Η διατήρηση της λεπτής ισορροπίας ανάμεσα στην υλοποίηση του επενδυτικού της πλάνου ύψους 2,1 δισ. ευρώ και των νέων απαραίτητων έργων για τη θωράκιση του λεκανοπεδίου απέναντι στον κίνδυνο της λειψυδρίας, παράλληλα με την προσφορά τιμολογίων νερού σε χαμηλά επίπεδα, αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της ΕΥΔΑΠ.
Στόχος είναι αφενός να εξασφαλιστεί η υδροδότηση της πρωτεύουσας των 5,5 εκατ. κατοίκων αλλά το νερό να συνεχίσει να παρέχεται σε χαμηλές τιμές.
«Οι τιμές πρέπει να μείνουν χαμηλά και πρέπει να δούμε πως θα γίνει αυτό. Πρέπει να κάνουμε μόνο τις έξυπνες επενδύσεις κι αυτές που πραγματικά χρειάζονται για να μπορεί να ρέει το νερό απρόσκοπτα στο λεκανοπέδιο», ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας Χάρης Σαχίνης κατά τη διάρκεια παρουσίασης της Μονάδας Επεξεργασίας Νερού στις Αχαρνές την Πέμπτη (20/3).
Προσέθεσε πως ήδη τα έργα της Ανατολικής Αττικής που έχουν ενταχθεί στο δεκαετές επενδυτικό πλάνο της εταιρίας ύψους 2,1 δισ. ευρώ εκτελούνται με ευρωπαϊκούς πόρους σε ποσοστό 90%, ενώ τόνισε ότι αντίστοιχες λύσεις αναζητούνται και για τα υπόλοιπα έργα ακόμα και μέσω lobbying στις Βρυξέλλες.
Στόχος είναι σε συνεργασία με το Δημόσιο να πειστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να αυξήσει τις επιδοτήσεις για τα σχετιζόμενα με το νερό έργα. Κι αυτό δεδομένου ότι η Αττική αντιμετωπίζει ένα ακόμα δύσκολο υδρολογικό έτος παραμένοντας σε κίτρινο συναγερμό με τα αποθέματα των τεσσάρων ταμιευτήρων της εταιρίας όμως να μειώνονται ταχύτατα εξαιτίας της παρατεταμένης ανομβρίας.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι ότι στις 14 Μαρτίου τα απολήψιμα αποθέματα ανέρχονταν σε 659.226 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, όταν την αντίστοιχη περσινή ημέρα ήταν στα 940 εκατομμύρια και δύο χρόνια πριν στα 1.114.803 εκατ. κ.μ. Η φετινή ποσότητα μάλιστα είναι σχεδόν η μισή του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας.
Οι ετήσιες απαιτήσεις της πρωτεύουσας ανέρχονται σε 400 εκατ. κ.μ. νερού πράγμα που σημαίνει πώς εάν δεν προχωρήσουν γρήγορα τα απαραίτητα έργα και οι καιρικές συνθήκες παραμείνουν αμετάβλητες, η πρωτεύουσα διαθέτει εξασφαλισμένο νερό για διάστημα περίπου δύο ετών καθώς κάθε χρόνο «λείπουν» 200 εκατ. κ.μ.
Τρία εναλλακτικά σχέδια κατά της λειψυδρίας
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης η εταιρία σε συνεργασία με την πολιτεία έχει εκπονήσει σχέδιο τριών εναλλακτικών προκειμένου να μη διψάσει η Αθήνα.
Οι πρώτες κινήσεις έχουν γίνει με τις αντλήσεις από τη Μαυροσουβάλα, κάτω από την Πάρνηθα, ενώ έχουν ξεκινήσει και δοκιμαστικές αντλήσεις και από τον βοιωτικό Κηφισό, κινήσεις με τις οποίες η Αττική εξασφαλίζεται για διάστημα τεσσάρων ετών ώστε να προχωρήσουν τα πιο μακροπρόθεσμα έργα.
