Στη Βουλή κατατέθηκε από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκη το απόγευμα της Πέμπτης (26/9) η διακρατική συμφωνία για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας και Κύπρου, ανοίγοντας το δρόμο για την επανεκκίνηση του εμβληματικού αυτού έργου.
Η τροπολογία ενσωματώθηκε στο νομοσχέδιο «Νέο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων» και εγκρίθηκε. Συγκεκριμένα ψηφίστηκε από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, και Ελληνική Λύση. ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά και Σπαρτιάτες δήλωσαν «παρών» ενώ ΚΚΚΕ μαζί με τη ΝΙΚΗ και την Πλεύση Ελευθερίας καταψήφισαν.
Στο κείμενο περιγράφεται η δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας για συμμετοχή στο έργο, ο επιμερισμός 50-50 του γεωπολιτικού ρίσκου ανάμεσα στις δύο χώρες, καθώς και το κλείσιμο των οικονομικών εκκρεμοτήτων προς τον ΑΔΜΗΕ. Μάλιστα, ο Διαχειριστής θα προχωρήσει μέχρι τις 30/9 στην καταβολή της επόμενης δόσης προς τη Nexans.
Η συμφωνία περιλαμβάνει τρία βασικά σημεία και αφορά α) τη λήψη πολιτικών και ρυθμιστικών αποφάσεων, β) τη μετοχική συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας και γ) τον επιμερισμό ισόποσα του γεωπολιτικού κινδύνου.
1. Πολιτικές και ρυθμιστικές αποφάσεις
Η Κυπριακή Δημοκρατία ενέκρινε τη διάθεση μέγιστου ποσού 125 εκατ. ευρώ από το φορέα υλοποίησης ΑΔΜΗΕ, τα οποία θα κατανεμηθούν σε πέντε δόσεις, η κάθε μια 25 εκατ. ετησίως, δηλαδή για κάθε έτος της περιόδου από 1/1/2025 έως την 31/12/2029, με σκοπό την επιδότηση του ποσού που θα χρεώνεται στους λογαριασμούς του ρεύματος από τους Κύπριους καταναλωτές.
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα καταθέσει σχετικό συμπληρωματικό προϋπολογισμό. Το ποσό θα εκταμιεύεται κατόπιν σχετικής απόφασης της ΡΑΕΚ. Η διαφορά ανάμεσα στα 25 εκατ ευρώ και τυχόν μεγαλύτερου ύψους ετήσιων δαπανών από τον ΑΔΜΗΕ θα κεφαλαιοποιείται και θα αποδίδεται μετά την λειτουργία του καλωδίου.
Το κείμενο αναφέρεται επίσης στη κοινή απόφαση των ρυθμιστών των δύο χωρών, που έχει ήδη εκδοθεί και με την οποία ενέκριναν ότι οι κεφαλαιουχικές δαπάνες (capex) του έργου έως το τέλος του 2025 θα είναι ύψους 571 εκατ. ευρώ, βάσει των οποίων υπολογίζεται και το έσοδο.
Σημειώνει επίσης ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποστείλει σχετική επιστολή στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, «η οποία θα επιβεβαιώνει τη πλήρη στήριξη της Λευκωσίας στο έργο». Επιπρόσθετα θα ενημερώσει για την απόφασή της να συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector, εταιρεία η οποία θα είναι εγγεγραμμένη στην Κύπρο.
2. Μετοχική συμμετοχή της Kυπριακής Δημοκρατίας στο έργο
Σημειώνεται η δέσμευση της Κυπριακής Δημοκρατίας ότι μετά το τέλος του due diligence, θα συμμετάσχει με 100 εκατ ευρώ στο έργο, καθώς επίσης ότι «δεσμεύεται να χορηγήσει οποιαδήποτε άδεια, εγκριση, εξουσιοδότηση απαιτείται για τη προσήκουσα υλοποίηση».
Στο πλαίσιο αυτό, η Λευκωσία δεσμεύεται ότι οι διαδικασίες δέουσας επιμέλειας (due diligence) θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό, «ώστε μεταξύ άλλων, η παραπάνω συμμετοχή να καθοριστεί ως ποσοστό στο συνολικό μετοχικό κεφάλαιο. Σε περίπτωση διαφωνίας για το ύψος της εύλογης αξίας του μετοχικού κεφαλαίου θα καθοριστεί με διαδικασία προσφυγής σε τρίτο μέρος.
