Ο σύνδεσμος προμηθευτών ΕΣΠΕΝ τοποθετήθηκε αναφορικά με τη σκοπούμενη τροποποίηση των διατάξεων των άρθρων 39, 42, 15, 18 και 28 του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας και του Κώδικα Προμήθειας Φυσικού Αεριού, στο πλαίσιο της σχετικής Δημόσιας Διαβούλευσης.
Με την παρούσα επιστολή, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) επιθυμεί να τοποθετηθεί αναφορικά με τη σκοπούμενη τροποποίηση των διατάξεων των άρθρων 39, 42, 15, 18 και 28 του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας και του Κώδικα Προμήθειας Φυσικού Αεριού, στο πλαίσιο της σχετικής Δημόσιας Διαβούλευσης.
Βασικό στοιχείο του υπό διαβούλευση πλαισίου αποτελεί ο περιορισμός, ο οποίος -κατά την εκτίμηση του Συνδέσμου μας- τίθεται στην άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης επιλογής Προμηθευτή από τους καταναλωτές οι οποίοι εμπίπτουν στην έννοια του «στρατηγικού κακοπληρωτή», όπως αυτή θεσμοθετήθηκε με την από 02.11.2023 ανακοίνωσή του ΥΠΕΝ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, δεν επιτρέπεται η αλλαγή Προμηθευτή σε περίπτωση που: (α) έχει υποβληθεί από τον Προμηθευτή εντολή απενεργοποίησης μετρητή του Πελάτη (β) έχει υποβληθεί και είναι ενεργή Εντολή Επισήμανσης του Πελάτη ως υπερήμερου από τρεις (3) διαφορετικούς Προμηθευτές για την Βασική Κατηγορία των Οικιακών Πελατών ή από δύο (2) διαφορετικούς Προμηθευτές για τη Βασική Κατηγορία των Μη Οικιακών Πελατών.
Αντιλαμβανόμαστε ότι η πρόθεση του κανονιστικού νομοθέτη είναι αφενός η διαφύλαξη του θεμελιώδους δικαιώματος του καταναλωτή για αλλαγή Προμηθευτή χωρίς περιορισμούς, αφετέρου η αποτροπή της καταχρηστικής άσκησης του εν λόγω δικαιώματος από στρατηγικούς κακοπληρωτές με επακόλουθο τη συσσώρευση ανεξόφλητων οφειλών προς τους Προμηθευτές.
Ωστόσο, η κυριότερη -και ιδιαιτέρως κρίσιμη κατά την άποψη μας- αδυναμία του προτεινόμενου πλαισίου, είναι ότι σε αυτό δεν λαμβάνεται η αναγκαία μέριμνα για την αποτελεσματική διεκδίκηση ληξιπρόθεσμων οφειλών, τόσο από τον υφιστάμενο όσο και από τον προηγούμενο Προμηθευτή. Συγκεκριμένα, αναφορικά με το δικαίωμα διεκδίκησης ληξιπρόθεσμων οφειλών μέσω της υποβολής εντολής απενεργοποίησης μετρητή, το οποίο ιστορικά ασκείται στη δραστηριότητα της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με τις προτεινόμενες διατάξεις αφενός περιορίζεται σημαντικά η δυνατότητα του υφιστάμενου Προμηθευτή να ασκήσει το εν λόγω δικαίωμα και αφετέρου δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόβλεψη για την άσκηση του δικαιώματος αυτού μετά την αλλαγή Προμηθευτή. Η θεσμοθέτηση της δυνατότητας υποβολής Εντολής Επισήμανσης αποσκοπεί μεν στον περιορισμό του αριθμού των Προμηθευτών στους οποίους ο Πελάτης δύναται να συσσωρεύσει ληξιπρόθεσμες οφειλές, δεν αποτελεί ωστόσο αποτελεσματικό μέσο διεκδίκησης των οφειλών αυτών από τους Προμηθευτές.
