«Κολλημένοι» στην κίνηση βρίσκονται για τουλάχιστον εκατό ώρες ανά έτος οι Αθηναίοι με το κυκλοφοριακό της πρωτεύουσας να έχει χτυπήσει κόκκινο και να χειροτερεύει χρόνο με τον χρόνο.

Αυτές οι ετήσιες καθυστερήσεις μάλιστα κοστίζουν ακριβά καθώς, σύμφωνα με τους συγκοινωνιολόγους μεταφράζονται σε περίπου 15 ευρώ ανά ώρα ή 15.000 ευρώ τον χρόνο.

Ειδικά στον Κηφισό, όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (ΣΕΣ), Θανάσης Τσιάνος μιλώντας στην ημερίδα του Συλλόγου για την υφιστάμενη κατάσταση και τις προοπτικές, υπολογίζεται ότι οι «χαμένες» ώρες εξαιτίας της συμφόρησης έφτασαν το 2024 συνολικά τις 6,5 εκατομμύρια, τιμή που αντιστοιχεί σε ζημία ύψους 80 – 90 εκατ. ευρώ, όταν το 2018 ήταν 3,5 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο καθηγητής του ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, οι οδηγοί στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη περνούν το 34% της ημέρας τους σε συνθήκες συμφόρησης.

Το τρίπτυχο των αιτίων συνίσταται στο γεγονός ότι οι μετακινήσεις με ΙΧ είναι πλέον πάρα πολλές παρόλο που η ιδιοκτησία ΙΧ στην Ελλάδα είναι μικρότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σε αυτό προστίθεται η περιορισμένη χωρητικότητα του οδικού δικτύου αλλά και η κακή συμπεριφορά των οδηγών.

Αποτέλεσμα είναι την τριετία 2021 – 2024, η μέση ταχύτητα κυκλοφορίας στο κέντρο της Αθήνας να εμφανίζεται μειωμένη κατά 11% στις κύριες οδούς και κατά 17% στις δευτερεύουσες.

Την ίδια στιγμή οι καθυστερήσεις λόγω κίνησης σε τυπικές διαδρομές κυμάνθηκαν το 2024 από 5,78 λεπτά στη λεωφόρο Αλεξάνδρας έως την Πατησίων έως τα 19,43 λεπτά στο ρεύμα προς κέντρο της Λ. Βουλιαγμένης και στα 24,78 στην άνοδο του Κηφισού.

Όσο για την πληρότητα των ΙΧ, δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας καθώς προσφάτως μετρήθηκε από τον ΟΑΣΑ στο πλαίσιο της κατάρτισης του Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών της Αθήνας σε μόλις 1,1 άτομο ανά όχημα, το οποίο σημαίνει ότι σε κάθε ΙΧ επιβαίνει μόνο ο οδηγός του. Η αύξηση της πληρότητας σε 1,35 θα ήταν αρκετή για να μειώσει τον κυκλοφοριακό φόρτο κατά 20%, σημειώνουν οι συγκοινωνιολόγοι.

Αναγκαία η ενίσχυση και η μεγαλύτερη χρήση των ΜΜΜ

Την κατάσταση θα μπορούσε να αναστρέψει η μείωση των μετακινήσεων με ΙΧ, η οποία όμως θα απαιτούσε και ταυτόχρονη ενίσχυση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, κάτι το οποίο προχωρά στα οδικά μέσα της πρωτεύουσας, αλλά όχι και στα μέσα σταθερής τροχιάς, τα οποία θα μπορούσαν να αποσυμφορήσουν βασικούς οδικούς άξονες πιο αποτελεσματικά.

Κι αυτό, γιατί, σύμφωνα με τον κ. Τσιάνο, μια γραμμή μετρό ισοδυναμεί σε επίπεδο εξυπηρέτησης με 4 αστικές λεωφόρους, ενώ η αύξηση της συχνότητας των μέσων σταθερής τροχιάς σε 3 λεπτά, από μόνη της ισοδυναμεί με μία νέα λεωφόρου μήκους 110 χλμ εξυπηρετώντας 20.000 επιβάτες.

Πιο δύσκολη είναι η κατάσταση στα οδικά μέσα, καθώς είναι ελάχιστη η επιτήρηση του δικτύου των 52 χλμ λεωφορειολωρίδων.

Αποτέλεσμα είναι να καταγράφονται από το Παρατηρητήριο Αστικής Κινητικότητας του ΕΜΠ περί τις 9.000 παραβιάσεις ανά ώρα.

Κι αυτό την στιγμή που είναι γνωστό πώς εάν οι λωρίδες επιτηρούνταν σωστά και επιτυγχάνονταν συνθήκες ελεύθερης ροής για τα οδικά μέσα, η μέση ταχύτητά τους θα αυξανόταν έως και κατά 50%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 1,5 διαδρομή επιπλέον για το καθένα.

Ο ΟΑΣΑ, πάντως, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που του δίνει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), ο οποίος αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή τις επόμενες εβδομάδες, έχει ήδη αποφασίσει να εγκαταστήσει κάμερες παρακολούθησης σε δύο λεωφορεία της ΟΣΥ έως τον Μάρτιο.

Τα αποτελέσματα του πιλοτικού προγράμματος θα αξιολογηθούν ώστε στη συνέχεια το μέτρο να επεκταθεί σε όλα τα οδικά οχήματα.