Σε ό,τι αφορά το νερό από τον βοιωτικό Κηφισό, πάντως, οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα πρέπει να είναι και πολιτικές αφού βέβαια διαπιστωθεί η διαθεσιμότητα ύδατος. Κι αυτό επειδή το νερό αυτό χρησιμοποιείται σήμερα και για αγροτικές χρήσεις.
Παράλληλα η ΕΥΔΑΠ έχει εκπονήσει και σχέδιο τριών φάσεων για τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού, το οποίο θα ανακοινωθεί εφόσον αυτό κριθεί αναγκαίο από τις συνθήκες.
Το βασικό σχέδιο της εταιρίας αναφορικά με την υδροδότηση της Αττικής αφορά στη χρήση νερού από δυο ποταμούς που εισρέουν στα Κρεμαστά, το οποίο μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της πρωτεύουσας σε μακροχρόνιο ορίζοντα: «Το προχωράμε και προσπαθούμε να επιταχύνουμε τα έργα με μία νομοθετική ρύθμιση. Η συγκεκριμένη λύση μπορεί να είναι μακροχρόνια», ανέφερε ο κ. Σαχίνης εξηγώντας ότι σήμερα λείπουν περί τα 200 εκατ. κ.μ. ετησίως, ποσότητα που μπορεί να μειωθεί στα 100 εξασφαλίζοντας το λεκανοπέδιο για τέσσερα χρόνια σε περίπτωση που συνεχιστούν οι σημερινές υδρολογικές συνθήκες. Στα Κρεμαστά εισρέουν κάθε χρόνο 3,5 δισ. κ.μ. Από αυτά η ΕΥΔΑΠ σχεδιάζει να λαμβάνει περίπου το 5% του ύδατος, κάτι που θα ξεδιψάσει την πρωτεύουσα για πολλά χρόνια με την εταιρία να διευκρινίζει ότι η απόληψή του θα γίνεται αποκλειστικά στην περίπτωση που εξακολουθήσει να υφίσταται πρόβλημα ανομβρίας. Σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, πρόκειται για νερό εξαιρετικής ποιότητας από την ορεινή Ναυπακτία, το οποίο είναι επιφανειακό αφού προέρχεται από βροχές και χιόνια, ενώ στο μέλλον μπορεί να φτάνει στις βρύσες των καταναλωτών στην Αθήνα ακόμα και νερό από την Πίνδο.
Στην περίπτωση που η λύση αυτή δει «κόκκινη κάρτα» από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), θα μπει σε εφαρμογή το επόμενο βήμα του σχεδιασμού που αφορά τις αφαλατώσεις.
Η ΕΥΔΑΠ προετοιμάζει σχετικό διαγωνισμό. Σε πρώτη προτεραιότητα βρίσκεται το υφάλμυρο νερό – εφόσον εντοπιστεί – εξαιτίας του χαμηλότερου κόστους.
Σε διαφορετική περίπτωση το εγχείρημα θα προχωρήσει με αφαλάτωση αλμυρού νερού, διαδικασία η οποία θα αυξήσει σημαντικά το κόστος. Σε ό,τι αφορά το κόστος των εξεταζόμενων σεναρίων, σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, αυτό αναμένεται να κυμανθεί σε 10 – 15 σεντς στην περίπτωση των Κρεμαστών για ποσότητα 200 εκατ. κ.μ ποσό αντίστοιχο με αυτό στο οποίο η ΕΥΔΑΠ αγοράζει ήδη το αδιύλιστο νερό από το Ελληνικό Δημόσιο. Εάν προχωρήσει η λύση των αφαλατώσεων, το κόστος θα φτάσει κοντά στα 85 σεντς με 1 ευρώ στην περίπτωση του αλμυρού νερού και περίπου στο μισό, 40 με 45 σεντς στην περίπτωση του υφάλμυρου.
Plan C και αναζήτηση νέων πηγών
Σε περίπτωση συνέχισης της ανομβρίας πριν προλάβουν να ολοκληρωθούν τα έργα που για τα Κρεμαστά απαιτούν διάστημα περίπου δύο ετών, το plan c της εταιρίας αφορά τη μεταφορά νερού από τις εκβολές του Αχελώου με μεγάλα τάνκερ και την είσοδό του στο κανάλι της ΕΥΔΑΠ.
