Ο Όμιλος Motor Oil, για περισσότερο από μισό αιώνα, αποτελεί ηγέτιδα δύναμη στον ενεργειακό τομέα στην Ελλάδα, τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής ενεργειακής μετάβασης του Ομίλου με ορίζοντα το 2030, υλοποιείται ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 4 δις ευρώ, που εστιάζει στη συντήρηση και ανθεκτικότητα των υποδομών του, καθώς και στην ανάπτυξη και τον ενεργειακό μετασχηματισμό του.
Βασικό πυλώνα αυτής της στρατηγικής αποτελούν τα ανανεώσιμα και εναλλακτικά καύσιμα και πιο συγκεκριμένα το υδρογόνο. Ο Όμιλος προωθεί την υλοποίηση της στρατηγικής του για το υδρογόνο, μέσα από το σχέδιο Blue Med και τη συμμετοχή του στο κοινοπρακτικό σχήμα της Hellenic Hydrogen (51% MOH – 49% ΔΕΗ).
Α. Blue Med
Το Blue Med είναι ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό σχέδιο μεγάλης κλίμακας, για την ανάπτυξη ενός βιομηχανικού οικοσυστήματος παραγωγής, μεταφοράς και διάθεσης ανανεώσιμου και εξαιρετικά χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος υδρογόνου. Το οικοσύστημα αυτό ενσωματώνεται σε ένα κλιμακούμενο και ευέλικτο δίκτυο προμήθειας που θα παρέχει υδρογόνο με ασφάλεια και αξιοπιστία τους τελικούς καταναλωτές εντός και εκτός της χώρας.
O απώτερος σκοπός του προγράμματος Blue Med είναι να επιτευχθεί η ανάπτυξη της αγοράς υδρογόνου και η διείσδυση σε νέες εφαρμογές, μέσω συνεργασιών, εξασφαλίζοντας, με αυτόν τον τρόπο, την ανταγωνιστικότητα του τελικού προϊόντος, τόσο μέσω καινοτομιών σε όλη την αλυσίδα αξίας, όσο και μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων.
Η υλοποίηση του Blue Med πραγματοποιείται μέσα από τα ακόλουθα εμβληματικά ενωσιακά χρηματοδοτικά προγράμματα, όπως και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: EPHYRA (Horizon Europe – Clean Hydrogen Europe), TRIERES (Horizon Europe – Clean Hydrogen Europe), IRIS (European Innovation Fund), REA , REAH2 (Connecting Europe Facility – Transport).
Κεντρικό σημείο αναφοράς είναι το έργο EPHYRA που θα επιδείξει μια καινοτόμο εγκατάσταση παραγωγής υδρογόνου (30 MW) από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε βιομηχανική κλίμακα, με τη χρήση μεγάλης κλίμακας τεχνολογίας ηλεκτρόλυσης, η οποία θα ενσωματωθεί στις βιομηχανικές λειτουργίες του διυλιστηρίου της Motor Oil. Η παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου θα αναπτυχθεί συμβιωτικά με τη λειτουργία του Διυλιστηρίου, καθώς το σύστημα ηλεκτρόλυσης θα συνδυαστεί i. με την παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ii. με μία καινοτόμο τεχνολογία ανάκτησης απορριπτόμενης θερμότητας, iii. με την περιβαλλοντική βελτιστοποίηση της χρήσης νερού, iv. με την αξιοποίηση του παραγόμενου οξυγόνου στις τρέχουσες λειτουργίες του διυλιστηρίου, v. με τη δημιουργία ψηφιακού διδύμου και τέλος, vi. με την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης ενέργειας. Το έργο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2023 και υλοποιείται μέσω κοινοπραξίας 10 εταίρων από 7 διαφορετικές χώρες της ΕΕ και τη Μεγάλη Βρετανία, υπό τον συντονισμό της Motor Oil.
Η αναμενόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης του έργου υπολογίζεται στα τέλη Μαΐου του 2028. Ήδη, η Motor Oil βρίσκεται στο τελικό στάδιο επιλογής του προμηθευτή του συστήματος ηλεκτρόλυσης, και εντός του 2026 αναμένεται να ξεκινήσει η παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου.
Το έργο TRIĒRĒS αναπτύσσει μια κοιλάδα υδρογόνου μικρής κλίμακας στη χώρα, με επίκεντρο το διυλιστήριο της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους. Αφορά, πιο συγκεκριμένα, στην ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος υδρογόνου στην Ελλάδα, που θα διασυνδέει τη μονάδα παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου, το οποίο αναπτύσσει εκεί η εταιρεία, στο πλαίσιο του έργου EPHYRA, με δυνητικούς χρήστες όπως επιχειρήσεις, παρόχους τεχνολογίας, ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, οργανισμούς του δημόσιου τομέα και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το έργο παρέχει μια σημαντική ευκαιρία υλοποίησης πιλοτικών έργων υδρογόνου (αστικά λεωφορεία, επιβατικά οχήματα, ναυτιλία, σταθμός παραγωγής ενέργειας), μελετών χρήσης υδρογόνου για υφιστάμενες ή μελλοντικές εφαρμογές, καθώς και συνεργειών με υφιστάμενες και μελλοντικές κοιλάδες υδρογόνου στην ΕΕ (Ολλανδία, Αυστρία, Κύπρος) και την Αίγυπτο. Το έργο, που συντονίζεται από την Motor Oil, ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2023 και υλοποιείται μέσω κοινοπραξίας 26 εταίρων από 5 διαφορετικές χώρες, μεταξύ των οποίων βρίσκονται και εταιρείες του Ομίλου: LPC, AVINOIL και Dioriga Gas. Η Motor Oil έχει ήδη προμηθευθεί 4 βυτιοφόρα υδρογόνου, τρία με χρηματοδότηση από το TRIERES και ένα με εξ ολοκλήρου ιδίους πόρους, το οποίο χρησιμοποιεί η Coral Gas για τον ανεφοδιασμό του λεωφορείου υδρογόνου του ευρωπαϊκού προγράμματος JIVE, με το οποίο συμπράττει, για την επίδειξη αυτού, σε 4 ελληνικές πόλεις για την περίοδο 17 Μαΐου έως 6 Ιουνίου. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη Απριλίου 2028.