Συνολικά, με τις προτεινόμενες διατάξεις καθίσταται επί της ουσίας θεμιτή, για τους «στρατηγικούς κακοπληρωτές» με ληξιπρόθεσμες οφειλές, η αλλαγή τριών (3) Προμηθευτών (ή δύο Προμηθευτών στην περίπτωση των μη οικιακών καταναλωτών), δίχως να μεριμνήσουν για την κάλυψη ή τον διακανονισμό των οικονομικών τους υποχρεώσεων. Παράλληλα, στην περίπτωση που συμπληρωθεί το ανώτατο όριο σημάνσεων, φαίνεται ότι για την επανενεργοποίηση του δικαιώματος αλλαγής Προμηθευτή, το προτεινόμενο πλαίσιο χορηγεί στους «στρατηγικούς κακοπληρωτές» τη δυνατότητα να επιλέξουν την εξόφληση μόνον της χαμηλότερης από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές που αντιστοιχούν στις σημάνσεις που φέρουν.
Συνεπώς, ο βαθμός στον οποίο το προτεινόμενο πλαίσιο εξυπηρετεί την επίτευξη των δηλούμενων σκοπών δημοσίου συμφέροντος θεωρούμε ότι δεν είναι ικανοποιητικός , καθότι το προτεινόμενο πλαίσιο:
α. Αφενός δεν διασφαλίζει τη δυνατότητα άσκησης του θεμελιώδους δικαιώματος του καταναλωτή για ελεύθερη αλλαγή Προμηθευτή χωρίς περιορισμούς.
β. Αφετέρου, δεν αποτρέπει επαρκώς τη συσσώρευση ανεξόφλητων οφειλών προς τους Προμηθευτές, καθότι μετά την αλλαγή Προμηθευτή, δεν επιτρέπει την άσκηση του δικαιώματος του Προμηθευτή να διεκδικήσει ληξιπρόθεσμες οφειλές από μη συμμορφούμενους προς τις συμβατικές υποχρεώσεις τους καταναλωτές.
Προφανώς, στους σκοπούς δημοσίου συμφέροντος περιλαμβάνεται και η προστασία του συνόλου των καταναλωτών, και όχι μόνο του κάθε ενός καταναλωτή διακριτά, τα δικαιώματα του οποίου πρέπει σε κάθε περίπτωση να προστατεύονται. Η προστασία του συνόλου των καταναλωτών εξυπηρετείται από τη διαμόρφωση του κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου, που θα επιτρέπει την αποτελεσματική παρακολούθηση της εξόφλησης των λογαριασμών προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και τη διαχείριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Εν τέλει, θα πρέπει να επιτυγχάνεται η μείωση τόσο των επισφαλειών που γεννώνται από την πλημμελή εκπλήρωση των υποχρεώσεων των καταναλωτών, όσο και του αυξημένου κόστους που οι επισφάλειες αυτές επιφέρουν για το σύνολο των καταναλωτών και ιδίως για τους συνεπείς προς τις υποχρεώσεις τους καταναλωτές, ώστε να αποφεύγονται συνθήκες δομικής ακρίβειας. Υπό το πρίσμα αυτό, θεωρούμε ότι το υπό διαβούλευση πλαίσιο δεν εξυπηρετεί επαρκώς την προστασία του συνόλου των καταναλωτών από το αυξημένο κόστος που επιφέρουν οι επισφάλειες επί των ληξιπρόθεσμων οφειλών των «στρατηγικών κακοπληρωτών».
