Η επιμονή του Donald Trump να επιβάλει δασμούς σε ένα ευρύ φάσμα εισαγόμενων προϊόντων σηματοδοτεί μια νέα εποχή, όπου η Αμερική κοιτάει περισσότερο προς τα μέσα για την παραγωγή των αγαθών που χρειάζεται.
Μια τέτοια στροφή ενδέχεται να επηρεάσει καθοριστικά τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια πιθανή εξέλιξη θα ήταν η Κίνα να στραφεί σε νέες αγορές για να διοχετεύσει τις καθαρές τεχνολογίες της, κάτι που ίσως επιταχύνει την υιοθέτησή τους. Όμως, σύμφωνα με αναλυτές, τα πιθανά αρνητικά αποτελέσματα είναι εξίσου σοβαρά — και το μέλλον εξαιρετικά αβέβαιο.
«Προχωράμε σε αχαρτογράφητα νερά», δηλώνει ο Noah Kaufman, οικονομολόγος κλίματος στο Columbia University και πρώην σύμβουλος της κυβέρνησης Joe Biden.
«Δεν αισθάνομαι καθόλου σίγουρος για το τι μπορεί να ακολουθήσει».
Ο Trump χαρακτήρισε τη Τετάρτη (2/4) “Ημέρα Απελευθέρωσης”, υποστηρίζοντας πως οι δασμοί είναι απαραίτητοι για να αναβιώσει η εγχώρια βιομηχανία, μετά από δεκαετίες αποβιομηχάνισης. Όμως, πολλοί αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση τιμών στο ρεύμα, τα καύσιμα και τα αυτοκίνητα.
Μέσα στον Λευκό Οίκο, συζητείται είτε ένας οριζόντιος ενιαίος δασμός είτε ανταποδοτικοί δασμοί, όπου οι ΗΠΑ επιβάλλουν ό,τι τους επιβάλλεται.
«Είναι αμοιβαίοι», είπε ο Trump. «Απλώς είμαστε πιο ευγενικοί από αυτούς».
Karoline Leavitt, γραμματέας Τύπου, ανέφερε ότι η απόφαση έχει ληφθεί και θα ανακοινωθεί επισήμως σε συνέντευξη Τύπου στον Ρόδο Κήπο του Λευκού Οίκου.
Από 25% δασμοί στα αυτοκίνητα και στα μέταλλα μέχρι βαριά τέλη στις εισαγωγές από Μεξικό και Καναδά, η πολιτική Trump δείχνει να στοχεύει στην ανατροπή της παγκοσμιοποίησης που οι ΗΠΑ προωθούσαν επί δεκαετίες.
Η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια επηρεάζεται ήδη. Η ηλιακή βιομηχανία των ΗΠΑ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από Κινέζους κατασκευαστές. Παράλληλα, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις βασικών εξαρτημάτων, όπως μετασχηματιστές και διακόπτες, που παρατηρούνται επί 54 συνεχόμενους μήνες.
Αναλυτές της Wood Mackenzie προειδοποιούν πως η προμήθεια από το εξωτερικό είναι πια μια επικίνδυνη στρατηγική.
«Δεν είναι ζήτημα “ανανεώσιμες vs ορυκτά καύσιμα”», λέει ο Antoine Vagneur-Jones από το BloombergNEF. «Είναι περίοδος τεράστιας αβεβαιότητας — και αυτό δεν βοηθά καμία επιχείρηση».
Μεγάλες εταιρείες όπως Ford, Honda, General Motors λειτουργούν με σύνθετες αλυσίδες εφοδιασμού σε όλη τη Βόρεια Αμερική. Οποιαδήποτε διατάραξη μπορεί να προκαλέσει άνοδο κόστους έως και 15% στα αυτοκίνητα και μαζικές απολύσεις, σύμφωνα με τον Sam Abuelsamid, αντιπρόεδρο της Telemetry Insight.
«Δεν μπορείς να μεταφέρεις την παραγωγή από εργοστάσιο σε εργοστάσιο μέσα σε λίγες εβδομάδες», τονίζει.
«Μιλάμε για χρόνια πόνου μέχρι να υπάρξει κάποιο θετικό αποτέλεσμα».
Οι αναλυτές βλέπουν και μια πιθανή παγκόσμια εξάπλωση της κινεζικής πράσινης τεχνολογίας. Με την Αμερική να απομονώνεται, χώρες όπως το Πακιστάν ή η Βραζιλία ίσως γίνουν νέες αγορές για την Κίνα.
«Ίσως τελικά η ενεργειακή μετάβαση επιταχυνθεί στις φτωχότερες χώρες», τονίζει ο Vagneur-Jones.
Όμως η πραγματικότητα για τις ΗΠΑ είναι διαφορετική: υψηλότερες τιμές, καθυστερήσεις, ελλείψεις και αβεβαιότητα κυριαρχούν σε όλους τους κλάδους — από την ηλιακή ενέργεια μέχρι τα αυτοκίνητα.
Παρά την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής ηλιακών πάνελ μετά τον νόμο Inflation Reduction Act, οι περισσότερες μονάδες εξαρτώνται ακόμα από εισαγόμενα εξαρτήματα.
«Οι δασμοί μπορεί να είναι μέρος της λύσης, αλλά δεν είναι αρκετά σταθεροί για να βασιστείς πάνω τους», δήλωσε ο Michael Carr από τη Solar Energy Manufacturers for America.
Τελικά, όπως σημειώνει ο Dan Anthony από την Trade Partnership Worldwide, η άνοδος των τιμών λόγω δασμών ίσως αποτρέψει τους Αμερικανούς από το να επενδύσουν σε καθαρή ενέργεια.