Κατά την περίοδο του πιλοτικού προγράμματος θα συγκεντρώνονται στοιχεία μόνο για στατιστικούς λόγους και όχι για τη βεβαίωση παραβάσεων.

Υπενθυμίζεται ότι ο νέος ΚΟΚ δίνει τη δυνατότητα εγκατάστασης καμερών σε οχήματα μαζικής μεταφοράς, αλλά και οχήματα έκτακτης ανάγκης για την καταγραφή παραβάσεων.

Σήμερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου του ΕΜΠ, τα λεωφορεία αποτελούν μόλις το 2% της σύνθεσης της κυκλοφορίας σε κεντρικούς δρόμους της πρωτεύουσας.

Με δίκυκλα πραγματοποιείται το 24 – 35% των μετακινήσεων, ενώ τα ΙΧ και τα ταξί αντιστοιχούν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 55% το οποίο αυξάνεται έως και στο 65% κατά τις ώρες αιχμής.

Δεκάξι προτάσεις για άμεση αποσυμφόρηση

Παρωχημένο χαρακτήρισε το μέτρο του δακτυλίου ο πρόεδρος του ΣΕΣ, σημειώνοντας επίσης ότι δεν αστυνομεύεται. Ο κ. Τσιάνος υπεραμύνθηκε της αντικατάστασής του με «πράσινο δακτύλιο» με περιβαλλοντικά κριτήρια, ενώ επανέλαβε την πρότασή του για την εφαρμογή αστικών διοδίων ξεκαθαρίζοντας όμως ότι γι’ αυτό θα χρειαστεί πολυετής προετοιμασία των πολιτών, καθώς δεν πρόκειται για μέτρο που εφαρμόζεται από τη μία μέρα στην άλλη.

Έως το διάστημα, πάντως, που θα έχουν ενισχυθεί επαρκώς τα ΜΜΜ και θα υλοποιηθούν τα απαραίτητα περιφερειακά οδικά έργα, ο ίδιος πρότεινε δέσμη 16 οριζόντιων μέτρων μείωσης της κυκλοφοριακής συμφόρησης και συγκεκριμένα:

· Ωράριο τροφοδοσίας και τήρησή του

· Διερεύνηση απαγόρευσης κυκλοφορίας φορτηγών στις ώρες αιχμής σε συγκεκριμένους άξονες

· Αξιοποίηση ελεύθερων / αδόμητων χώρων για την άμεση δημιουργία χώρων στάθμευσης μετεπιβίβασης

· Αστυνόμευση της παράνομης στάθμευσης, σε οδικούς άξονες που παρουσιάζουν συμφόρηση (π.χ. Λεωφ. Πεντέλης στα Βριλήσσια).

· Αστυνόμευση της παράνομης στάθμευσης και μέτρα βελτίωσης της κυκλοφοριακής ικανότητας (π.χ. επικαιροποίηση της φωτεινής σηματοδότησης) σε κύριους οδικούς άξονες (π.χ. η Θηβών) που αποτελούν εναλλακτική διαδρομή της Λεωφ. Κηφισού ή άλλων κρίσιμων αξόνων

· Αστυνόμευση της παράνομης στάθμευσης στις λεωφορειολωρίδες

· Εξορθολογισμός ορίων ταχύτητας στους μεγάλους οδικούς άξονες με σκοπό τη μείωση των ταχυτήτων και συνεπώς και των συμβάντων που δημιουργούν σημαντικές καθυστερήσεις. Ταυτόχρονα εγκατάσταση καμερών για τήρηση του μέτρου

· Κρίσιμοι οδικοί άξονες θα πρέπει να διαθέτουν λειτουργία και διαχείριση αντίστοιχη με αυτή της Αττικής Οδού χωρίς όμως την επιβολή διοδίων. Το μέτρο αυτό θα συνεισφέρει σε ασφαλέστερο οδικό δίκτυο, καλύτερα συντηρημένο, με καλύτερες αποκρίσεις στα καθημερινά συμβάντα, εφαρμογή σύγχρονων συστημάτων ευφυών μεταφορών και αυξημένη λογοδοσία, ανέφερε ο κ. Τσιάνος

· Επικαιροποίηση προγραμμάτων φωτεινής σηματοδότησης

· Αυστηροποίηση των εγκρίσεων προσωρινών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων κατά τη διάρκεια κατασκευής έργων. Κατασκευή έργων και συντήρηση σε κρίσιμους οδικούς άξονες μόνο κατά τις βραδινές ώρες

· Ευέλικτο ωράριο εργασίας

· Υποκατάσταση της μετακίνησης για εργασία ( τηλεργασία/τηλεδιασκέψεις)

· Car-pooling

· Αύξηση της κυκλοφοριακής ικανότητας κρίσιμων κόμβων που δημιουργούν τις καθυστερήσεις μέσω επιμήκυνσης της ουράς αναμονής των αριστερών στροφών και μείωσης των κινήσεων του κόμβου, με κατάργηση π.χ. Αριστερών στροφών ή με αναδιαμόρφωση των κόμβων

· Ενιαίο συντονιστικό κέντρο επιτήρησης και διαχείρισης έκτακτων καταστάσεων με συμμετοχή της Τροχαίας, της Πολιτικής προστασίας και των συγκοινωνιολόγων από τα Κέντρα Διαχείρισης Κυκλοφορίας

· Μέτρα για την ανανέωση του στόλου και περιορισμό των πολύ παλαιών και ρυπογόνων οχημάτων. Αυστηροποίηση των ελέγχων στα ΚΤΕΟ.