Η πρόταση μας για το πλαίσιο αλλαγής Προμηθευτή
Τόσο στο πλαίσιο των τριών Δημόσιων Διαβουλεύσεων που είχαν πραγματοποιηθεί από την Αρχή κατά την περίοδο 2020-2021, κατόπιν της από 25.09.2020 υπ’ αριθμ. 1888/2020 Απόφασης του ΣτΕ, όσο και σε πλήθος λοιπών επιστολών μας προς την Αρχή και το ΥΠΕΝ αναφορικά με την ολοκλήρωση του πλαισίου αλλαγής Προμηθευτή, ο Σύνδεσμος μας έχει αναφέρει ότι στην παρούσα φάση, η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος υποβολής εντολής απενεργοποίησης από τον προηγούμενο Προμηθευτή, υπό προϋποθέσεις που εναρμονίζονται με την κρίση του ΣτΕ, αποτελεί το μοναδικό μέσο για τη διεκδίκηση ληξιπρόθεσμων οφειλών «στρατηγικών κακοπληρωτών», καθότι η διαδικασία ανάκτησής τους μέσω της δικαστικής οδού, πέραν από εξαιρετικά χρονοβόρα είναι και ιδιαιτέρως επιβαρυντική για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Επιπρόσθετα, έχουμε τοποθετηθεί σαφώς υπέρ της άσκησης του δικαιώματος αλλαγής Προμηθευτή, δίχως περιορισμούς και ανεξαρτήτως τυχόν ληξιπρόθεσμων οφειλών του Πελάτη, εξαιρουμένης της περίπτωσης που έχει υποβληθεί εντολή απενεργοποίησης, η οποία και θα πρέπει να νοείται ως να έχει τεθεί ο καταναλωτής σε κατάσταση μη ηλεκτροδότησης.
Αναλυτικότερα, με τις από 20.02.2023 και 05.02.2024 επιστολές μας προς το ΥΠΕΝ, έχουμε προτείνει τη θέσπιση υποχρέωσης του Προμηθευτή να προσφέρει ευνοϊκό και τυποποιημένο διακανονισμό προς τους Πελάτες του που έχουν αποχωρήσει αφήνοντας ληξιπρόθεσμες οφειλές, ως προϋπόθεση για την ενεργοποίηση του δικαιώματος του παλαιού Προμηθευτή να υποβάλει αίτημα αποκοπής μετρητή. Συγκεκριμένα, η μη αποδοχή ή αθέτηση των όρων του ευνοϊκού διακανονισμού από τον τελικό καταναλωτή, έχουμε προτείνει να τεθεί ως προϋπόθεση για την ενεργοποίηση του δικαιώματος προηγούμενου Προμηθευτή να εισχωρήσει στη Σύμβαση Προμήθειας του τελικού καταναλωτή με τον νέο Προμηθευτή, υποβάλλοντας αίτημα αποκοπής. Ο υποχρεωτικός χαρακτήρας παροχής ενός ευνοϊκού και τυποποιημένου διακανονισμού διασφαλίζει αφενός ότι ο Προμηθευτής έχει εξαντλήσει τα εναλλακτικά μέτρα έναντι της αποκοπής και αφετέρου ότι δεν θα ασκήσει ποτέ καταχρηστικά το δικαίωμα της αποκοπής που του δίνει ο κανονιστικός νομοθέτης.
Συνεπώς, η προϋπόθεση πρότασης ευνοϊκού διακανονισμού σε συνδυασμό με τον καθορισμό συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος για τη δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αποκοπής, διασφαλίζει την αναλογικότητα της ρύθμισης. Η προτεινόμενη αυτή ρύθμιση βρίσκει έρεισμα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, είναι νόμιμη και θα οδηγούσε με βεβαιότητα στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών που έχουν ανακύψει εξαιτίας του υφιστάμενου νομοθετικού κενού το οποίο έχει επιφέρει σοβαρές δυσμενείς συνέπειες στην ταμειακή ρευστότητα και στην εν γένει βιωσιμότητα των Προμηθευτών καθώς και στις εντεύθεν συνθήκες διαμόρφωσης των τιμολογίων.
