Αν πιστεύεις ότι έχεις ανακαλύψει όλες τις μητροπόλεις του καφέ, ίσως είναι καιρός να ξαναγεμίσεις την κούπα σου… με σκανδιναβικό χαρμάνι.
Το Ελσίνκι, η παγωμένη αλλά φιλόξενη πρωτεύουσα της Φινλανδίας, εξελίσσεται ταχύτατα σε must προορισμό για όσους εκτιμούν την ποιότητα, τη βιωσιμότητα και την… καφεΐνη με άποψη.
Εδώ, ο καφές δεν είναι απλώς συνήθεια. Είναι τελετουργία, συζήτηση, πολιτισμός. Και με ένα φεστιβάλ που γιορτάζει τη 10η του χρονιά και δεκάδες σύγχρονες καφετέριες και roasteries, μάλλον ήρθε η στιγμή να δεις το Ελσίνκι με άλλο μάτι.
Μέσα στην τελευταία δεκαετία, η πόλη έχει δει μια σημαντική άνθηση στη σκηνή του καφέ, με μικρούς, ανεξάρτητους καβουρδιστές, καλαίσθητα καταστήματα και μεγαλύτερη διαφάνεια στις διαδικασίες παραγωγής και προμήθειας.
Το αποκορύφωμα της νέας αυτής πορείας είναι το Helsinki Coffee Festival, που φέτος κλείνει 10 χρόνια και θεωρείται πλέον το μεγαλύτερο φεστιβάλ καφέ στη Σκανδιναβία.
Στη Φινλανδία, ο καφές έχει βαθιές ρίζες στην καθημερινότητα. Είναι μέσο επικοινωνίας, συνοδεύει τις συναντήσεις και τα διαλείμματα, και για πολλούς αποτελεί καθημερινή ιεροτελεστία.
Η χώρα κατέχει διαχρονικά την πρώτη θέση παγκοσμίως σε κατανάλωση καφέ, με κατά μέσο όρο τέσσερα φλιτζάνια την ημέρα ανά κάτοικο. Η παράδοση ήθελε τον καφέ ανοιχτόχρωμο, φιλτραρισμένο και σερβιρισμένο σκέτο. Όμως σήμερα, πολλά έχουν αλλάξει, καθώς προσφέρονται πολλές επιλογές σε γλυκαντικά, ζωικά και φυτικά γάλατα.
Το ταξίδι στον κόσμο του καφέ στο Ελσίνκι ξεκινά ιδανικά από τις παραδοσιακές καφετέριες που αποτελούν κομμάτι της ταυτότητας της πόλης.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν το Ekberg (ιδρύθηκε το 1852), το Fazer Café, το Strindberg και το Café Engel, τα οποία εξακολουθούν να προσελκύουν ντόπιους και επισκέπτες.
Το Café Engel, που φέτος έκλεισε τα 36 του χρόνια, έχει γίνει κάτι σαν μικρός θεσμός.
«Είναι όμορφο να βλέπεις επισκέπτες κάθε ηλικίας – ακόμη και τέσσερις γενιές από την ίδια οικογένεια – να κάθονται μαζί», λέει ο ιδιοκτήτης Harri Sjöberg.
Από τα πιο αγαπητά του πιάτα, το πρωινό που σερβίρεται όλη μέρα, συνοδεία καφέ από την Kaffa Roastery.
Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί καινοτόμοι καβουρδιστές και καταστήματα που επενδύουν στην ποιότητα αλλά και στον σεβασμό προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Ο Svante Hampf, ιδρυτής της Kaffa Roastery από το 2007, παρατηρεί πώς έχει εξελιχθεί η τοπική σκηνή.
«Δεν είναι πια η τιμή που καθορίζει την αξία του καφέ. Οι άνθρωποι δίνουν σημασία στη διαφάνεια και στη βιωσιμότητα», εξηγεί.
«Ευτυχώς, η υψηλή ποιότητα συχνά συμβαδίζει με υπεύθυνες πρακτικές παραγωγής.»
Η Kaffa Roastery διατηρεί κατάστημα και μικρή μονάδα καβουρδίσματος στο Punavuori, με γυάλινους τοίχους για μια εμπειρία που κυριολεκτικά… δεν αφήνει τίποτα στη φαντασία.
Σήμερα λειτουργούν περισσότερα από 50 ανεξάρτητα καφεκοπτεία σε όλη τη Φινλανδία, τα περισσότερα στην ευρύτερη περιοχή του Ελσίνκι.
Ονόματα όπως το Päiväkahvibaari, το La Torrefazione και οι Rams Roasters έχουν γίνει αγαπημένες στάσεις για πολλούς.
Η Good Life Coffee, που ξεκίνησε το 2014 και κέρδισε τον τίτλο του καλύτερου καβουρδιστηρίου στη Βόρεια Ευρώπη το 2024, συνεχίζει να προμηθεύει μερικά από τα πιο ποιοτικά καφέ της πόλης, όπως το Sävy, στο Κάλλιο — ένας χώρος με τούβλα, αντικέ έπιπλα και διακριτικό φως.
Ο συνιδρυτής της Good Life Coffee, Lauri Pipinen, σημειώνει:
«Ο στόχος μας είναι να αναδεικνύουμε την προέλευση του καφέ — να ξέρει κανείς από πού έρχεται και ποιος τον έχει καλλιεργήσει. Αν και είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, πολλοί γνωρίζουν ελάχιστα για την πραγματική του ιστορία.»
Το Helsinki Coffee Festival θα πραγματοποιηθεί φέτος από τις 25 έως τις 27 Απριλίου 2025, στο Kaapelitehdas, συγκεντρώνοντας καφεκόπτες, επαγγελματίες και επισκέπτες από όλη την Ευρώπη.
Προσφέρει γεύσεις από μικρούς και μεγαλύτερους παραγωγούς, δοκιμές εξοπλισμού, εργαστήρια και νέες τεχνικές παρασκευής καφέ στο σπίτι.
Η συνιδρύτρια του φεστιβάλ, Maija Kestilä, επισημαίνει πως τα τελευταία χρόνια έφεραν μια νέα δυναμική:
«Η πανδημία έστρεψε πολλούς στο να επενδύσουν περισσότερο στην προετοιμασία καφέ στο σπίτι. Ταυτόχρονα, αυξήθηκε η ευαισθητοποίηση γύρω από την ηθική προέλευση και την οικολογική επίδραση του καφέ που καταναλώνουμε.»
