Οι επενδύσεις σε υποδομές, η πράσινη αναβάθμιση των μεταφορών και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, αποτελούν τις απόλυτες προτεραιότητες για την κρατική εταιρία σιδηροδρόμων της Γαλλίας, SNCF, σύμφωνα με το το μανιφέστο που κοινοποίησε και το οποίο περιγράφει τις συστάσεις της για την επόμενη μέρα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το μανιφέστο, που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα, υποστηρίζει ότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές είναι η «ραχοκοκαλιά της κινητικότητας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα» και υποστηρίζει λύσεις σε επίπεδο ΕΕ που θα βοηθήσουν να γίνουν ακόμη πιο αποτελεσματικές και φιλικές προς το περιβάλλον.

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, ο σιδηρόδρομος είναι ο πιο ενεργειακά αποδοτικός τρόπος μεταφοράς επιβατών. Ακόμη και με μειωμένες εκπομπές άνθρακα, η SNCF επισημαίνει ότι η βιομηχανία, και ο τομέας των μεταφορών στο σύνολό του, επιβάλλεται να συνεχίσει σ αυτή την κατεύθυνση. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος αναφέρει ότι ο τομέας των μεταφορών είναι υπεύθυνος για το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ.

Ο διευθυντής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της εταιρείας, κ. Jérémie Pélerin, προειδοποιεί ότι «οι σιδηροδρομικές μεταφορές δεν θα αναπτυχθούν και δεν θα μπορέσουν να διαδραματίσουν τον ρόλο που θα μπορούσαν στην επίτευξη των μηδενικών εκπομπών», εάν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δεν ακολουθήσουν τις συστάσεις της SNCF.

Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας

Ο σιδηροδρομικός κλάδος αισθάνθηκε πίεση πρόσφατα καθώς η επιτροπή μεταφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε οδηγία για τα βάρη και τις διαστάσεις, ψηφίζοντας για να επιτρέπονται μεγαλύτερα και βαρύτερα φορτηγά στους δρόμους της ΕΕ και στα σύνορα των κρατών μελών.

«Είναι αλήθεια ότι η σιδηροδρομική κοινότητα και οι επιχειρήσεις σιδηροδρομικών εμπορευματικών μεταφορών ανησυχούν για την οδηγία », δήλωσε ο Pélerin.

«Υπάρχει υψηλός κίνδυνος στροφής των τρόπων μεταφοράς από τις σιδηροδρομικές σε οδικές, επειδή η οδηγία θα έδινε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις δεύτερες», πρόσθεσε.

Ενώ ο Pélerin ισχυρίζεται ότι το μανιφέστο δεν αποτελεί απάντηση στη θέση της κοινοβουλευτικής επιτροπής, ορισμένες από τις συστάσεις του φαίνεται να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των σιδηροδρομικών μεταφορών, ώστε να μην ξεπεραστούν από τις οδικές μεταφορές.

Για παράδειγμα, η SNCF προτείνει να εσωτερικεύσει ο τομέας των μεταφορών το εξωτερικό του κόστος, όπως αυτό από τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ώστε να αντικατοπτρίζεται το «πραγματικό» κόστος αυτού του τρόπου μεταφοράς στις τιμές των εισιτηρίων και σε άλλες χρεώσεις για τους καταναλωτές.

Καθώς η εταιρεία θεωρεί ότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές είναι ήδη πιο ενεργειακά αποδοτικές από τις οδικές, αυτό μπορεί να ωθήσει τους καταναλωτές και τις ναυτιλιακές εταιρείες να επιλέξουν τις σιδηροδρομικές αντί για τις οδικές.

Η SNCF συνιστά επίσης την απαγόρευση της αύξησης των «μεγα φορτηγών», έτσι ώστε τα μεγέθη των εμπορευματοκιβωτίων να παραμείνουν συμβατά με τις διαστάσεις του τρένου, με τη σιδηροδρομική μεταφορά να παραμένει μια βιώσιμη επιλογή αποστολής. Ο Pélerin λέει ότι η απαγόρευση των βαρύτερων φορτηγών θα διατηρούσε επίσης τους δρόμους σε καλύτερη κατάσταση.