Λοιπά ζητήματα που πρέπει να συνεκτιμηθούν
Στο πλαίσιο της παρούσας Δημόσιας Διαβούλευσης, επιθυμούμε να αναδείξουμε εκ νέου σειρά κρίσιμων ζητημάτων, η αντιμετώπιση των οποίων είναι σε κάθε περίπτωση απαραίτητη, προκειμένου η συμπλήρωση του πλαισίου αλλαγής προμηθευτή να πραγματοποιηθεί κατά τρόπο συνεκτικό, ο οποίος θα προάγει αποτελεσματικά την εύρυθμη λειτουργία του ανταγωνισμού στην αγορά προμήθειας ενέργειας, προς όφελος των καταναλωτών:
• Είναι κρίσιμο να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή οι προβλέψεις του Ν. 5104/2024, για την αντιμετώπιση του χρονίζοντος και ιδιαιτέρως σημαντικού ζητήματος της έλλειψης έγκυρων στοιχείων Αριθμού Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) και διεύθυνσης για την ταυτοποίηση των Πελατών που αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 1,5 εκ. μετρητές, οι οποίοι εκπροσωπούνται από τον δεσπόζοντα προμηθευτή και τους παρόχους Καθολικής Υπηρεσίας. Επί του παρόντος, ελλείψει έγκυρων στοιχείων, η ταυτοποίηση και τιμολόγηση μεγάλου μέρους των Πελατών που μεταπίπτουν στο καθεστώς Καθολικής Υπηρεσίας είναι πρακτικά αδύνατη, συνεπώς η προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας στους εν λόγω Πελάτες πραγματοποιείται με σημαντική οικονομική ζημία των παρόχων. Επιπρόσθετα, ενόψει της προγραμματιζόμενης επένδυσης για την εγκατάσταση 7,3 εκ. «έξυπνων μετρητών», επισημαίνεται ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση των νέων μετρητών για την ενίσχυση της αυτοκατανάλωσης και την ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης, προϋποθέτει κατ’ ελάχιστον τη δυνατότητα ταυτοποίησης του συνόλου των παροχών, μέσω έγκυρων στοιχείων ΑΦΜ των Πελατών που αντιστοιχούν σε αυτούς.
• Θα πρέπει μεταξύ άλλων να τονιστεί η εξόχως προβληματική για την υγιή λειτουργία της αγοράς υποχρέωση (κατ’ απόλυτη προτεραιότητα) των Προμηθευτών να εξοφλούν/αποδίδουν τα αναλογούντα ποσά για τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις (ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ, ΧΧΣ και ΧΧΔ) ακόμα και όταν λαμβάνει χώρα μερική εξόφληση του λογαριασμού. Προκειμένου να καταστεί βιώσιμη η εμπρόθεσμη απόδοση των ρυθμιζόμενων χρεώσεων (ΕΤΜΕΑΡ, ΥΚΩ, ΧΧΔ, ΧΧΣ) στους Διαχειριστές, στην από 20.03.2024 επιστολή μας προς το ΥΠΕΝ, έχουμε αναδείξει την ανάγκη άμεσης ενεργοποίησης εναλλακτικών εργαλείων είσπραξης των ρυθμιζόμενων χρεώσεων που δεν έχουν καταβληθεί, και ειδικότερα την είσπραξη αυτών μέσω της ΑΑΔΕ απευθείας από τον τελικό καταναλωτή. Οι Προμηθευτές συμβάλλουν άνευ ανταλλάγματος μέσω του εισπρακτικού μηχανισμού τους στη διασφάλιση ισοσκελισμού των εν λόγω Λογαριασμών, ωστόσο, είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούν ούτε οφείλουν να «χρηματοδοτούν» τους λογαριασμούς αυτούς από ίδιους πόρους.
