Βασικό μοχλό ανάπτυξης και εισροής εσόδων αποτελούν οι παραχωρήσεις, αλλά και οι ΣΔΙΤ, για τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, καθώς, μέσω αυτών, εξασφαλίσουν μακροχρόνιες και όσο το δυνατόν σταθερές ταμειακές ροές στη διάρκεια της ζωής των συμβάσεων (π.χ. από 25 έως 35 έτη). Η αποκόμιση δεκάδων, ή μάλλον εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε όρους λειτουργικής κερδοφορίας (και όχι μόνο) έχει προσελκύσει το μεγάλο ενδιαφέρον των εργοληπτικών σχημάτων.
Με τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, προφανώς, να κατέχει ηγετική θέση στον τομέα αυτόν, ελέγχοντας την Κεντρική και Νέα Οδό, έχοντας σημαντικό μερίδιο στην Ολυμπία Οδό, ενώ θυμίζουμε ότι από τον περασμένο Οκτώβριο λειτουργεί το «φιλέτο» της νέας Αττικής Οδού και περιμένει να βάλει στο χαρτοφυλάκιό της τον ΒΟΑΚ και την Εγνατία Οδό (χωρίς να υπολογίζονται το Καστέλι Κρήτης και μερίδια σε λιμάνι Καβάλας, άλλες ΣΔΙΤ κ.α.).
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι όχι μόνο το σύνολο των ισχυρών ομίλων εστιάζουν σε Παραχωρήσεις/ΣΔΙΤ, αλλά και έχουν κάνει ή προωθούν κινήσεις και διεργασίες στους τομείς αυτούς με σύσταση αυτόνομων θυγατρικών, με ανακατατάξεις μεριδίων και συμμετοχών ή ακόμα και μέσω άλλων διαδικασιών. Μέσω της διεύρυνσης του χαρτοφυλακίου ΣΔΙΤ και παραχωρήσεων οι κατασκευαστικοί όμιλοι επιχειρούν να εξασφαλίσουν μακροχρόνιες πηγές εσόδων και κερδών δίχως να ανησυχούν για την κυκλικότητα των κατασκευών, αν και μέσω του τεχνικού αντικειμένου που έχουν οι περισσότεροι διαγωνισμοί (πλην νέας σύμβασης Αττικής Οδού) επιτυγχάνουν και σχετικά καλό περιθώριο κέρδους σε σχέση με τα κλασσικά δημόσια έργα. Οι δε συμβάσεις παραχώρησης και ΣΔΙΤ συνήθως εμπεριέχουν και προβλέψεις για αύξηση τιμών διοδίων ή πληρωμών διαθεσιμότητας ανάλογα με τον πληθωρισμό.
Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα μόλις επισημοποιήθηκε η αποχώρηση της Hochtief από την Ολυμπία Οδό (Κόρινθος – Πάτρα), με την ξένη εταιρεία να έχει σημαντικό μερίδιο σχεδόν 38% και στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (όπως και η γαλλική Vinci, αλλά μικρότερο), δίχως όμως για την ώρα να έχει ξεκαθαρίσει αν «κουνάει μαντήλι» και από εκεί.
Στο πλαίσιο αυτό, η AKTOR φέρεται να επιθυμεί την ενίσχυση της παρουσίας της στις παραχωρήσεις, καθώς αφενός ως πρώην Intrakat δεν είχε ιδιαίτερη συμμετοχή σε τέτοια έργα (π.χ. στον Μορέα), αφετέρου χρειάζεται χρόνος ωρίμανσης μέχρι να αρχίσουν να αποδίδουν οι συμβάσεις στις οποίες έχει ποσοστό και είναι πιο «φρέσκες» (π.χ. οι ΣΔΙΤ για τον ΒΟΑΚ, με ΤΕΡΝΑ και ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, και το Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη, μαζί με ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις). Κατά καιρούς, η διοίκηση της AKTOR έχει αφήσει να εννοηθεί τόσο ότι συζητά την είσοδό της σε 1-2 παραχωρήσεις, όσο και ότι δεν αποκλείεται να κοιτάξει προς μεγαλύτερα «πακέτα» συμβάσεων αν προκύψει κάποια ευκαιρία αγοράς. Για την ώρα, δεν έχει προκύψει κάτι χειροπιαστό.
Αλλά και οι κινήσεις στην ΕΛΛΑΚΤΩΡ, μητρική της ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, «μυρίζουν» ζυμώσεις και διεργασίες. Θεωρητικά, ο τομέας παραχωρήσεων παραμένει σημαντικό ατού για τον όμιλο, με παρουσία σε Ολυμπία Οδό (Κόρινθος – Πάτρα), Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου (Μαλιακός – Κλειδί), Μορέα (Κόρινθο – Τρίπολη – Καλαμάτα), Γέφυρα Ρίο – Αντίρριο, συν τα ΣΔΙΤ σε Πελοπόννησο και Κρήτη. Ωστόσο, ουδείς αποκλείει το ενδεχόμενο να «βάλει πωλητήριο» σε συμβάσεις (κυρίως συνολικά), ή και να εξετάσει άλλες λύσεις για την θυγατρική που έχασε την Αττική Οδό και μαζί μεγάλο μέρος της λειτουργικής κερδοφορίας της. Πρόσφατα προχώρησε σε προεξόφληση μελλοντικών εσόδων εκατοντάδων εκατ. ευρώ, λαμβάνοντας τραπεζικό – ομολογιακό δάνειο, κίνηση που προφανώς επηρεάζει το χρηματοοικονομικό σκέλος των Παραχωρήσεων και προκαλεί σκέψεις στην αγορά.
