Την εκτέλεση ενός φιλόδοξου επενδυτικού πλάνου συνολικού προϋπολογισμού 313 εκατομμυρίων ευρώ για την αναβάθμιση των συστημάτων αεροναυτιλίας, το οποίο περιλαμβάνει 13 κομβικά έργα εκσυγχρονισμού για την προσεχή πενταετία 2025 – 2029, ανακοίνωσε η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ).
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε, από το σύνολο των 13 αυτών κομβικών έργων, τα 8 ήταν στάσιμα μόλις ένα έτος πριν και σε δικαστικές διαδικασίες που κάποιες εξ’ αυτών διήρκεσαν περισσότερο από έξι έτη.
Η ΥΠΑ δεσμεύτηκε πως πλέον, «όλα τα έργα επανεκκινούν, συμβασιοποιούνται και εκτελούνται απρόσκοπτα, ξεπερνώντας τις αγκυλώσεις του παρελθόντος με ταχείς ρυθμούς, προκειμένου να ενισχυθούν περαιτέρω οι επιχειρησιακές δυνατότητες της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και η ασφάλεια πτήσεων».
Ωστόσο το σύνολο των έργων, τα οποία είναι ιδιαίτερα κρίσιμα για τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το 2029, με την κατάσταση να παραμένει αρκετά δύσκολη για την εξυπηρέτηση της ολοένα αυξανόμενης κίνησης των ελληνικών αεροδρομίων.
Την ίδια στιγμή, οι ίδιοι οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας με αφορμή την πρόσφατη αεροπορική τραγωδία στις ΗΠΑ, εγείρουν ζητήματα ασφάλειας πτήσεων και στη χώρα μας.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσαν το βράδυ της Παρασκευής (31/1) αναφέρουν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι το σύστημα στην προσέγγιση της Αθήνας επαφίεται στην επιχειρησιακή δεινότητα των ελεγκτών, δεδομένου ότι ο εξοπλισμός στη χώρα μας είναι απαρχαιωμένος με αποτέλεσμα να μην υπάρχει δίχτυ ασφαλείας ακόμα και για την περίπτωση που δύο αεροσκάφη βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης. «Στην τερματική της Αθήνας, εξαιτίας του παρωχημένου εξοπλισμού, υφίσταται σύστημα προειδοποίησης εμπλοκών μη επιχειρησιακό και ο Ελεγκτής που εργάζεται δεν λαμβάνει καμία ειδοποίηση από το σύστημα ότι αεροσκάφη βρίσκονται σε πορεία σύγκρουσης, επομένως η αποφυγή συμβάντων εξαρτάται αποκλειστικά από την επιχειρησιακή δεινότητα και ετοιμότητα του Ελεγκτή», αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Ένωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας (ΕΕΕΚΕ).
Από την πλευρά της η ΥΠΑ διέψευσε αυτές τις καταγγελίες επισημαίνοντας σε δική της ανακοίνωση ότι η αντιμετώπιση θεμάτων για τη βελτίωση των υπηρεσιών εναέριας κυκλοφορίας γίνεται με ταχείς ρυθμούς.
Ωστόσο και από την απάντησή της καθίσταται σαφές ότι η πλειονότητα των έργων είτε βρίσκεται ακόμα σε διαγωνιστική διαδικασία ή δεν έχει ακόμα δημοπρατηθεί με συνέπεια ο έλεγχος της εναέριας κυκλοφορίας να απαιτείται να συνεχιστεί με τα υφιστάμενα συστήματα για μεγάλο διάστημα ακόμα.