3. Επιμερισμός 50%-50% του γεωπολιτικού κινδύνου
Το τρίτο σημείο αναφέρεται στον «επιμερισμό μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας σε ενδεχόμενη καθυστέρηση ή ματαίωση του έργου οφειλόμενη σε εξωτερικούς παράγοντες εκτός του ελέγχου, της ευθύνης και της υπαιτιότητας του Φορέα Υλοποίησης και /ή των συμβαλλόμενων με αυτόν προμηθευτών και αναδόχων (γεωπολιτικό ρίσκο)».
Η ελληνική πλευρά ανέλαβε τη συγκεκριμένη δέσμευση στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης με τη κυπριακή και με αντάλλαγμα τη μετοχική συμμετοχή της Λευκωσίας στο έργο.
Οι δύο κυβερνήσεις δεσμεύονται ότι είναι αναγκαίο να τροποποιηθεί η κοινή συμφωνία διασυνοριακού επιμερισμού κόστους (CBCA) με την οποία οι εύλογες δαπάνες του ΑΔΜΗΕ θα κατανέμεται 50%-50% στους καταναλωτές των δύο χωρών, έναντι της αρχικής συμφωνίας 63% η Κύπρος, 37% η Ελλάδα.
H ελληνική κυβέρνηση δεσμεύεται να φέρει μέχρι σήμερα 27 Σεπτεμβρίου στη Βουλή προς ψήφιση σχετική νομοθετική ρύθμιση με την οποία θα καλύπτει κατά 13% το αντίστοιχο κόστος για τους έλληνες καταναλωτές. Πρόκειται για τη τροπολογία που ψηφίζεται απόψε το βράδυ.
Αναλυτικά, το περιεχόμενο της συμφωνίας
Θ. Σκυλακάκης για GSI: Πήραμε το γεωπολιτικό ρίσκο γιατί έχουμε εμπιστοσύνη σε εμάς και τις συμμαχίες μας
«Τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας» χαρακτήρισε το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, τονίζοντας ότι «η χώρα μας ανέλαβε το γεωπολιτικό ρίσκο, έχοντας πλήρη εμπιστοσύνη στον εαυτό της και στις συμμαχίες της».
«Το καλώδιο αυτό, μπορεί, πρέπει και θα γίνει» δήλωσε στη Βουλή ο κ. Σκυλακάκης, υπεραμυνόμενος της σχετικής τροπολογίας που κατέθεσε, και κάλεσε όλα τα κόμματα να την στηρίξουν, σημειώνοντας ότι «όποιος θέλει να γίνει το έργο στην πραγματική ζωή θα πρέπει να την ψηφίσει, όποιος δεν θέλει, μπορεί να βρει την όποια δικαιολογία».
Ο κ. Σκυλακάκης μίλησε για «σύντομη και πολύ παραγωγική διαπραγμάτευση που έγινε με την Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να διασφαλίσουμε ότι το έργο αυτό θα μπορέσει να υλοποιηθεί», σημειώνοντας ότι «κάποια στιγμή, από διάφορες αντιδράσεις βρέθηκε επί ‘ξυρού ακμής’».
Όπως είπε, το έργο έχει πολύ μεγάλα οφέλη και για τις δύο πλευρές, τόσο οικονομικά, όσο και στα θέματα ενεργειακής ασφάλειας. Παράλληλα απάντησε και στις έντονες επιφυλάξεις που εξέφρασαν οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι των κομμάτων της αντιπολίτευσης σχετικά με το γεωπολιτικό ρίσκο, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Ο γεωπολιτικός κίνδυνος μπορεί να είναι πολλά πράγματα. Από μία τρίτη χώρα που δεν θέλει να γίνει το έργο, ή μια τρομοκρατική ενέργεια, όπως συνέβη σε άλλες περιπτώσεις και όλα όσα είναι προφανή.
Εμείς τι λέμε; Λέμε ότι έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη στη διεθνή μας θέση, στο διεθνές δίκαιο, στις συμμαχίες που έχουμε, στην ευρωπαϊκή στήριξη, στην αμερικανική υποστήριξη, στη λογική των επιχειρημάτων μας και αναλαμβάνουμε αυτό το πολιτικό γεωπολιτικό ρίσκο. Αυτό ήταν και ένα κομμάτι της διαπραγμάτευσης για να αναλάβουμε το γεωπολιτικό ρίσκο, που σημαίνει ότι έχουμε πλήρη εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας».