Το εμβληματικό Πρόγραμμα IRIS στοχεύει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του διυλιστηρίου της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους, με την εφαρμογή τεχνολογίας δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα στη Μονάδα Αναμόρφωσης Μεθανίου με Ατμό (SMR), καθιστώντας το ταυτόχρονα έναν σημαντικό παραγωγό υδρογόνου εξαιρετικά χαμηλών εκπομπών CO2. Το έργο θα ενσωματώσει μία σειρά βιομηχανικών διεργασιών σε κλίμακα και προδιαγραφές που δεν έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν σε ανεξάρτητο διυλιστήριο. Η κύρια καινοτομία του έργου έγκειται στη δημιουργία της βάσης για μια πρώτη στο είδος της μονάδα δέσμευσης, χρήσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCUS) στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Επιπλέον, θα αναπτυχθεί μονάδα παραγωγής συνθετικής μεθανόλης (e-methanol), με χρήση ανανεώσιμου υδρογόνου και μέρος του δεσμευόμενου διοξειδίου του άνθρακα. Πρόκειται για μια από τις πρώτες μονάδες παραγωγής συνθετικής μεθανόλης στην Ευρώπη, που θα προσδώσει νέες δυνατότητες στον τομέα των καυσίμων χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος (κυρίως στον τομέα της ναυτιλίας). Συνακόλουθα, το έργο IRIS θα συμβάλλει στην αποφυγή εκπομπής 8,5 εκατομμυρίων τόνων CO2 κατά τα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας του.
Με τον τρόπο αυτό θα μεγιστοποιηθεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος του έργου, επιτυγχάνοντας τόσο άμεση απανθρακοποίηση, μέσω της μείωσης των εκπομπών, όσο και έμμεση απανθρακοποίηση, μέσω της παραγωγής υδρογόνου εξαιρετικά χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος, όπως και e-μεθανόλης, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ. Με ημερομηνία έναρξης την 1η Ιανουαρίου 2024 και διάρκεια σχεδόν 10 ετών, το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2033.
Ταυτόχρονα, υλοποιούνται τα έργα REA (Αγ. Θεόδωροι) και REAH2 (Ακράτα), από την AVINOIL, τα οποία αποτελούν πρωτοποριακές προσπάθειες στον τομέα της κινητικότητας με υδρογόνο, καθώς σηματοδοτούν τη δημιουργία των πρώτων εμπορικών, δημοσίως προσβάσιμων, Σταθμών Ανεφοδιασμού Υδρογόνου στην Ελλάδα. Ειδικότερα, το Πρατήριο Υδρογόνου των Αγ. Θεοδώρων αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στο Q4 2024.
B. Hellenic Hydrogen
H Hellenic Hydrogen A.E. είναι μία νεοσύστατη εταιρεία που δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη και υλοποίηση έργων παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου. Η εταιρεία ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2023 και αποτελεί στρατηγική κοινοπραξία δυο μεγάλων ενεργειακών ομίλων: της Motor Oil και της ΔΕΗ. Στόχος της εταιρείας είναι, μέσα από την ανάπτυξη των έργων της, να συνεισφέρει καθοριστικά στη βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας και να πρωτοστατήσει στη δημιουργία της οικονομίας υδρογόνου, η οποία και θα μετατρέψει τη χώρα σε έναν σημαντικό ενεργειακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής.
Η Hellenic Hydrogen δραστηριοποιείται στην παραγωγή Ανανεώσιμου Υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης νερού. Ανανεώσιμο υδρογόνο είναι το υδρογόνο που παράγεται από την ηλεκτρόλυση του νερού (σε μια ηλεκτρολυτική κυψέλη, που τροφοδοτείται με ηλεκτρική ενέργεια), με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, κατά τον πλήρη κύκλο ζωής της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου, είναι σχεδόν μηδενικές.
Το έργο North-1 αναμένεται να αποτελέσει εφαλτήριο για την έναρξη της παραγωγικής δραστηριότητας της Hellenic Hydrogen.
Το εν λόγω έργο περιλαμβάνει την ανάπτυξη Μονάδας Ηλεκτρόλυσης 50-100 MW (με ικανότητα ανάπτυξης 200 MW) σε μια παροπλισμένη λιγνιτική μονάδα παραγωγής ενέργειας στην περιοχή της Δ. Μακεδονία. Έτσι, μέσω της αξιοποίησης Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ, στόχος του έργου είναι η αξιοποίηση των υπαρχόντων περιουσιακών στοιχείων του Μετόχου στην περιοχή και η δημιουργία συνεργειών με υφιστάμενες και μελλοντικές πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το υδρογόνο, στην περιοχή.
Η North-1 θα αποτελεί την πρώτη εμπορική μονάδα παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και από τις πρώτες μονάδες τέτοιας κλίμακας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
