Με συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους ως προς την αποτελεσματικότητα του μέτρου ξεκινά να εφαρμόζεται και στην Ελλάδα από το τέλος της χρονιάς το σύστημα εγγυοδοσίας, βάσει του οποίου θα επιστρέφονται πλαστικά μπουκάλια και μεταλλικοί περιέκτες, με τον καταναλωτή να λαμβάνει πίσω το αντίτιμο που πλήρωσε κατά την αγορά τους με τη μορφή κουπονιού.

Σύμφωνα με την τελική Κοινή Υπουργική Απόφαση, το αργότερο έως την 1η Ιανουαρίου του 2028 και την 1η Ιανουαρίου του 2029, η χωριστή συλλογή για ανακύκλωση θα πρέπει να είναι τουλάχιστον το 80% και το 90%, αντίστοιχα, κατά βάρος του συνόλου των συσκευασιών συστήματος επιστροφής εγγύησης από πλαστικό ή μέταλλο, οι οποίες διατίθενται στην ελληνική αγορά για πρώτη φορά εντός του έτους.

Με τον τρόπο αυτό η Ελλάδα αναμένεται να συμβάλλει στον κοινό ευρωπαϊκό στόχο της συλλογής πάνω από 35 δισεκατομμυρίων φιαλών ποτών ετησίως πανευρωπαϊκά και της συνολικής εξυπηρέτησης πληθυσμού περίπου 198 εκατομμυρίων κατοίκων, κίνηση η οποία θα εξασφαλίσει την αντικατάσταση χιλιάδων τόνων παρθένων υλικών με ανακυκλωμένα υλικά υψηλής ποιότητας.

Σήμερα 16 χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζουν σύστημα εγγυοδοσίας, ενώ άλλες 16, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, έχουν ψηφίσει το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο.

Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο, το οποίο θα εφαρμοστεί και στη χώρα μας από τα τέλη του 2025, αφορά πλαστικές φιάλες και μεταλλικούς περιέκτες ποτών μιας χρήσης έως και τρία λίτρα που χρησιμοποιούνται για τα προϊόντα που διατίθενται στην ελληνική αγορά.

Από τις συσκευασίες εξαιρούνται όσες περιέχουν:

· Οίνο και κατηγορίες αμπελοοινικών προϊόντων ή αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα.

· Προϊόντα που είναι παρόμοια με αμπελοοινικά προϊόντα και αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα που λαμβάνονται από φρούτα, εκτός από τα σταφύλια και λαχανικά.

· Οινοπνευματώδη ποτά με βάση την αλκοόλη.

· Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα.

Το ύψος του εγγυοδοτικού αντιτίμου σε κάθε πώληση και μεταπώληση προϊόντων ορίζεται σε 0,10 ευρώ για κάθε μία συσκευασία ποτών συστήματος επιστροφής εγγύησης έως και 0,5 λίτρα και σε 0,15 ευρώ για κάθε συσκευασία ποτών συστήματος επιστροφής εγγύησης μεγαλύτερη από 0,5 λίτρα.

Στην ΚΥΑ ορίζεται επίσης ότι το εγγυοδοτικό αντίτιμο μπορεί να τροποποιηθεί με έκδοση νεότερης κοινής υπουργικής απόφασης, προκειμένου να εξυπηρετηθεί η λειτουργία του ως ικανού κινήτρου επιστροφής των αποβλήτων συσκευασιών.

Η καταβολή του εγγυοδοτικού αντιτίμου εξαιρείται από τον ΦΠΑ, ενώ το αντίτιμο αναγράφεται ξεχωριστά στις αποδείξεις, τα τιμολόγια πώλησης και τα παραστατικά κάθε είδους διάθεσης και σε κάθε στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού.

Με κουπόνι το αντίτιμο της συσκευασίας

Ο καταναλωτής θα παίρνει πίσω με τη μορφή φυσικού κουπονιού το αντίτιμο που κατέβαλε σε κάθε αγορά με την επιστροφή του αποβλήτου μετά την κατανάλωση του προϊόντος.

