Το φετινό καλοκαίρι ήταν η πρώτη φορά που η 31χρονη Daisie Morrison επιβιβάστηκε σε κρουαζιερόπλοιο, για να απολαύσει δύο εβδομάδες διακοπών μαζί με δύο φίλες της, επίσης στα 30 τους. «Μία από τις φίλες μου το πρότεινε», λέει. «Είχε δει διάφορους influencers στο Instagram να κάνουν κρουαζιέρες – σου δίνεται η δυνατότητα να δεις τόσα μέρη μαζεμένα, ενθουσιαστήκαμε με την ιδέα».
Το προηγούμενο καλοκαίρι, η Morrison είχε πάει με μια παρέα για διακοπές στην Ιταλία, μια εμπειρία που περιλάμβανε «πολλή ταλαιπωρία, πολλά έξοδα και αρκετό άγχος» για τη μετακίνηση από μέρος σε μέρος. Στην κρουαζιέρα, ωστόσο, «απλώς ξυπνάς κάθε μέρα σε ένα νέο μέρος».
Η Morrison δεν είναι μοναδική περίπτωση. Ανήκει σε μια γενιά ταξιδιωτών που βρίσκονται στο επίκεντρο της επέκτασης μιας βιομηχανίας που κάποτε θεωρούνταν αποκλειστικό προνόμιο πλουσίων συνταξιούχων. Οι αριθμοί δείχνουν μια θεαματική αύξηση: από 13 εκατομμύρια επιβάτες το 2004, ο αριθμός έχει ξεπεράσει τα 32 εκατομμύρια, παρά τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η βιομηχανία κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Η άνοδος των Millennials στις κρουαζιέρες
Σύμφωνα με την Cruise Lines International Association (Clia), η οποία εκπροσωπεί τη βιομηχανία, ο αριθμός των επιβατών αναμένεται να φτάσει τα 40 εκατομμύρια μέχρι το 2027. Οι millennials (όσοι έχουν γεννηθεί ανάμεσα στο 1981 και το 1996) θεωρούνται «οι πιο ενθουσιώδεις ταξιδιώτες της επόμενης γενιάς».
Καθώς οι παραδοσιακές κρουαζιέρες συχνά μοιάζουν με «γηροκομεία στη θάλασσα», όπως σημειώνει ο καθηγητής Xavier Font από το Πανεπιστήμιο του Surrey, οι εταιρείες επενδύουν σε νέα είδη πλοίων, όπως «κρουαζιερόπλοια πάρτι» ή «οικογενειακές κρουαζιέρες», για να προσελκύσουν νέες ηλικιακές ομάδες.
Η ανάπτυξη της βιομηχανίας έχει εγείρει ανησυχίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Font, αυτές οι ανησυχίες σπάνια επηρεάζουν την απόφαση των ταξιδιωτών. «Όταν αποφασίζεις να κάνεις διακοπές, λες στον εαυτό σου: ‘Απλά θέλω να ξεκουραστώ’», εξηγεί.
Η Emma Otter, ειδικός στις κρουαζιέρες, επιβεβαιώνει αυτήν τη νοοτροπία. Παρόλο που έρευνα της εταιρείας της έδειξε ότι το 45% των ταξιδιωτών λαμβάνουν υπόψη την κλιματική κρίση στις επιλογές διακοπών τους (65% για ηλικίες 25-34), πολύ λίγοι πελάτες ρωτούν για τη βιωσιμότητα όταν εξετάζουν τις κρουαζιέρες.
Η ίδια η Morrison δηλώνει ότι αισθάνθηκε τύψεις γνωρίζοντας πως οι κρουαζιέρες είναι «η λιγότερο βιώσιμη επιλογή ταξιδιού».
Τα “Cruisezillas” και η μελλοντική γενιά ταξιδιωτών
Τα λεγόμενα “cruisezillas”, τα τεράστια κρουαζιερόπλοια που κυριαρχούν στους ωκεανούς, γίνονται όλο και μεγαλύτερα, με το μέγεθός τους να έχει διπλασιαστεί από το 2000. Αν η ανάπτυξη της βιομηχανίας συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, τα μεγαλύτερα πλοία του 2050 ενδέχεται να είναι οκταπλάσια σε μέγεθος από τον Τιτανικό, σύμφωνα με το Transport & Environment (T&E). Τα κρουαζιερόπλοια που κάποτε απευθύνονταν κυρίως στους baby boomers (όσοι έχουν γεννηθεί ανάμεσα στο 1946 και στο 1964), προσελκύουν πλέον ολοένα και περισσότερους millenials, χάρη στις πολυτελείς υπηρεσίες τους και τη στροφή της νεότερης γενιάς στις εμπειρίες ταξιδιών.
Η άνθηση της βιομηχανίας κρουαζιέρας είναι εμφανής, με 35 εκατομμύρια επιβάτες να αναμένεται να ταξιδέψουν φέτος, αριθμός αυξημένος κατά 6% από τα προ-πανδημικά επίπεδα. Ωστόσο, η τεράστια αυτή ανάπτυξη συνοδεύεται από σημαντικό περιβαλλοντικό κόστος. Έρευνα δείχνει ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα κρουαζιερόπλοια αυξήθηκαν κατά 17% μεταξύ 2019 και 2022, ενώ οι εκπομπές μεθανίου σημείωσαν άλμα 500%. Τα τεράστια αυτά πλοία, όπως το πρόσφατα εγκαινιασμένο Icon of the Seas από τη Royal Caribbean, διαθέτουν δεκάδες εστιατόρια, πισίνες, ακόμα και πάρκα, μεταφέροντας έως και 10.000 άτομα, αλλά ταυτόχρονα αυξάνουν την πίεση στο περιβάλλον.
Η αυξανόμενη ζήτηση για μεγαλύτερα πλοία εξηγείται εν μέρει από την οικονομική λογική: περισσότερες καμπίνες σημαίνουν περισσότερα έσοδα, που υπερκαλύπτουν το κόστος κατασκευής και λειτουργίας. Όμως, οι περιβαλλοντικές ανησυχίες πυροδοτούν αντιδράσεις. Πόλεις όπως η Βενετία, η Βαρκελώνη και το Άμστερνταμ έχουν ήδη επιβάλει περιορισμούς ή φόρους στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, καταγγέλλοντας τη ρύπανση και τον υπερτουρισμό.
Παρότι η βιομηχανία υπερασπίζεται τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των πλοίων της, οι ειδικοί σημειώνουν ότι η μετάβαση σε «πράσινα» καύσιμα είναι ακόμα μακριά. Σχέδια όπως η χρήση υδρογόνου, μεθανόλης ή αμμωνίας ως καυσίμων απαιτούν τεράστιες επενδύσεις και διεύρυνση της ανανεώσιμης ενέργειας, κάτι που οι εταιρείες μπορούν να ενισχύσουν, αλλά δεν ελέγχουν πλήρως. Εν τω μεταξύ, ακτιβιστές ζητούν αυστηρότερους κανονισμούς, απαγόρευση πλοίων σε ευαίσθητες περιοχές και έναν παγκόσμιο φόρο στα εισιτήρια για τη στήριξη των φτωχότερων χωρών.
Η βιομηχανία κρουαζιέρας συνεχίζει να προσελκύει τους millenials, προσφέροντας εμπειρίες πολυτέλειας που τους ταιριάζουν, αλλά αφήνει πίσω της ένα σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Το μέλλον της συνδέεται με το αν θα καταφέρει να ισορροπήσει μεταξύ της οικονομικής επιτυχίας και της κλιματικής ευθύνης.
