Παρά την αβεβαιότητα που δημιούργησε η έλευση του net billing, τους πρώτους επτά μήνες του 2024 κατατέθηκαν 10,934 αιτήσεις για αυτοπαραγωγή ενέργειας συνολικά από πολίτες, δήμους, επιχειρήσεις, αγρότες, ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς, ισχύος 133 MW. Σήμερα, η ηλεκτρισμένη ισχύς έργων αυτοπαραγωγής φτάνει συνολικά τα 665 ΜW. Στασιμότητα παρατηρείται στις αιτήσεις για εμπορικά έργα ενεργειακών κοινοτήτων, ενώ θεσμικές πρωτοβουλίες επιχειρούν να δώσουν λύση στο μείζον πρόβλημα της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου.

Η 6η ανασκόπηση του Green Tank για την αυτοπαραγωγή και τις ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα καταγράφει τις σημαντικότερες θεσμικές εξελίξεις και αναλύει τα πιο πρόσφατα δεδομένα.

Κομβικής σημασίας ήταν η έλευση του μηχανισμού του ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού (net billing) που κατέστησε τον εικονικό ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό το μόνο μοντέλο που έχουν πλέον στη διάθεσή τους οι ενεργειακές κοινότητες για ανάπτυξη έργων αυτοπαραγωγής. Την ίδια στιγμή, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου, διασφαλίστηκε περιθώριο απορρόφησης ισχύος 10 MW ανά υποσταθμό για έργα αυτοπαραγωγής, ενώ αυξήθηκε από το 20% στο 60% το μερίδιο του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου για την αυτοπαραγωγή ανά υποσταθμό ή ανά μετασχηματιστή υψηλής τάσης/μέσης τάσης. Τομή αποτέλεσε επίσης, η θέσπιση του Προγράμματος Απόλλων με στόχο την κάλυψη των αναγκών των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης μέσα από τη δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών.

Τα βασικότερα ευρήματα της ανάλυσης των νεότερων δεδομένων του ΓΕΜΗ και του ΔΕΔΔΗΕ συνοψίζονται ως εξής:

• Έως σήμερα, έχουν συσταθεί 1,742 ενεργειακές κοινότητες (1,318 MW), ενώ τους πρώτους επτά μήνες του 2024 καταγράφεται στασιμότητα ως προς τις αιτήσεις έργων από ενεργειακές κοινότητες πανελλαδικά. Πιο συγκεκριμένα, κατατέθηκαν μόλις 19 αιτήσεις (1.7 MW), οι οποίες όλες αφορούν έργα αυτοπαραγωγής.
• Σε αντίθεση με τις αιτήσεις, η ηλέκτριση των έργων ενεργειακών κοινοτήτων συνεχίζεται, αν και παρατηρείται σχετική επιβράδυνση. Τους πρώτους επτά μήνες του 2024 ηλεκτρίστηκαν 182 έργα ισχύος 131 MW, μειωμένα κατά 33.8% σε σχέση με το αντίστοιχο επτάμηνο του 2023 (198 MW).
• Σε ό,τι αφορά την αυτοπαραγωγή από πολίτες, αγρότες, επιχειρήσεις, δήμους, ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς, τους πρώτους επτά μήνες του 2024 κατατέθηκαν 10,934 αιτήσεις ισχύος 133 MW. Παρατηρήθηκε επιτάχυνση του ρυθμού ηλέκτρισης, καθώς το ίδιο διάστημα ηλεκτρίστηκαν έργα ισχύος 212 MW, μόλις 24 MW λιγότερα από όσα ηλεκτρίστηκαν ολόκληρο το 2023.
• Συνολικά έως και τον Ιούλιο 2024, έχουν ηλεκτριστεί 665 MW αυτοπαραγωγής, περίπου το 8% της ηλεκτρισμένης ισχύος από φωτοβολταϊκά στη χώρα. Από αυτά μόνο τα 28 MW ανήκουν σε έργα αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες.
• Η μη διαθεσιμότητα ηλεκτρικού χώρου συνεχίζει να αποτελεί τροχοπέδη στην ηλέκτριση των έργων αυτοπαραγωγής. Συνολικά έως τον Ιούλιο 2024, το 35% της αιτούμενης ισχύος (779 MW) είχε λάβει γνωστοποίηση αδυναμίας σύνδεσης, ενώ το 9% τελικά ακυρώθηκε (194 MW).
• Η λιγνιτική Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας κατατάσσεται δεύτερη σε πλήθος ενεργειακών κοινοτήτων, πέμπτη σε ηλεκτρισμένη ισχύ, αλλά και πρώτη σε ποσοστό γνωστοποίησης αδυναμίας σύνδεσης έργων ενεργειακών κοινοτήτων (75%). Η ενεργειακή κοινότητα του Δήμου Κοζάνης έλαβε την πρώτη δημόσια χρηματοδότηση για έργα αυτοπαραγωγής ισχύος 7 MW, από πόρους του ΠΔΑΜ 2021 – 2027.

«Η ανάλυση των πλέον πρόσφατων δεδομένων δείχνει ότι ολοένα και περισσότεροι πολίτες επιδιώκουν να παράγουν την ενέργεια που καταναλώνουν. Πέραν του προγράμματος Απόλλων, η Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει επαρκή ηλεκτρικό χώρο και οικονομική στήριξη και για έργα αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες πολιτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενισχύοντας στην πράξη τη συμμετοχή τους στην ενεργειακή μετάβαση» δήλωσε η Ιωάννα Σούκα, αναλύτρια δεδομένων του Green Tank.

«Eιδική μέριμνα πρέπει να υπάρξει για την ομαλή μετάβαση από τον εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό στον εικονικό ταυτοχρονισμένο συμψηφισμό, μέσω επιδότησης έργων αποθήκευσης, μείωσης του κόστους εκπροσώπησης, καθώς και δημιουργίας κατάλληλου εγγυοδοτικού μηχανισμού που θα διευκολύνει την πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό για ενεργειακές κοινότητες από πολίτες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις», δήλωσε η Ιωάννα Θεοδοσίου, συνεργάτιδα πολιτικής του Green Tank.