Το κουπόνι θα έχει υποχρεωτικά ένδειξη barcode προκειμένου να καθίσταται δυνατή η καταχώρισή του ηλεκτρονικά σε εφαρμογή για ηλεκτρονικές συσκευές (κινητά, tablets κ.λπ.) η οποία θα παρέχεται δωρεάν από τον Φορέα του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ).

Οι καταναλωτές μπορούν, υπό προϋποθέσεις που ορίζονται στο εγκεκριμένο επιχειρησιακό του Συστήματος, να συμμετέχουν σε κληρώσεις που οργανώνει ο φορέας για την επιβράβευσή τους για την προώθηση της ανακύκλωσης.

Τα κουπόνια θα εξαργυρώνονται από τον καταναλωτή στα σημεία επιστροφής και θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αγορά οποιαδήποτε προϊόντος εντός διαστήματος 90 ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία έκδοσής τους.

Επιπλέον η ΚΥΑ ορίζει ότι η συσκευασία πρέπει να φέρει την ειδική σήμανση ότι εντάσσεται στο σύστημα επιστροφής εγγύησης.

Η επιστροφή των αποβλήτων συσκευασιών συστήματος επιστροφής εγγύησης θα πραγματοποιείται:

· Στα σημεία πώλησης των τελικών διακινητών συσκευασιών συστήματος επιστροφής εγγύησης, κατόπιν συμφωνίας με το φορέα ΣΣΕΔ, που επιλέγονται με βάση το εμβαδό του χώρου πώλησης που διαθέτουν, τον όγκο προϊόντων εγγυοδοσίας που διακινούν, τη δυνατότητα αποθήκευσης αποβλήτων συσκευασιών εγγυοδοσίας, τη διασφάλιση καλών συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας, την ύπαρξη άλλων σημείων συλλογής σε κοντινή απόσταση, την επίδοση του ΣΣΕΔ στη χωριστή συλλογή και την δυνατότητα πρόσβασης των καταναλωτών στα σημεία επιστροφής.

· Υποχρεωτικά σε καταστήματα λιανικού εμπορίου τροφίμων και ποτών (Super Market) και μόνον με αυτόματο μηχάνημα επιστροφής εγγύησης για τα καταστήματα εμβαδού επιφάνειας πώλησης άνω των 200 τ.μ., το οποίο εγκαθίσταται σε εξωτερικό δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο, ελευθέρως προσβάσιμο στον τελικό καταναλωτή, εφόσον αυτό είναι αντικειμενικά εφικτό.

· Σε δημόσιους, ιδιωτικούς ή/και κοινόχρηστους χώρους, σε χώρους υψηλής επισκεψιμότητας και τουριστικές περιοχές μέσω μηχανημάτων επιστροφής εγγύησης συσκευασιών, ώστε να καθίσταται ευχερής η πρόσβαση των τελικών καταναλωτών και κατόπιν σχετικής σύμβασης.

Τα σημεία επιστροφής υποχρεούνται να αποδέχονται επιστροφές αποβλήτων συσκευασιών συστήματος επιστροφής εγγύησης, ανεξάρτητα εάν αυτά αγοράστηκαν από το συγκεκριμένο σημείο καταβάλλοντας το καθορισμένο εγγυοδοτικό αντίτιμο στον καταναλωτή, χωρίς οποιαδήποτε χρέωση και χωρίς την υποχρέωση ταυτόχρονης αγοράς άλλου προϊόντος.

Ωστόσο τα σημεία επιστροφής δεν υποχρεούνται να αποδεχτούν την επιστροφή συσκευασιών εγγυοδοσίας αν αυτή είναι κατεστραμμένη, όχι πλήρως άδεια ή χωρίς την προβλεπόμενη σήμανση.