• Είναι απαραίτητο να επισπευσθεί η διαδικασία υλοποίησης του έργου προμήθειας και εγκατάστασης των ευφυών μετρητών, το οποίο αποτελεί -προφανώς- απολύτως κρίσιμο παράγοντα για μια σειρά θεμάτων, ιδίως τον μετασχηματισμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την ενεργή συμμετοχή των καταναλωτών σε αυτή ως καταναλωτές-παραγωγοί (prosumers), την αντιμετώπιση των ρευματοκλοπών, τον επακριβέστερο καταλογισμό της καταναλισκόμενης ενέργειας που αντιστοιχεί σε κάθε Εκπρόσωπο Φορτίου κατά τις Οριστικές Εκκαθαρίσεις της Αγοράς Εξισορρόπησης, καθώς και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ζητημάτων που σχετίζονται με την αλλαγή Προμηθευτή και τη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου (credit risk) των συμμετεχόντων στην αγορά προμήθειας ενέργειας. Σημαντικό μέρος του πιστωτικού αυτού κινδύνου, που μέχρι σήμερα διαμοιράζεται στο σύνολο των καταναλωτών και αυξάνει τις τιμές που αυτοί καταβάλουν, θα κατανέμεται με ακριβή και δίκαιο τρόπο σε αυτούς που πράγματι αυξάνουν τον πιστωτικό κίνδυνο, και όχι στο σύνολο των καταναλωτών.
• Σε συνέχεια της θετικής πρωτοβουλίας για τη μηνιαία καταμέτρηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τον Διαχειριστή του Δικτύου, και σε συνδυασμό με την υλοποίηση του έργου εγκατάστασης των ευφυών μετρητών, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα χρόνια ζητήματα που σχετίζονται με την προσήκουσα υλοποίηση, από τον Διαχειριστή του Δικτύου, των αιτημάτων που άπτονται της Εκπροσώπησης Μετρητών Φορτίου, και ιδίως των Δηλώσεων Παύσης Εκπροσώπησης Μετρητή Φορτίου.
Επί μέρους παρατηρήσεις αναφορικά με το υπό διαβούλευση πλαίσιο
Οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις του Συνδέσμου μας επί του υπό διαβούλευση πλαισίου είναι οι ακόλουθες:
• Όπως αναφέρουμε και ανωτέρω, με το υπό διαβούλευση πλαίσιο, καθίσταται επί της ουσίας θεμιτή η δυνατότητα των «στρατηγικών κακοπληρωτών» με ληξιπρόθεσμες οφειλές να προβούν σε αλλαγή τριών (3) Προμηθευτών (ή δύο Προμηθευτών στην περίπτωση των μη οικιακών καταναλωτών), δίχως να μεριμνήσουν για την κάλυψη ή τον διακανονισμό των οικονομικών τους υποχρεώσεων
• Το προτεινόμενο πλαίσιο δεν παρέχει επαρκή κίνητρα για την υποβολή Εντολών Επισήμανσης, ιδίως από τους παλαιούς Προμηθευτές, καθότι αφενός η επισήμανση του πρώην Πελάτη δεν αποτελεί αποτελεσματικό μέσο διεκδίκησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών του, αφετέρου με τη σήμανση του πρώην Πελάτη, αυξάνονται σημαντικά οι πιθανότητες να ενισχυθεί η δυνατότητα είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών από τους ανταγωνιστές ενός Προμηθευτή, καθώς με την σώρευση των αντίστοιχων σημάνσεων, ο Πελάτης θα βαίνει προς την απώλεια του δικαιώματος αλλαγής Προμηθευτή σε κάποιον από τους επόμενους Προμηθευτές – ανταγωνιστές.
• Τόσο στην παρ. 6 όσο και στην παρ. 7 του αρ. 39 του Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΚΠΗΕ) και του Κώδικα Προμήθειας Φυσικού Αερίου (ΚΠΦΑ), θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές αφορούν στο σύνολο των χρεώσεων και των τελών που σχετίζονται με την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ήτοι τις Χρεώσεις Προμήθειας, τις Ρυθμιζόμενες Χρεώσεις (ΧΧΔ, ΧΧΣ, ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ για την ΗΕ, Χρεώσεις Μεταφοράς και Διανομής για το ΦΑ, , Ανταποδοτικά Τέλη υπέρ ΡΑΑΕΥ) και τις Λοιπές Χρεώσεις που βαρύνουν τον Πελάτη και αποδίδονται από τον Προμηθευτή σε τρίτους (π.χ. φόροι, τέλη, εισφορές, ποσά άλλης φύσεως).