Η εταιρεία ζητά, επιπλέον, να σταματήσει η φορολογική μείωση στα καύσιμα για βαρέα φορτηγά οχήματα και η φοροαπαλλαγή για τις αερομεταφορές και να δημοσιοποιηθούν οι διαφορές στις εκπομπές μεταξύ των τρόπων μεταφοράς. Αυτό θα μπορούσε να δώσει κίνητρα στους καταναλωτές να επιλέξουν τον σιδηρόδρομο, εάν τον βλέπουν ως μια πιο πράσινη και λιγότερο δαπανηρή εναλλακτική.

Επένδυση σε υποδομές

Ένας άλλος τρόπος για να γίνουν οι σιδηροδρομικές μεταφορές πιο ανταγωνιστικές και φιλικές προς το περιβάλλον είναι οι επενδύσεις στην αύξηση της χωρητικότητας. Η SNCF ζητά περισσότερες θέσεις στα τρένα, πιο συχνές συνδέσεις και υπηρεσίες σε περισσότερες αγροτικές περιοχές.

Ωστόσο, η γαλλική εταιρία μαζί με αρκετές ακόμα του κλάδου σε όλη την Ευρώπη θα χρειαστούν τεράστια χρηματικά ποσά για να το επιτύχουν αυτό.

Εκτιμά ότι θα χρειαστούν 100 δισ. ευρώ από τώρα έως το 2040 για να αυξηθεί η παραγωγική ικανότητα και να καταστεί η βιομηχανία στη Γαλλία πιο αποτελεσματική.

Την ίδια στιγμή το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Ψηφιακής και Μεταφορών της Γερμανίας αναφέρει ένα ποσό από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ύψους 1.500 δισ. ευρώ που απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό του διευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου.

Ο Pélerin ισχυρίζεται ότι αυτό το ποσό πιθανότατα υποτιμά το πραγματικό ποσό που απαιτείται για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης και της ηλεκτροκίνησης ολόκληρης της ευρωπαϊκής σιδηροδρομικής βιομηχανίας.

Το τμήμα του προϋπολογισμού της ΕΕ που προορίζεται για τις υποδομές, και πιο συγκεκριμένα για τις σιδηροδρομικές μεταφορές, δεν επαρκεί για τη χρηματοδότηση αυτής της προσπάθειας, με τα κράτη μέλη να είναι απίθανο να πληρώσουν το λογαριασμό.

«Το ζήτημα σε επίπεδο κρατών μελών είναι ότι η δημοσιονομική πολιτική είναι πιο περιοριστική επειδή τα χρόνια του COVID έχουν τελειώσει», δήλωσε ο Pélerin.

«Η χρηματοδότηση μπορεί να προέλθει από τις χώρες του μπλοκ, αλλά νομίζω ότι η λύση είναι πολυεπίπεδη».

Το μανιφέστο της SNCF ζητά τη χρήση εσόδων από την αγορά άνθρακα της ΕΕ, τα τέλη οδικών μεταφορών, τις αεροπορικές μεταφορές και τα ιδιωτικά κεφάλαια για τη χρηματοδότηση έργων σιδηροδρομικής υποδομής.

«Πρέπει να βρούμε νέους πόρους εκτός των προϋπολογισμών των κρατών μελών, (και) εκτός των παραδοσιακών προϋπολογισμών της ΕΕ», πρόσθεσε.

Ακόμα κι αν στο σιδηροδρομικό τομέα εισέρεαν αρκετά κεφάλαια, ο κλάδος θα εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω ελλείψεων προσωπικού και δυσαρέσκειας από τους υπαλλήλους των συνδικάτων.

«Οι διαπραγματεύσεις με τα συνδικάτα είναι πάντα δύσκολες», είπε ο Pélerin. Πρόσθεσε ότι η SNCF προσπάθησε να κατευνάσει τους συνδικαλιστικούς υπαλλήλους με αυξήσεις μισθών που ευθυγραμμίζονται με τον πληθωρισμό, επισημαίνοντας ότι η εταιρία έχει προσλάβει περισσότερους από 25.000 υπαλλήλους το 2023.

Αν και παραδέχτηκε ότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ έχουν κάνει βήματα προόδου στη νομοθεσία που είναι φιλική προς τους σιδηροδρόμους, πρέπει να γίνουν περισσότερα προκειμένου να γίνουν πιο ανταγωνιστική και πιο φιλική προς το περιβάλλον.