Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο ξεπέρασε αυτήν από τον άνθρακα στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2024, όπως αποκαλύπτει έκθεση, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό ορόσημο στη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια.
Σύμφωνα με στοιχεία του περιβαλλοντικού think-tank Ember, τα ηλιακά πάνελ παρήγαγαν το 11% της ηλεκτρικής ενέργειας της Ε.Ε. το 2024, ενώ οι σταθμοί παραγωγής που καίνε άνθρακα παρήγαγαν μόλις 10%.
Ταυτόχρονα, η χρήση ορυκτού αερίου μειώθηκε για πέμπτη συνεχή χρονιά, καλύπτοντας το 16% του ενεργειακού μείγματος, όπως αναμεταδίδει η βρετανική εφημερίδα Guardian.
«Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ορόσημο», δήλωσε η Beatrice Petrovich, συν-συγγραφέας της έκθεσης.
«Ο άνθρακας είναι η παλαιότερη αλλά και πιο ρυπογόνος μέθοδος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η ηλιακή ενέργεια, όμως, είναι η ανερχόμενη δύναμη».
Ο άνθρακας αποτέλεσε τον κινητήριο μοχλό της βιομηχανικής επανάστασης στην Ευρώπη, αλλά ευθύνεται για περισσότερη ρύπανση του πλανήτη από οποιαδήποτε άλλη πηγή ενέργειας. Η χρήση του στην παραγωγή ενέργειας έφτασε στο αποκορύφωμά της το 2003 και έκτοτε έχει μειωθεί κατά 68%.
Παράλληλα, οι καθαρές πηγές ενέργειας έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Το 2024, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια αντιπροσώπευαν το 29% της ηλεκτρικής παραγωγής της Ε.Ε., ενώ η υδροηλεκτρική και η πυρηνική ενέργεια ανέκαμψαν από τα χαμηλά επίπεδα του 2022.
Η έκθεση αποδίδει την άνοδο της ηλιακής ενέργειας, που είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ενέργειας, στην εγκατάσταση ρεκόρ νέων ηλιακών πάνελ, παρά τη μειωμένη ηλιοφάνεια σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Σημαντική μείωση του άνθρακα
Η χρήση άνθρακα μειώθηκε σε 16 από τις 17 χώρες που τον χρησιμοποιούσαν το 2024. Στην έκθεση αναφέρεται ότι ο άνθρακας έχει καταστεί «περιθωριακός ή ανύπαρκτος» στα περισσότερα ενεργειακά συστήματα.
Η Γερμανία και η Πολωνία, οι δύο χώρες που χρησιμοποιούν τον περισσότερο άνθρακα στην Ε.Ε., συγκαταλέγονται σε εκείνες που στράφηκαν σε καθαρότερες πηγές ενέργειας. Το ποσοστό του άνθρακα στο ενεργειακό δίκτυο της Γερμανίας μειώθηκε κατά 17% σε ετήσια βάση, ενώ στην Πολωνία η μείωση ανήλθε στο 8%.
Παράλληλα, το ορυκτό αέριο συνέχισε την πτωτική του πορεία, καθώς η χρήση του μειώθηκε σε 14 από τις 26 χώρες που το χρησιμοποιούν για παραγωγή ενέργειας.
Αντίξοες συνθήκες και ευρωπαϊκή στρατηγική
Τα ευρήματα αυτά έρχονται παρά την ελαφρά αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, μετά από δύο χρόνια απότομης μείωσης λόγω της πλήρους κλίμακας εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Σε απάντηση, η Ε.Ε. υιοθέτησε σχέδιο για εξοικονόμηση ενέργειας, εξεύρεση νέων προμηθευτών ορυκτών καυσίμων και επιτάχυνση της μετάβασης σε καθαρές πηγές ενέργειας.
«Οι πολιτικές και οι αγορές στην Ευρώπη επέτρεψαν στις ανανεώσιμες πηγές να μειώσουν τα ποσοστά τόσο του άνθρακα όσο και του φυσικού αερίου», δήλωσε ο Gregory Nemet, ερευνητής ενέργειας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison και συν-συγγραφέας έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή.
Επισήμανε επίσης ότι η Ευρώπη αξιοποιεί στο έπακρο τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και ενεργειακά οφέλη που προσφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στόχοι και προοπτικές
Η Ε.Ε. βρίσκεται σε καλό δρόμο για να πετύχει τον στόχο της για εγκατεστημένη ηλιακή ισχύ 400GW έως το 2025, καθώς το 2024 έφτασε τα 338GW. Εάν διατηρηθεί ο σημερινός ρυθμός ανάπτυξης, είναι «εφικτός» ο στόχος των 750GW έως το 2030.
Οι συγγραφείς της έκθεσης τόνισαν την ανάγκη για επενδύσεις σε μπαταρίες, έξυπνους μετρητές και άλλες μορφές «καθαρής ευελιξίας», ώστε να ευθυγραμμιστεί η προσφορά ανανεώσιμης ενέργειας, η οποία ποικίλλει μέσα στη μέρα, με τη ζήτηση.