• Στην παρ. 6β του αρ. 39 του ΚΠΗΕ και του ΚΠΦΑ θα πρέπει αφενός να καθοριστεί συγκεκριμένη χρονική προθεσμία για την απόκριση του Πελάτη στην πρόταση διακανονισμού οφειλής σε δόσεις και αφετέρου να προστεθεί πρόβλεψη για την περίπτωση κατά την οποία ο Πελάτης αθετήσει τους όρους του διακανονισμού.
• Εφόσον η επισήμανση υφιστάμενου Πελάτη με ληξιπρόθεσμες οφειλές τίθεται ως προϋπόθεση για την υποβολή εντολής αποκοπής, στη διαδικασία που προβλέπεται επί του παρόντος στο αρ. 39 του ΚΠΗΕ, προστίθεται σειρά βημάτων, τα οποία επιφέρουν επιπρόσθετη καθυστέρηση έως την υποβολή της εντολής, επιτρέποντας την περαιτέρω συσσώρευση ληξιπρόθεσμων οφειλών κατά το διάστημα αυτό. Συγκεκριμένα, τα προβλεπόμενα στο υπό διαβούλευση πλαίσιο βήματα, έως την υποβολή εντολής αποκοπής περιλαμβάνουν: (α) άπρακτη παρέλευση δύο (2) κατά σειρά προθεσμιών εξόφλησης, (β) επικοινωνία του Προμηθευτή με τον Πελάτη εντός δέκα (10) ημερών και μη αποδοχή της πρότασης διακανονισμού οφειλής σε δόσεις, (γ) μη αποδοχή της πρότασης διακανονισμού και μη εξόφληση της οφειλής εντός είκοσι (20) ημερών από την υποβολή Εντολής Επισήμανσης. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να συντμηθεί η χρονική προθεσμία ολοκλήρωσης των βημάτων που προβλέπονται στις υπό διαβούλευση διατάξεις ή/και να περιοριστεί ο αριθμός των βημάτων αυτών.
• Τα προτεινόμενα άρ. 39 του ΚΠΗΕ και ΚΠΦΑ αντίστοιχα δεν περιλαμβάνουν πλέον καμία πρόβλεψη για το δικαίωμα του Προμηθευτή να προβεί σε καταγγελία της Σύμβασης Προμήθειας και σε υποβολή εντολής παύσης εκπροσώπησης του Πελάτη, σε περίπτωση μη εξόφλησης της ληξιπρόθεσμης οφειλής μετά την υποβολή της εντολής αποκοπής. Έτσι, μετά το πρώτο εδάφιο του της προτεινόμενης παρ 7 του άρ 39, θα πρέπει να επανέλθει η διάταξη του αρ 39, παρ 6 γ όπως ισχύει, δηλ. «Αν η ληξιπρόθεσμη οφειλή δεν εξοφληθεί εντός δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση στον Πελάτη της εντολής απενεργοποίησης μετρητή φορτίου, ο Προμηθευτής δύναται να καταγγείλει τη Σύμβαση Προμήθειας υποβάλλοντας στον αρμόδιο διαχειριστή δήλωση παύσης εκπροσώπησης, ενημερώνοντας ανάλογα τον Πελάτη». Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι το ισχύον άρ. 21 του ΚΠΗΕ και του ΚΠΦΑ παραπέμπουν στην διαδικασία του αρ, 39, παρ. 6 και 7 αντίστοιχα, διαδικασία όμως που σύμφωνα με την παρούσα διαβούλευση σκοπείται να τροποποιηθεί.
• Επιπλέον, ως προϋπόθεση για την υποβολή εντολή απενεργοποίησης, τίθεται η προηγούμενη γραπτή ενημέρωση του Πελάτη. Η υποχρέωση γραπτής ενημέρωσής, έναντι της ενημέρωσης του Πελάτη με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο, έχει αμφίβολη αποτελεσματικότητα και προσθέτει αναίτια διαχειριστική πολυπλοκότητα καθώς και περαιτέρω χρονική καθυστέρηση για την ολοκλήρωση της ενέργειας αυτής.
