Το τέλος ταφής απορριμμάτων γίνεται ανταποδοτικό προς την αυτοδιοίκηση, με το 85% των πόρων να επιστρέφεται στους ΟΤΑ για έργα διαχείρισης της ανακύκλωσης, ενώ το υπόλοιπο 15% θα διατεθεί για έργα αποκατάστασης των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, όπως αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση των υπουργείων Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας.
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση αναφέρονται τα παρακάτω:
Σε συγκεκριμένο και στρατηγικό σχέδιο προχωρά η κυβέρνηση, για την οριστική επίλυση του σοβαρού ζητήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα, θέτοντας ως στόχο την εφαρμογή των πλέον σύγχρονων μεθόδων. Η διαδικασία αυτή υλοποιείται σε στενή συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, τους Δήμους και τις Περιφέρειες, μέσω διαρκούς διαλόγου.
Κεντρικός στόχος της πολιτικής είναι η καθιέρωση ενός τέλους ταφής που θα κινητροδοτήσει την αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης, προσφέροντας μια βιώσιμη λύση για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Αυτό θα οδηγήσει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και της επιβάρυνσης των περιοχών όπου σήμερα τα απορρίμματα συνεχίζουν να θάβονται.
Το τέλος ταφής αποτελεί παράλληλα υποχρέωση της χώρας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η Ελλάδα αυτή τη στιγμή καταβάλλει σημαντικά πρόστιμα λόγω της μη συμμόρφωσης. Παράλληλα, το τέλος ταφής αποτελεί σημαντικό στόχο για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που εφαρμόζει το τέλος ταφής, καθώς 23 κράτη μέλη της ΕΕ το έχουν ήδη θεσπίσει. Ωστόσο, στην Ελλάδα η ανακύκλωση το 2022, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης, ανήλθε μόλις στο 17,3%, ενώ σύμφωνα με την Οδηγία 2008/98/ΕΚ, ο στόχος για το 2020 ήταν να φτάσει τουλάχιστον το 50%.
Οφέλη για τους δήμους και την τοπική αυτοδιοίκηση
Το τέλος ταφής, πλέον, γίνεται ανταποδοτικό, καθώς το 85% των πόρων θα επιστρέφεται στην τοπική αυτοδιοίκηση για έργα ανακύκλωσης, ενώ το υπόλοιπο 15% θα διατεθεί για την αποκατάσταση ανεξέλεγκτων χώρων διάθεσης απορριμμάτων.
Αυτό το μέτρο αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαχείρισης απορριμμάτων σε τοπικό επίπεδο, μειώνοντας ταυτόχρονα την πίεση στους πόρους των δήμων.
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ορθή είσπραξη του τέλους, γίνεται αποδέσμευση του ΕΔΣΝΑ και των ΦΟΣΔΑ από τη διαδικασία και το τέλος θα αποδίδεται απευθείας στον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), μέσω των δημοτικών τελών.
Η κυβερνητική στρατηγική για το 2025
Η Κυβέρνηση υιοθετεί συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας και του οικονομικού προγραμματισμού των δήμων. Για το 2025, το τέλος που θα εισπραχθεί θα αφορά το β’ εξάμηνο του 2023 και το α’ εξάμηνο του 2024. Οι επιβαρύνσεις των ΟΤΑ της Περιφέρειας Αττικής περιορίζονται, καθώς τα 34,7 εκατ. ευρώ που έχουν καταβληθεί ήδη για το τέλος ταφής του 2022, θα συμψηφιστούν με οφειλές για τα επόμενα έτη.
Ταυτόχρονα, οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι αυξάνονται κατά 70 εκατ. ευρώ για την κάλυψη των αυξημένων δαπανών των ΟΤΑ.
Ανάπτυξη υποδομών και εξοπλισμού ανακύκλωσης
Ο σχεδιασμός του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας περιλαμβάνει τη χρήση των πόρων του τέλους ταφής για την ενίσχυση των υποδομών και του εξοπλισμού ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης. Ο σκοπός είναι η μείωση του κόστους που επιβαρύνει τους δήμους και η διευκόλυνση της επίτευξης των στόχων ανακύκλωσης, όπως προβλέπεται από τις ολιστικές στρατηγικές ανακύκλωσης των ΦΟΣΔΑ.
Επιπλέον, μέρος αυτών των πόρων θα χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της χωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών σε μικρούς δήμους, ενώ τα 15% των πόρων θα διατεθούν για την αποκατάσταση ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ, συμβάλλοντας έτσι στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος.
Ενίσχυση κίνητρων για δήμους με υψηλή απόδοση στην ανακύκλωση
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προγραμματίζει την παρουσίαση ενός προγράμματος επιβράβευσης για τους Δήμους που επιτυγχάνουν τους στόχους ανακύκλωσης και μειωμένης ταφής. Το πρόγραμμα αυτό θα συμπληρώνει τους πόρους που οι δήμοι λαμβάνουν από το τέλος ταφής, ενισχύοντας το κίνητρο για βελτίωση της διαχείρισης απορριμμάτων.
