Μια πενταετία μετά την έξαρση της πανδημίας COVID-19, η οποία έφερε πολλές ανακατατάξεις στις παγκόσμιες αγορές, ένα νέο τοπίο φαίνεται να καθιερώνεται για τα εμπορικά ακίνητα. Η τελευταία έκθεση της Cushman & Wakefield (NYSE: CWK) διερευνά τις μόνιμες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις, οι εργαζόμενοι και οι καταναλωτές αλληλεπιδρούν με τους φυσικούς χώρους, εντοπίζοντας βασικές τάσεις που συνεχίζουν να διαμορφώνουν τη βιομηχανία σήμερα.

✓ Οι πόλεις είναι και πάλι «cool»

«Η πανδημία ανάγκασε μια δραματική επαναξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούμε και εκτιμούμε το δομημένο περιβάλλον και τους εμπορικούς χώρους», δήλωσε ο David Smith, Επικεφαλής της Americas Insights. «Ενώ ορισμένες αλλαγές έχουν επανέλθει στα πρότυπα πριν από το 2020, άλλες έχουν γίνει μόνιμα στοιχεία του τρόπου με τον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε και παίζουμε». Οι πόλεις γίνονται πάλι ελκυστικές, ιδιαίτερα μεταξύ των νεότερων δημογραφικών ομάδων. Τα ποσοστά πληρότητας οικιστικών ακινήτων επέστρεψαν και ξεπέρασαν ακόμη και τα επίπεδα πριν από την πανδημία μέχρι τα τέλη του 2021. Το Μανχάταν, για παράδειγμα, σημείωσε αύξηση 9% στον πληθυσμό 15-29 ετών μεταξύ 2022 και 2023. Επιπλέον, η δραστηριότητα σε μισθώσεις γραφείων Κατηγορίας Α στα κέντρα των πόλεων επιστρέφει στα επίπεδα του 41% επιβεβαιώνοντας την εμπιστοσύνη στα αστικά κέντρα.

✓ Η μετακίνηση παραμένει πρόκληση

Τα μοντέλα απομακρυσμένης και υβριδικής εργασίας συνεχίζουν να επηρεάζουν τη τα επίπεδα εργασίας στο γραφείο, με την εγγύτητα να παίζει πλέον σημαντικό ρόλο στη συμμετοχή στο χώρο εργασίας. Οι εργαζόμενοι που ζουν σε απόσταση ενός μιλίου από τον χώρο εργασίας τους επιστρέφουν στο γραφείο σε πάνω από το 90% σε σχέση με τα επίπεδα πριν από την πανδημία, ενώ όσοι βρίσκονται πάνω από τρία μίλια μακριά βρίσκονται μόλις στο 70%. Αυτή η αλλαγή υπογραμμίζει την αυξανόμενη προτίμηση για ευελιξία στο χώρο εργασίας και τις προκλήσεις των μεγάλων μετακινήσεων.

✓ Η συμπεριφορά του καταναλωτή ομαλοποιείται

Πολλές αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες που οφείλονται στην πανδημία -όπως η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου και η μείωση των δαπανών για εστιατόρια και ταξίδια- έχουν. Ενώ οι διαδικτυακές αγορές κατά 44% το 2020, έκτοτε έχει επιστρέψει στα προ-πανδημίας επίπεδα της ανάπτυξης κατά 15% ετησίως. Ο διεθνής τουρισμός, ο οποίος κατέρρευσε μόλις στο 10% του επιπέδου του 2019, έχει επίσης ανακάμψει σημαντικά.

✓ Επιβράδυνση στις νέες κατασκευές

Τα υψηλότερα επιτόκια, ο πληθωρισμός και το κόστος εργασίας έχουν περιορίσει τις νέες αναπτύξεις σε όλους τους τομείς. Ο όγκος των υπό ανάπτυξη κατασκευών στα βιομηχανικά και οικιστικά ακίνητα έχουν πέσει κάτω από τα επίπεδα του πρώτου τριμήνου του 2020 κατά 17% και 8%, αντίστοιχα. Εν τω μεταξύ, οι κατασκευές σε ακίνητα λιανικής παρέμειναν σταθερά χαμηλές για επτά χρόνια, συμβάλλοντας σε περιορισμένα ποσοστά κενών καταστημάτων παρά το κλείσιμο αρκετων καταστημάτων το 2024. Η ανάπτυξη γραφείων, σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ το 2020, μειώθηκε σημαντικά, από 12,5 εκατ. τ.μ σε κάτω από 2,7 εκατ. τ.μ δημιουργώντας πιθανές μελλοντικές ελλείψεις.

✓ Η οικονομία της εμπειρίας επεκτείνεται

Ένα βασικό στοιχείο από την έκθεση είναι η αυξανόμενη σημασία των βιωματικών χώρων σε αστικά περιβάλλοντα. Τα δύο τρίτα της κίνησης με τα πόδια στα αστικά κέντρα που μπορούν να περπατήσουν προέρχονται πλέον από επισκέπτες και όχι από κατοίκους ή υπαλλήλους. Ωστόσο, μόνο το 12–15% της ακίνητης περιουσίας της πόλης είναι αφιερωμένο σε χώρους «Παιχνιδιού» -όπως λιανικό εμπόριο, ξενοδοχεία, ψυχαγωγία και πολιτιστικά ιδρύματα- πολύ κάτω από το βέλτιστο μείγμα 25%. Οι γειτονιές με μεγαλύτερη έμφαση στους χώρους που βασίζονται στην εμπειρία έχουν επιδείξει υψηλότερη αύξηση του ΑΕΠ, πιο ανθεκτικές αξίες ακινήτων και ισχυρότερη κυκλοφορία πεζών.

✓ Κοιτάζοντας μπροστά: Επαναλαμβανόμενοι τις πόλεις για το μέλλον

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για τις πόλεις και τις εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων να δημιουργήσουν πιο ισορροπημένα χαρτοφυλάκια που να ενσωματώνουν χώρους διαβίωσης, εργασίας και βιωματικούς χώρους. Αναπτύξεις μικτών χρήσεων που δίνουν προτεραιότητα στην άνεση, την κοινωνική δέσμευση καi την ψυχαγωγία θα είναι το κλειδί για την αστική επιτυχία που θα προχωρήσει.

«Καθώς οι πόλεις συνεχίζουν να εξελίσσονται, ο τομέας των εμπορικών ακινήτων πρέπει να προσαρμοστεί σχεδιάζοντας χώρους που προάγουν την κοινότητα και την εμπειρία», πρόσθεσε ο Smith. «Οι επενδυτές και εταιρείες ακινήτων που ενστερνίζονται αυτές τις αλλαγές θα βρίσκονται στην καλύτερη θέση για μακροπρόθεσμη επιτυχία».

«Παρόμοιες είναι οι τάσεις και τα ευρήματα και στην Ελληνική αγορά με εξαίρεση την επιτάχυνση αντί επιβράδυνσης των νέων αναπτύξεων. Τα αστικά κέντρα αναβιώνουν και μας ξεναγούν σε ένα νέο τοπίο», προσθέτει η Διευθύνουσα σύμβουλος της Cushman & Wakefield Proprius, Νίκη Σύμπουρα.