• Η προθεσμία των έξι (6) μηνών για την υποβολή Εντολής Επισήμανσης μετά την αλλαγή Προμηθευτή, αφήνει ουσιαστικά ανοικτή την καταστρατήγηση του ορίου των δύο (2) ή τριών (3) πρώην Προμηθευτών στους οποίους δύναται να αφήσει ληξιπρόθεσμες οφειλές ένας καταναλωτής, λαμβάνοντας υπόψη ότι η έναρξη ισχύος του διακανονισμού προϋποθέτει την ολοκλήρωση σειράς χρονοβόρων βημάτων (βλ. πιστοποίηση τελικής μέτρησης και έκδοση λογαριασμού, απόκριση Πελάτη στην προσφορά του διακανονισμού) μετά την αλλαγή Προμηθευτή. Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να διευκολύνονται οι Πελάτες με ευνοϊκούς διακανονισμούς που θα επιμερίζουν τις οφειλές σε μεγάλο αριθμό δόσεων, θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα υποβολής Εντολής Επισήμανσης εντός δύο (2) μηνών από την ημερομηνία αθέτησης του διακανονισμού από τον Πελάτη, ανεξαρτήτως του διαστήματος που έχει μεσολαβήσει από την αλλαγή Προμηθευτή.
• Σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, τα Κράτη-Μέλη οφείλουν να θεσπίζουν μέτρα προστασίας, ιδίως για τους οικιακούς Πελάτες και τις μικρές επιχειρήσεις. Οι Μεγάλοι Πελάτες όμως, βρίσκονται σε κατάσταση διαπραγματευτικής και οικονομικής ισορροπίας και είναι επαρκώς ενημερωμένοι. Σε αυτές τις περιπτώσεις Πελατών, εκτός από την εξειδίκευση και την πολυπλοκότητα των συμβάσεων, πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι οι καταναλώσεις, άρα και οι λογαριασμοί, είναι διαφορετικής τάξης μεγέθους απ’ ότι των μικρότερων Πελατών, επιφέροντας πολύ μεγάλο ρίσκο στον Προμηθευτή σε περιπτώσεις μη έγκαιρης εξόφλησης. Επομένως, για τους Μεγάλους Πελάτες δεν θα πρέπει να ακολουθείται η τυποποιημένη διαδικασία του υπό διαβούλευση πλαισίου, αλλά οι όροι που συμφωνούνται μεταξύ των δύο μερών κατά τη σύναψη Σύμβασης Προμήθειας.
• Στο υπό διαβούλευση πλαίσιο δεν περιλαμβάνεται πρόβλεψη για την αντιμετώπιση των περιπτώσεων καταναλωτών οι οποίοι πλησιάζουν το ανώτατο όριο επισημάνσεων ή είναι πιθανόν να το πλησιάσουν λόγω επισήμανσης από προηγούμενο Προμηθευτή, ιδίως κατά το μεταβατικό διάστημα της πρώτης εφαρμογής του πλαισίου. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να υπάρξει ειδική πρόβλεψη όσον αφορά τη δυνατότητα του τρέχοντος Προμηθευτή να υποβάλει εντολή απενεργοποίησης μετρητή Πελάτη του, στην περίπτωση κατά την οποία ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός σημάνσεων του εν λόγω Πελάτη συμπληρωθεί με εντολή προηγούμενου Προμηθευτή. Για παράδειγμα, σε περίπτωση που οικιακός Πελάτης με δύο (2) επισημάνσεις έχει προβεί σε αλλαγή Προμηθευτή, και κατόπιν επισημανθεί για 3η φορά λόγω ανεξόφλητου τελικού λογαριασμού προς τον προηγούμενο Προμηθευτή του, δεν θα πρέπει να περιορίζεται το δικαίωμα του υφιστάμενου Προμηθευτή να υποβάλει εντολή απενεργοποίησης μετρητή του εν λόγω Πελάτη.
