Μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα θα ιδρυθεί το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών, όπως ανέφερε η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, κατά τη χθεσινή συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Νησιωτικών Περιοχών της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών.
Η κ. Σδούκου επισήμανε πως για το Ταμείο η Ελλάδα έλαβε από την Κομισιόν 25 εκατομμύρια δικαιώματα ρύπων, τα οποία «μεταφράζονται» σε ένα ποσό της τάξης των 1,6 δισ. ευρώ. Όπως συμπλήρωσε, αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους 3,8 δισ. ευρώ, για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της νησιωτικής Ελλάδας, καθώς και την ελάττωση του ενεργειακού κόστους.
Σύμφωνα με την Υφυπουργό, μεγάλο μέρος των επιδοτήσεων θα δοθούν για νέες νησιωτικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Επίσης, στα επιλέξιμα πρότζεκτ περιλαμβάνεται η ανάπτυξη νέων έργων ΑΠΕ, η εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης, η κατασκευή σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, η ανάπτυξη φραγμάτων – ταμιευτήρων, καθώς και η δημιουργία υποδομών στα λιμάνια για την κάλυψη των αναγκών των πλοίων σε ρεύμα (cold-ironing).
Τα κονδύλια που θα διατεθούν στα συγκεκριμένα έργα, θα αντληθούν από τη διάθεση 25 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων, στο πλαίσιο πλειστηριασμών κατά τη διετία 2024 – 2025.
Οι προβλέψεις για τη διάθεση των δικαιωμάτων αυτών, πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Οδηγίας 2018/410, με στόχο την ενθάρρυνση «πράσινων» επενδύσεων με χαμηλό αποτύπωμα CO2. Η εν λόγω Οδηγία περιλάμβανε επίσης διάταξη για την Ελλάδα, προκειμένου μέσω αυτών των εσόδων να χρηματοδοτηθούν έργα στη νησιωτική χώρα για τον περιορισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και για την ανάπτυξη ΑΠΕ.
Η πρωτοβουλία «GR-eco Islands»
Μία ακόμη ομάδα «πράσινων» έργων στη νησιωτική Ελλάδα δρομολογείται και μέσα από την πρωτοβουλία «GR-eco Islands», η οποία απευθύνεται σε μικρά νησιά με πληθυσμό έως 3.500 κατοίκους, με την Χάλκη, την Αστυπάλαια και τον Πόρο να έχουν κάνει ήδη την αρχή. Όπως είπε η Υφυπουργός, το GR-eco Islands θα αντλήσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 50 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ.
Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, η ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων, εκτιμώμενου προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ και φορέα υλοποίησης τον ΑΔΜΗΕ, έχει ήδη «κλειδώσει» 500 εκατ. ευρώ χρηματοδότησης από το Ταμείο Απανθρακοποίησης. Το προηγούμενο διάστημα, σημειώνεται ότι ξεκίνησε η διαγωνιστική διαδικασία για τα υποβρύχια καλώδια υψηλής τάσης που θα ποντιστούν στις διασυνδέσεις των Δωδεκανήσων και του ΒΑ Αιγαίου.
Το χρηματοδοτικό εργαλείο ιδρύθηκε το 2021 μετά την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο αίτημα του ΥΠΕΝ για την άντληση κονδυλίων από αδιάθετα δικαιώματα ρύπων. Το επόμενο βήμα του Υπουργείου ήταν η σύσταση Ομάδας Διοίκησης Έργου για τη διαμόρφωση της «αρχιτεκτονικής» του Ταμείου σε χρηματοδοτικό και νομοθετικό επίπεδο.
Μετά την οριστικοποίηση των προς χρηματοδότηση έργων από το ΥΠΕΝ, τη Γενική Διεύθυνση Δράσης για το Κλίμα της ΕΕ (DG Clima) και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, μόνη εκκρεμότητα πλέον για την τυπική «ενεργοποίηση» του Ταμείου είναι η υπογραφή της σύμβασης ανάμεσα στις τρεις πλευρές.
