσιμη πτυχή: η φορολογική έκπτωση είχε σκοπό να μεταφέρει την παραγωγή μπαταριών από την Κίνα στις ΗΠΑ. Για να την πάρει μια εταιρεία, πρέπει κάθε χρόνο να χρησιμοποιεί περισσότερο εγχώριο ή συμμαχικό περιεχόμενο.
Ο Trump ποτέ δεν έκρυψε την αντιπάθειά του για τα EVs. Έστω κι αν έκανε επίδειξη αγοράς Tesla από τον Musk στον Λευκό Οίκο, το ενδιαφέρον του ήταν για τον Musk, όχι για το αυτοκίνητο.
Οι Ρεπουμπλικάνοι στοχεύουν την έκπτωση EV για να χρηματοδοτήσουν μια ενδεχόμενη μείωση φόρου εισοδήματος Trump. Και πιθανόν να έχουν δίκιο – μελέτη του Harvard δείχνει ότι η κατάργηση της έκπτωσης θα εξοικονομούσε $168 δισ. σε μια δεκαετία.
Υπάρχει όμως πρόβλημα: αν καταργηθεί η έκπτωση, που χρησιμοποιούν οι περισσότεροι αγοραστές EV, η βιομηχανία θα δεχτεί διπλό πλήγμα. Και αυτό θα προκαλέσει οικονομική αστάθεια σε πολλές περιοχές που ψηφίζουν Ρεπουμπλικανικά.
Μελέτη του Πανεπιστημίου Princeton προβλέπει ότι αν καταργηθεί η έκπτωση, κανένα νέο εργοστάσιο EV ή μπαταριών που ανοίγει από το 2026 και μετά δεν θα είναι βιώσιμο. Η ζήτηση απλά δεν θα επαρκεί.
Το ζήτημα απασχολεί έντονα τους Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο, αφού τα περισσότερα από τα 228 εργοστάσια που χτίζονται σε όλη τη χώρα για την αλυσίδα εφοδιασμού EV και μπαταριών βρίσκονται στις δικές τους περιοχές, σε αγροτικές ή προαστιακές περιοχές του Νότου και της Μεσοδυτικής Αμερικής. Αυτά τα projects υπόσχονται 118.000 νέες θέσεις εργασίας.
Γι’ αυτό βλέπουμε τους Ρεπουμπλικάνους να κάνουν πίσω. Ίσως δεν καταργήσουν αμέσως την έκπτωση φόρου, αλλά να την αποσύρουν σταδιακά. Λογικό – κανείς δεν θέλει να χαθούν δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Βρείτε τη σχετική μελέτη του Princeton εδώ:
