Η αγορά αντλιών θερμότητας στην Ευρώπη σημείωσε πτώση 23% το 2024, σύμφωνα με τα δεδομένα του κλάδου, επιστρέφοντας στα επίπεδα που ήταν πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία και επιβραδύνοντας τη μετάβαση από τους λέβητες καύσης αερίου.
Η ζήτηση για συσκευές καθαρής θέρμανσης μειώθηκε κατά περίπου 50% στο Βέλγιο και τη Γερμανία, ενώ στη Γαλλία καταγράφηκε πτώση 39%, σύμφωνα με δεδομένα που καλύπτουν 13 χώρες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 85% της ευρωπαϊκής αγοράς αντλιών θερμότητας.
Η μόνη χώρα που ανέτρεψε αυτήν την τάση ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 63% μεταξύ 2023 και 2024, όπως αναμεταδίδει η βρετανική εφημερίδα Guardian.
Οι αντλίες θερμότητας, οι οποίες θερμαίνουν τους χώρους χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνολογία που χρησιμοποιούν τα ψυγεία για την ψύξη των τροφίμων, θεωρούνται βασικά εργαλεία για τη μείωση της εξάρτησης από το εισαγόμενο αέριο και για τον περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης.
Οι συσκευές, που παλαιότερα ήταν άγνωστες σε πολλούς, γνώρισαν μια ξαφνική αύξηση δημοτικότητας στην Ευρώπη μετά την πλήρη κλίμακα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η οποία εκτίναξε τις τιμές του αερίου.
Ο Paul Kenny, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αντλιών Θερμότητας (EHPA), δήλωσε: “Η πολύ ισχυρή ανάπτυξη που εμφανίστηκε το 2022 και το 2023 – λόγω του πολέμου και των τιμών του αερίου – δεν είχε βάση σε ισχυρή πολιτική.”
Πρόσθεσε: “Θα περίμενε κανείς ότι στην Ευρώπη – με τον εχθρό να είναι στα πρόθυρα και με την ενεργειακή ασφάλεια και την ενεργειακή κυριαρχία να είναι τόσο σημαντικά για την πολιτική σκέψη – οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να έπαιρναν τα μέτρα που χρειάζεται η κοινωνία.”
Η EHPA δήλωσε ότι η πτώση στις πωλήσεις το 2024 οφείλεται στην πολιτική αβεβαιότητα και τις αλλαγές στα συστήματα ενίσχυσης σε μερικές σημαντικές αγορές, καθώς και στην αργή οικονομία που οδήγησε σε συνολική μείωση των εγκαταστάσεων θέρμανσης.
Αναλυτές ανέφεραν ότι η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα ενός αντεστραμμένου φαινομένου μετά από δύο εξαιρετικά καλές χρονιές για τη βιομηχανία, αλλά δυσκολεύτηκαν να εξηγήσουν την έκταση της πτώσης. Το 2024 πουλήθηκαν 2 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας – το ίδιο με το 2021 – παρά την υψηλή τιμή του αερίου και τις ανησυχίες για την ασφάλεια που συνεχίζουν να ταλαιπωρούν την Ευρώπη.
Η Jess Ralston από την Energy and Climate Intelligence Unit (Ενεργειακή και Κλιματική Υπηρεσία Νοημοσύνης), ένα think tank, δήλωσε: “Είναι πραγματικά εκπληκτικό, δεδομένου ότι η κρίση του αερίου δεν έχει τελειώσει.”
Πρόσθεσε: “Είναι αβέβαιοι καιροί, και μια επιβράδυνση στην ανάπτυξη των αντλιών θερμότητας δεν θα βοηθήσει καθόλου στην ενεργειακή ασφάλεια.”
Η μετάβαση σε αντλίες θερμότητας έχει μεγαλύτερο αρχικό κόστος από τους λέβητες αερίου, αλλά συνήθως είναι φθηνότερη στη λειτουργία και οδηγεί σε λιγότερα κοινωνικά κόστη από την ρύπανση του αέρα και τις ακραίες καιρικές συνθήκες.
Ο Οδικός Χάρτης της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (IEA) για την πράσινη οικονομία δείχνει πως το μερίδιο των αντλιών θερμότητας στις παγκόσμιες πωλήσεις εξοπλισμού θέρμανσης θα εκτοξευθεί από το 10% το 2022 στο 50% το 2026.
Στις αγορές όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι συσκευές αυτές έχουν επίσης αποτελέσει στόχο εντατικών εκστρατειών παραπληροφόρησης που οι αρχές μόλις αρχίζουν να αμφισβητούν.
Χιλιάδες χαμένες θέσεις εργασίας
Η ύφεση της αγοράς έχει πλήξει και τους κατασκευαστές. Η EHPA δήλωσε ότι ο τομέας των αντλιών θερμότητας έχει επενδύσει δισεκατομμύρια σε επιπλέον παραγωγική ικανότητα από την αρχή του πολέμου, αλλά “πολλή από αυτή την ικανότητα τώρα παραμένει ανενεργή”. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 4.000 θέσεις εργασίας έχουν χαθεί, ενώ επιπλέον 6.000 εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν μείωση ωρών εργασίας ή άλλες επιπτώσεις.
Η EHPA κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές κυβερνήσεις να τοποθετήσουν τις αντλίες θερμότητας στο επίκεντρο της συμφωνίας για τη “καθαρή βιομηχανία” την επόμενη εβδομάδα, που αποσκοπεί στη σύνθεση των στόχων κλίματος, ανταγωνιστικότητας και γεωπολιτικών συμφερόντων της ΕΕ.
Ο Paul Kenny δήλωσε ότι η πτώση στις πωλήσεις είναι “μια χαμένη ευκαιρία” για την Ευρώπη. “Χωρίς τις αντλίες θερμότητας, δεν ξεφεύγουμε από το ρωσικό αέριο, το αμερικανικό αέριο, ή οποιοδήποτε άλλο αέριο.”