Ταυτόχρονα με όλα αυτά η ΕΥΔΑΠ ήδη διερευνά με πιλοτικές αντλήσεις και την πιθανή ύπαρξη νερού στην περιοχή της Φυλής.
Για την ταχύτερη προώθηση των απαραίτητων έργων, η εταιρία εκτιμά ότι η πολιτεία πρέπει να προβεί σε αλλαγές που αφορούν αφενός στη δυνατότητα προσλήψεων με γρήγορες διαδικασίες, αλλά και στην «απελευθέρωση» από τις σφιχτές διαδικασίες του νόμου 4412 για τις δημόσιες συμβάσεις.
Συγκεκριμένα ζητά:
· Ευελιξίες στις προσλήψεις ώστε να προσλαμβάνεται το κατάλληλο επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό με ταχύτερους ρυθμούς από αυτό που αποχωρεί, καθώς σύμφωνα με τον κ. Σαχίνη, παρά τις προσλήψεις της τελευταίας 8ετίας, σήμερα το ανθρώπινο δυναμικό είναι μειωμένο κατά 100 άτομα.
· Επιτάχυνση των έργων αντιμετώπισης της λειψυδρίας με ευελιξίες, ως στρατηγικές επενδύσεις.
· Επιχορηγήσεις επενδύσεων ώστε να συγκρατηθούν τα τιμολόγια.
· Προώθηση του αναγκαίου μετασχηματισμού της εταιρικής δομής της ΕΥΔΑΠ με σκοοπό τον διαχωρισμό των μη ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων και ενεργοποίηση συγχωνεύσεων και εξαγορών.
Προσπάθεια για μείωση των διαρροών νερού
Το ποσοστό του ατιμολόγητου νερού, σύμφωνα με τη διοίκηση της ΕΥΔΑΠ, ανέρχεται σε 23% και είναι εναρμονισμένο με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ οι απώλειες από διαρροές φτάνουν στο 15%.
Στην κατεύθυνση της μείωσης των απωλειών στο μέγιστο βαθμό δεδομένων και των συνθηκών της ανομβρίας, η ΕΥΔΑΠ έχει ξεκινήσει σειρά έργων, αρκετά εκ των οποίων της έχουν ανατεθεί από το Δημόσιο.
Το πλάνο επενδύσεων είναι συνολικού ύψους 398 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει:
· Έργα για τη βελτιστοποίηση του δικτύου ύδρευσης με στόχο τη μείωση των διαρροών: 169,8 εκατ. ευρώ με ολοκλήρωση έως το τέλος του 2029. Η αλλαγή των δικτύων θα γίνει κατά προτεραιότητα στα σημεία με το παλαιότερο δίκτυο. Ήδη έχει ξεκινήσει εργολαβία αλλαγής δικτύων στο Ψυχικό και την Πεύκη, ενώ θα ακολουθήσουν άλλες τέσσερις για περίπου 90 χλμ δικτύου η καθεμία.
· Μαζικές αντικαταστάσεις παλαιών υδρομετρητών και αντικατάσταση με «έξυπνους»: 122,6 εκατ. ευρώ με ολοκλήρωση έως τον Δεκέμβριο 2029.
· Ολοκλήρωση επεμβάσεων στη διώρυγα Θηβών του Υδραγωγείου Μόρνου: 54,58 εκ. ευρώ (Δεκέμβριος 2028).
· Αποκατάσταση της αμφίδρομης λειτουργίας του κλειστού ενωτικού υδραγωγείου Μόρνου – Μαραθώνα: 18 εκατ. ευρώ (Ιανουάριος 2028).
· Εργασίες συντήρησης, αποκατάστασης τοπικών βλαβών και μέτρων ασφαλείας σε όλες τις εγκαταστάσεις του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος: 9,68 εκ. ευρώ (έως Δεκέμβριο 2025).
· Διασφάλιση υποδομών μεταφοράς ακατέργαστου ύδατος διώρυγας Κιθαιρώνα στην ευρύτερη περιοχή Κοκκινίου: 23,9 εκ. ευρώ (έως Δεκέμβριο 2027).