Θεωρητικά, και στην ΑΒΑΞ υπάρχουν ζυμώσεις, όπως η σταδιακή μεταφορά των μεριδίων σε παραχωρήσεις (Ολυμπία, Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου, στο ΣΔΙΤ του Fly Over κ.α.) στην θυγατρική ΑΒΑΞ Παραχωρήσεις, για καλύτερη αποτύπωση του ομίλου αλλά και για μεταφορά δανεισμού ώστε να ξεκαθαρίσει και η εικόνα του ισολογισμού. Ο όμιλος ΑΒΑΞ έχει αποχωρήσει από τη Γέφυρα, αλλά διατηρεί ακόμα σημαντικά μερίδια, ενώ θυμίζουμε ότι έχει κερδίσει και αρδευτικό ΣΔΙΤ, σε συνεργασία με ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις.
Η ΜΕΤΚΑ έχει την μικρότερη παρουσία σε αυτά τα έργα, κατά βάση μέσω του 50% στην Εσωτερική Περιφερειακή Οδό Θεσσαλονίκης (Flyover). Εχει ανεπιτυχώς στο παρελθόν διεκδικήσει τους διαγωνισμούς για την Εγνατία και την Αττική Οδό, κατά καιρούς έχει ακουστεί ως υποψήφιος… «μνηστήρας» για συμβάσεις παραχώρησης άλλων ομίλων, πέραν τούτων όμως, για την ώρα δεν έχει προκύψει κάτι.
Αρδευτικά, φράγματα, λιμάνια και αεροδρόμια στην λίστα των ΣΔΙΤ
Αξίζει να σημειώσουμε δύο ακόμα παραμέτρους. Κατ’ αρχάς, οι συμβάσεις παραχώρησης και οι ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) δεν αφορούν μόνο σε οδικά έργα, που ίσως είναι τα πλέον εμβληματικά και «χρυσοφόρα». Στον εν λόγω τομέα με τα μακροχρόνια και σταθερά έσοδα συμπεριλαμβάνονται αρδευτικά projects και φράγματα (πρόσφατα έγιναν 5 διαγωνισμοί ΣΔΙΤ του υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης όπου πήραν έργα οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, τα μεγαλύτερα σε προϋπολογισμό, οι METLEN, AKTOR αλλά και το δίδυμο ΑΒΑΞ – ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις), υπάρχουν κτηριακά ΣΔΙΤ (Φοιτητικές Εστίες, Δικαστικά Μέγαρα κ.α.), έργα που αφορούν σε κατασκευή μονάδων αποβλήτων (π.χ. η ΤΕΡΝΑ έχει αναλάβει, μαζί με ΤΙΤΑΝ, σύμβαση 202 εκατ. ευρώ στη Βόρεια Ελλάδα), αεροδρόμια (το Καστέλι Κρήτης, της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, είναι ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα νέου αεροδρομίου στη χώρα), λιμάνια και άλλες υποδομές. Οι οποίες, συμπληρώνουν (για τα επόμενα 25- 35 χρόνια) ένα μεγάλο πακέτο συμβάσεων που θα φέρνει έσοδα, προβλέψιμα ως έναν βαθμό.
Επιπρόσθετα, οι περισσότερες εταιρείες, όπως η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η ΑΒΑΞ αλλά και η ΕΛΛΑΚΤΩΡ (μέσω της ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις) έχουν «χτίσει» ξεχωριστές, αυτόνομες οντότητες, δηλαδή θυγατρικές Παραχωρήσεων, οι οποίες «μαζεύουν» έσοδα και ροές (διόδια, μερίσματα, πληρωμές διαθεσιμότητας αν πρόκειται για ΣΔΙΤ). Οι φορείς αυτοί μπορούν όχι μόνο να χρησιμοποιηθούν για εξασφάλιση δανεισμού με καλύτερους όρους, αλλά ακόμα και για την προσέλκυση τρίτων επενδυτών (αν και αυτό μπορεί να γίνει και για μεμονωμένες συμβάσεις, όπως συνέβη με την κα Λάτση στην Αττική οδό) ή και για την είσοδό του στο Χρηματιστήριο. Δηλαδή, να έχουμε αυτόνομη εισαγωγή ενός φορέα Παραχωρήσεων στο ΧΑ, που θα φέρει έσοδα στην μητρική από τη διαδικασία αλλά και νέους επενδυτές, στρατηγικούς, θεσμικούς ή ιδιώτες.