Υπενθυμίζεται ότι για τα θέματα αυτά, όπως έχει αναφέρει σε παλαιότερα ρεπορτάζ του το «energodromio.gr», η Ελλάδα βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ μετρά ήδη μία καταδίκη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Η πορεία των έργων
Σύμφωνα με την ΥΠΑ, τα έργα αναβάθμισης των συστημάτων αεροναυτιλίας έχουν αυτή τη στιγμή ως εξής:
· Εκσυγχρονισμός του βασικού συστήματος διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας (Data Processing System – DPS) και συστημάτων επιτήρησης (radar). Η ΥΠΑ είναι στο τελικό στάδιο διαπραγμάτευσης και αναμένονται αποφάσεις εντός του Φεβρουαρίου 2025, ύστερα από μια πολύμηνη διαδικασία διαβούλευσης επί των τεχνοοικονομικών παραμέτρων του συστήματος, με γνώμονα το καλύτερο σύστημα στη βέλτιστη τιμή και όχι ένα μέτριο σύστημα σε ασύμφορη προσφορά. Σκοπός είναι η ταχύτερη αναβάθμιση των υπηρεσιών αεροναυτιλίας και η κανονιστική συμμόρφωση μέσω της υλοποίησης του Common Project 1 (CP1). Σημειώνεται ότι το εν λόγω έργο είχε εκκινήσει από το 2016. Σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα για το δίχτυ ασφαλείας (safety net), γνωστό ως Short Term Conflict Alert (STCA), είναι διαθέσιμο σε όλες τις φάσεις της πτήσης και έχει τεθεί σε συγκεκριμένη παραμετροποίηση, προσαρμόζοντας το σύστημα σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε φάσης της πτήσης, ενημερώνοντας εγκαίρως τους Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας για πιθανή παραβίαση των ορίων διαχωρισμού. Το εν λόγω σύστημα ενισχύει την ασφάλεια των πτήσεων, και στο πλαίσιο της αναβάθμισης του κεντρικού συστήματος ελέγχου (DPS) θα ενισχυθεί έτι περαιτέρω. Επιπλέον, η μετεγκατάσταση της Προσέγγισης (Approach) της Τερματικής Περιοχής Αθηνών έχει κατακυρωθεί στην ανάδοχο εταιρεία. Η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και η συμβασιοποίηση αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου 2025. Με την ολοκλήρωση του έργου, θα υλοποιηθεί η μετεγκατάσταση της Προσέγγισης στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, με νέο εξοπλισμό επικοινωνιών και διαστάσεις που θα καλύπτουν τις αυξανόμενες απαιτήσεις της αεροπορικής κίνησης.
· Νέα Διαγωνιστική Διαδικασία για Επιπλέον Ραντάρ Mode S. Σε συνέχεια της δικαστικής διένεξης μεταξύ υποψήφιων αναδόχων, η οποία οδήγησε στη ματαίωση του προηγούμενου διαγωνισμού για την προμήθεια και εγκατάσταση συστημάτων ραντάρ με δυνατότητα Mode S σε επτά επιπλέον τοποθεσίες, η ΥΠΑ πρόκειται να επαναπροκηρύξει τον διαγωνισμό για αυτά τα επιπλέον συστήματα ραντάρ εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, με επικαιροποιημένες προδιαγραφές σύμφωνες με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο.
· Εγκατάσταση radar εδάφους και συστημάτων επιτήρησης. Στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών Ελευθέριος Βενιζέλος έχει ήδη ολοκληρωθεί η εγκατάσταση συστήματος radar επιφανείας SMR/A-SMGCS/MLAT με τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές ασφάλειας, αναβαθμισμένες δυνατότητες και λειτουργικότητα.
· Υποστήριξη πλοήγησης σε δύσκολες συνθήκες ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών. Επιδιώκεται η θωράκιση της ασφάλειας στην πλοήγηση σε περιβάλλον αυξημένων παρεμβολών στο δορυφορικό σήμα GNSS (κυρίως λόγω των πολεμικών επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή και στα όρια του ελληνικού FIR, νότια, ανατολικά και βόρεια). Η sύμβαση προμήθειας και εγκατάστασης 29 συστημάτων πλοήγησης VOR, DME και ILS σε όλη την ελληνική επικράτεια είχε εκκινήσει το 2021 και παρουσίαζε σημαντικές καθυστερήσεις για τεχνικούς λόγους. Τα προβλήματα αντιμετωπίστηκαν το τελευταίο έτος και πλέον η σύμβαση εκτελείται απρόσκοπτα μετά την τροποποίησή της.