• Αναφορικά με τις μεταβατικές διατάξεις για την πρώτη εφαρμογή του υπό διαβούλευση πλαισίου, δεν είναι σαφές με ποιο κριτήριο τίθεται η 1.1.2020 ως η ημερομηνία κατά την οποία τυχόν οφειλές των καταναλωτών θα πρέπει να έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες προκειμένου να ενεργοποιηθεί το δικαίωμα παλαιού Προμηθευτή να υποβάλει Εντολή Επισήμανσης. Επιπρόσθετα, δεν προσδιορίζεται στις υπό διαβούλευση διατάξεις, ο τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν οι περιπτώσεις καταναλωτών για τους οποίους, κατά την πρώτη εφαρμογή του πλαισίου, περισσότεροι των τριών (3) Προμηθευτών (ή των δύο (2) στην περίπτωση των μη οικιακών καταναλωτών) θα έχουν δικαίωμα υποβολής Εντολής Επισήμανσης.
• Δεν είναι σαφές με ποιο κριτήριο έχει επιλεγεί ο αριθμός των τριών (3) σημάνσεων από διαφορετικούς Προμηθευτές (ή των δύο (2) στην περίπτωση των μη οικιακών καταναλωτών) για την αναστολή του δικαιώματος των καταναλωτών σε ελεύθερη επιλογή Προμηθευτή.
• O ελάχιστος αριθμός δόσεων του διακανονισμού σε έξι (6) δόσεις που προβλέπει η παρ. 5 του άρ. 39 δεν μπορεί να τεθεί ως γενικός κανόνας και ανεξαρτήτως του ύψους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Πελάτη. Το πλήθος των δόσεων, όπως εξάλλου αναγνωρίζεται και στο ίδιο το κείμενο της Δημόσιας Διαβούλευσης (παρ. 12, αρ. 39), θα πρέπει να είναι αναλογικό της κατανάλωσης των Πελατών, αφορά στην εμπορική πολιτική του κάθε Προμηθευτή και δεν πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης.
• Προτείνεται η απαλοιφή του επιθετικού προσδιορισμού «έγγραφη» στην παρ. 1 του αρ. 42 αναφορικά με την εξουσιοδότηση ώστε να είναι δυνατή η καταγγελία ανεξαρτήτως του τρόπου υποβολής. Ομοίως, προτείνεται η απαλοιφή του επιθετικού προσδιορισμού «έγγραφη» για την παροχή εξουσιοδότησης του Πελάτη στον νέο Προμηθευτή να προβεί σε καταγγελία της Σύμβασης καθώς πλέον η Σύμβαση προμήθειας δύναται να συναφθεί και με ψηφιακά μέσα.
• Λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς των πληροφοριακών συστημάτων για τη διαχείριση των δεδομένων, θεωρούμε πως στην παρ. 6γ του αρ. 39 θα πρέπει να προβλεφθεί ότι η Εντολή Άρσης Επισήμανσης υποβάλλεται εντός δύο (2) εργάσιμων ημερών από την ημέρα πληρωμής ή διακανονισμού της οφειλής. • Τέλος, το άρ. 15 του υπό διαβούλευση κειμένου προβλέπει ότι με την Αίτηση Προσφοράς Προμήθειας παρέχεται απλή εξουσιοδότηση στον νέο Προμηθευτή να ζητά από τον αρμόδιο Διαχειριστή ιστορικά δεδομένα κατανάλωσης, τυχόν ιστορικό Εντολών Επισήμανσης καθώς και τεχνικά χαρακτηριστικά της παροχής του Πελάτη. Προτείνουμε με την Αίτηση Προσφοράς Προμήθειας να παρέχεται στον Προμηθευτή και η γενική εξουσιοδότηση του αρ. 17, παρ. 1ζ του ΚΠΗΕ για την εκπροσώπηση του Πελάτη ενώπιον του αρμόδιου Διαχειριστή.
