Οι αγορές φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχουν ξεκινήσει το 2025 με αστάθεια και αυξήσεις τιμών, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο ετών, σύμφωνα με την τελευταία ανάλυση της Διεθνούς Οργάνωσης Ενέργειας (IEA).
Οι τιμές δημιουργούν ασφυκτικές πιέσεις για επιχειρήσεις, καταναλωτές και κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη και πλήττουν την ενεργειακή ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου.
Τα σημαντικότερα σημεία της ανάλυσης του IEA:
- Δείκτης TTF: Η τιμή φυσικού αερίου στην Ευρώπη (TTF) κυμαίνεται γύρω από τα 47 ευρώ/MWh (ή 14,50 δολάρια/MBtu), παραμένοντας υψηλότερη κατά περίπου το διπλάσιο από τα επίπεδα προ κρίσης, αν και χαμηλότερη από τα επίπεδα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
- Περιορισμένη προσφορά: Η προσφορά φυσικού αερίου έχει περιοριστεί από τη διακοπή της ροής αερίου μέσω των ρωσικών αγωγών στην Ουκρανία από τον Ιανουάριο του 2025. Επίσης, η επιστροφή σε πιο σκληρές χειμερινές συνθήκες μετά από δύο ήπιους χειμώνες οδήγησε σε αύξηση των αποσύρσεων από τις αποθήκες αερίου.
- Dunkelflaute: Η παρατεταμένη περίοδος με χαμηλές ταχύτητες ανέμου και περιορισμένο ηλιακό φως τον Νοέμβριο απαιτούσε αύξηση της κατανάλωσης αερίου κατά 80% για να διασφαλιστεί η συνεχής παροχή ηλεκτρικής ενέργειας.
- Παγκόσμια αγορά LNG: Η παγκόσμια αγορά LNG παραμένει σφιχτή, με τη Βόρεια Αμερική να ενισχύει τις μονάδες LNG, ενώ η διακοπή της ρωσικής ροής αερίου μέσω Ουκρανίας αντισταθμίζει εν μέρει την αύξηση της προσφοράς.
- Χαμηλά αποθέματα στην ΕΕ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει χαμηλότερα αποθέματα φυσικού αερίου (24 bcm ή 36% λιγότερο από το περασμένο έτος), ασκώντας αυξημένες πιέσεις στις τιμές. Αυτό καθιστά δύσκολη την επίτευξη των στόχων αποθήκευσης για την προετοιμασία για τον επόμενο χειμώνα.
Οι βασικότερες επιπτώσεις
- Αντίκτυποι στην οικονομία: Οι υψηλές τιμές φυσικού αερίου επηρεάζουν αρνητικά τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και των τροφίμων, εντείνοντας την ενεργειακή φτώχεια και τον πληθωρισμό. Από το 2022, οι τιμές φυσικού αερίου για βιομηχανικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη είναι 30% υψηλότερες από την Κίνα και πέντε φορές υψηλότερες από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
- Αντίδραση της ΕΕ: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών έχουν λάβει μέτρα για να αντιμετωπίσουν την αστάθεια, όπως την εισαγωγή μέτρων υποστήριξης προσβασιμότητας, την αποθήκευση αερίου και το μηχανισμό κοινών αγορών φυσικού αερίου. Παρά τις δυσκολίες, η Ευρώπη κατάφερε να ενισχύσει τις εισαγωγές LNG και να διαφοροποιήσει τις πηγές αερίου.
Τα πιο ελπιδοφόρα δεδομένα των τελευταίων ετών
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: Από το 2022, προστέθηκαν περίπου 250 γιγαβάτ νέας ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη, βοηθώντας να αποφευχθούν 60 bcm κατανάλωσης αερίου στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
- Αντλίες θερμότητας και ενεργειακή αποδοτικότητα: Παρά την πτώση στις πωλήσεις αντλιών θερμότητας, τα 8 εκατομμύρια που πωλήθηκαν από το 2022 συνέβαλαν στην μείωση της ζήτησης αερίου. Η πρόοδος στην ενεργειακή αποδοτικότητα τα δύο τελευταία χρόνια απέτρεψε μεγαλύτερη πίεση στις προμήθειες και τις τιμές.
Προοπτικές και στρατηγικές για το μέλλον:
- Μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου: Η ζήτηση για φυσικό αέριο για ηλεκτρική ενέργεια συνέχισε να μειώνεται το 2024, με πτώση 8% και καταγράφοντας τη πέμπτη συνεχόμενη μείωση.
- Ηλεκτρική ενέργεια και ανανεώσιμες πηγές: Παρά την πτώση της ζήτησης, το φυσικό αέριο παραμένει κρίσιμο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και τη συμπλήρωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ήλιος, άνεμος).
- Αβεβαιότητα και στρατηγικές: Με την γεωπολιτική αβεβαιότητα να παραμένει, η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις βελτιώσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα και να διευρύνει τις ενεργειακές προμήθειες πριν το 2026, όταν οι νέες προμήθειες LNG αναμένονται να ανακουφίσουν την κατάσταση.