· Σύστημα Data Link Services (DLS). Έγινε ήδη η κατακύρωση του διαγωνισμού τον Ιανουάριο 2025, ύστερα από πολύμηνη δικαστική εμπλοκή, και αναμένεται η συμβασιοποίηση του έργου εντός του πρώτου διμήνου 2025. Ταυτόχρονα αξιολογούνται από την ΥΠΑ εναλλακτικοί πάροχοι υπηρεσιών DLS για την άμεση διαθεσιμότητα σύγχρονων υπηρεσιών επικοινωνίας δεδομένων DLS. Σημειώνεται ότι η προμήθεια του συστήματος και η κανονιστική συμμόρφωση εκκρεμούσε από το 2015.
· Συστήματα Επικοινωνίας Φωνής (VCRS) των 19 μεγαλύτερων αεροδρομίων και των Κέντρων Ελέγχου Περιοχής Αθηνών – Μακεδονίας. Η πρώτη σύμβαση ήταν στάσιμη από το 2023, τροποποιήθηκε και ήδη εκτελείται, ενώ η δεύτερη βρίσκεται στο τελικό στάδιο τροποποίησης, μετά την επίλυση τεχνικών θεμάτων ασφάλειας που εκκρεμούσαν από το 2018.
· Προμήθεια και εγκατάσταση πομποδεκτών VHF τεχνολογίας VoIP. Η προμήθεια ξεπέρασε τις δικαστικές εμπλοκές. Είναι υπό ένταξη στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Μεταφορές 2021-2027» και έτοιμη για συμβασιοποίηση εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, προσφέροντας σε όλη την επικράτεια σύγχρονο εξοπλισμό επικοινωνιών φωνής και σύνδεση με αξιόπιστο και σύγχρονο δίκτυο.
· Υλοποίηση του σχεδίου καθιέρωσης διαδικασιών PBN (Performance Based Navigation). Είναι ήδη σε εξέλιξη το δεύτερο στάδιο της σύμβασης για διαδικασίες PBN στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και η εκπόνηση διαδικασιών PBN για τον Διεθνή Αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης, ενώ στις 29 Ιανουαρίου 2025 ολοκληρώθηκε η φάση της υποβολής προσφορών στη διαγωνιστική διαδικασία για την υλοποίηση διαδικασιών PBN σε 31 Αεροδρόμια της χώρας.
Πρόσληψη νέων ελεγκτών μέσω ΑΣΕΠ
Αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα της υποστελέχωσης του κλάδου των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας, η ΥΠΑ επισημαίνει ότι η λύση έχει ήδη δρομολογηθεί.
«Με πρωτοβουλία της ΥΠΑ και σε αγαστή συνεργασία με το ΑΣΕΠ, θεσπίστηκε το Άρθρο 62 του νέου νόμου 5149/2024 που εισάγει για πρώτη φορά την πιο σύγχρονη διαγωνιστική διαδικασία βάσει του προγράμματος FEAST του EUROCONTROL, διασφαλίζοντας ταχύτητα, ποιότητα επιλογής και αξιοπιστία».
Σύμφωνα με την υπηρεσία, το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι η διαδικασία αυτή δημιουργεί μια δεξαμενή επιτυχόντων, για τη συνεχή ροή νέων ΕΕΚ τα επόμενα τρία έτη, εξασφαλίζοντας την κάλυψη υφιστάμενων κενών σε οργανικές θέσεις ΕΕΚ, καθώς και μελλοντικών αναγκών λόγω αποχωρήσεων.
Η πρώτη διαγωνιστική διαδικασία με αυτή τη μέθοδο (2Γ/2024) ολοκληρώθηκε ήδη στις 28 Ιανουαρίου 2025, όπου υποβλήθηκαν 1.732 υποψηφιότητες.
Υπενθυμίζεται ότι από τον Ιούλιο του 2024 η ΥΠΑ ενίσχυσε το έμψυχο δυναμικό της με 29 ΠΕ Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας, οι οποίοι ωστόσο προκειμένου να είναι πλήρως λειτουργικοί θα πρέπει να περάσουν από 2 έως και 5 έτη εκπαίδευσης.
