Το Ηνωμένο Βασίλειο σημείωσε ένα σημαντικό ορόσημο στη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια, καθώς εγκαινιάστηκαν τα πρώτα σπίτια υδρογόνου σε κλίμακα γειτονιάς.
Μια ομάδα τριών πιλοτικών κατοικιών στο ανατολικό Fife της Σκωτίας εγκαινιάστηκε επίσημα από τον Πρώτο Υπουργό John Swinney.
Τα σπίτια αυτά επιδεικνύουν πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το υδρογόνο τόσο για θέρμανση όσο και για μαγείρεμα. Το εγχείρημα, γνωστό ως H100, στοχεύει στην επέκτασή του σε έως και 300 σπίτια τους επόμενους μήνες.
Η θέρμανση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πηγές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αντιπροσωπεύοντας το 22% των συνολικών εκπομπών του Ηνωμένου Βασιλείου. Το υδρογόνο θεωρείται βασική τεχνολογία για την απανθρακοποίηση αυτού του τομέα.
Η μετάβαση σε παροχή υδρογόνου απαιτεί νέα οικιακά συστήματα, όπως κουζίνες και λέβητες. Η Bosch παρουσίασε την πρώτη εστία μαγειρέματος υδρογόνου, η οποία ξεχωρίζει για τη «αόρατη φλόγα» της, και θα δοκιμαστεί στα σπίτια του έργου H100 Fife.
Για τον κάτοικο, ένα σπίτι υδρογόνου δεν διαφέρει σημαντικά από ένα συμβατικό σπίτι. Οι συσκευές λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, με τις μεγαλύτερες αλλαγές να συμβαίνουν στην πλευρά του προμηθευτή. Γι’ αυτό, η λύση αυτή θεωρείται μία από τις λιγότερο παρεμβατικές επιλογές για την απανθρακοποίηση της οικιακής θέρμανσης.
Η στρατηγική υδρογόνου της ΕΕ και το σχέδιο REPowerEU καθορίζουν τη θέση της Ένωσης στην τεχνολογία υδρογόνου. Συγκεκριμένα, προβλέπουν ότι έως το 2030, η Ευρώπη θα εισάγει 10 εκατομμύρια τόνους και θα παράγει άλλους 10 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου. Έως το 2050, το υδρογόνο θα πρέπει να καλύπτει το 10% των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ.
Παρά τη χρονική πίεση για την επίτευξη αυτών των στόχων, η χρήση του υδρογόνου σε οικιακό επίπεδο παραμένει περιορισμένη, με λίγα μόνο μικρής κλίμακας έργα σε εξέλιξη.
Το πρώτο σπίτι στην Ευρώπη που λειτουργεί με υδρογόνο ολοκληρώθηκε το 2022 στη Νότια Ιταλία. Το φοιτητικό κτίριο στο Benevento χρησιμοποιεί υδρογόνο όχι μόνο για θέρμανση, αλλά και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Στην Ολλανδία, έχουν ξεκινήσει αρκετά πιλοτικά έργα. Το 2022, 12 κατοικίες στο Lochem συνδέθηκαν με υδρογόνο για θέρμανση, ενώ το 2023, 33 σπίτια στο Wagenborgen έκαναν την ίδια μετάβαση. Στην πόλη Hoogeveen, στη βόρεια Ολλανδία, 80 έως 100 νεόδμητα σπίτια θα συνδεθούν με το δίκτυο υδρογόνου.
Στο Ελσίνκι, βρίσκεται υπό κατασκευή το 3H2 Helsinki Hydrogen Hub, το οποίο θα παράγει περίπου τρία μεγαβάτ πράσινου υδρογόνου ετησίως. Το καύσιμο θα χρησιμοποιείται για φορτηγά, ενώ η περίσσεια θερμότητα από την παραγωγή υδρογόνου θα αξιοποιείται για τη θέρμανση των τοπικών κατοικιών.
Όταν καίγεται, το υδρογόνο είναι ένα εξαιρετικά καθαρό καύσιμο, καθώς δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα, σε αντίθεση με τον άνθρακα και το φυσικό αέριο.
Ωστόσο, η παραγωγή του δεν είναι πάντα φιλική προς το περιβάλλον. Η ηλεκτρόλυση, η διαδικασία που διαχωρίζει το υδρογόνο από το οξυγόνο στο νερό, απαιτεί ηλεκτρική ενέργεια. Αν αυτή προέρχεται από μη ανανεώσιμες πηγές, τα οφέλη του υδρογόνου μηδενίζονται.
Σήμερα, το υδρογόνο καλύπτει μόλις το 2% του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ, και σχεδόν όλο παράγεται από ορυκτά καύσιμα. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η παραγωγή του σημερινού υδρογόνου ευθύνεται για 70 έως 100 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως.
Για να γίνει το υδρογόνο βιώσιμο, η ηλεκτρόλυση πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με ανανεώσιμη ενέργεια. Το λεγόμενο «πράσινο υδρογόνο» είναι η μόνη πραγματικά βιώσιμη μορφή, αλλά σήμερα αντιστοιχεί σε λιγότερο από 1% της συνολικής παραγωγής υδρογόνου.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, η ποσότητα ανανεώσιμης ενέργειας που απαιτείται για να γίνει όλο το υδρογόνο «πράσινο» είναι περίπου 3.000 TWh – όσο η συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης.
Για το H100 Fife, η προμήθεια υδρογόνου γίνεται από ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από τοπικό υπεράκτιο αιολικό πάρκο.
Αν και το υδρογόνο είναι το πιο άφθονο στοιχείο στη Γη, η διαχείρισή του είναι δύσκολη. Η ασφαλής μεταφορά και αποθήκευση απαιτούν τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές και συνεχή παρακολούθηση.
Από το 2022, μελέτες προειδοποιούσαν ότι τα οφέλη του υδρογόνου στην οικιακή θέρμανση μπορεί να υπερεκτιμώνται. Το Regulatory Assistance Project εξέτασε 32 μελέτες και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το υδρογόνο είναι λιγότερο αποδοτικό και πιο ακριβό από εναλλακτικές λύσεις, όπως οι αντλίες θερμότητας, η τηλεθέρμανση και η ηλιακή θερμική ενέργεια.
Πιο πρόσφατα, έκθεση του Institute for Energy Economics and Financial Analysis (IEEFA) που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, ανέφερε ότι η καύση υδρογόνου ενδέχεται να ενέχει κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια, ενώ δεν αποτελεί αποδοτικό τρόπο μείωσης των εκπομπών CO2.
