Ο τουρισμός για την Ελλάδα είναι κάτι παραπάνω από μια σημαντική βιομηχανία· καλώς ή κακώς, είναι ο πυρήνας της οικονομίας μας. Κοντά στο 1/3 του ΑΕΠ εξαρτάται άμεσα και έμμεσα από αυτόν, όπως και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Όμως, το κράτος φαίνεται να αντιμετωπίζει τον τουρισμό περισσότερο ως «αγελάδα για άρμεγμα» παρά ως Ιερή αγελάδα.
Η παράλογη αύξηση των τελών υπέρ μιας αόριστης Κλιματικής Ανθεκτικότητας, που φτάνει στο +433% για τη βραχυχρόνια μίσθωση, μαζί με την συνεχιζόμενη αύξηση της έμμεσης φορολογικής πίεσης σε όλο τον τουριστικό κλάδο, θα καταστήσει, πράγματι, το ελληνικό τουριστικό προϊόν εξαιρετικά ακριβό, με αποτέλεσμα οι ξένοι τουρίστες να αναζητήσουν εναλλακτικούς προορισμούς, ενώ παράλληλα οι Έλληνες θα αποκλειστούν εντελώς από τις διακοπές. Και έτσι θα δημιουργηθεί ένα σοβαρό πρόβλημα, όχι μόνο άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα, με αρνητικές συνέπειες για το μέλλον του τουρισμού και της οικονομίας μας.
Όταν το value for money εξαφανίζεται
Ο σύγχρονος ταξιδιώτης, είτε προέρχεται από τη Γερμανία είτε από τη Ινδία, είναι καλά πληροφορημένος. Ψάχνει προορισμούς που συνδυάζουν λογικές τιμές με υψηλή ποιότητα υπηρεσιών. Όταν όμως το ελληνικό τουριστικό προϊόν γίνεται υπερβολικά ακριβό, χωρίς βελτίωση στις υποδομές ή στις παρεχόμενες υπηρεσίες, οι τουρίστες θα στραφούν αλλού.
Προορισμοί όπως η Τουρκία, η Κροατία και προσφάτως η Αλβανία, ήδη προσφέρουν ισχυρό ανταγωνισμό. Με λιγότερα χρήματα, ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει εφάμιλλες ή και καλύτερες υπηρεσίες. Αν συνεχίσουμε να αυξάνουμε τη φορολογική επιβάρυνση στον κλάδο, οι διεθνείς τουρίστες θα αρχίσουν να μας βλέπουν ως εκείνον τον «υπερτιμημένο προορισμό» που κάποτε λατρεύονταν αλλά τώρα αποφεύγεται.
Το αποτέλεσμα; Λιγότερες αφίξεις, χαμηλότερα έσοδα, και μια αλυσιδωτή αντίδραση που επηρεάζει ολόκληρη την οικονομία: από την εστίαση και τις μεταφορές μέχρι τις τοπικές επιχειρήσεις που εξαρτώνται άμεσα από τον τουρισμό.
Κίνδυνος κατάρρευσης επενδύσεων και real estate
Ένας ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος που παραβλέπεται συχνά είναι η επίδραση της υπερφορολόγησης στις επενδύσεις και στο real estate. Όταν το κράτος αλλάζει συνεχώς τους φορολογικούς κανόνες και επιβαρύνει ασφυκτικά τις επιχειρήσεις, δημιουργεί ένα κλίμα αβεβαιότητας.
Ποιος σοβαρός επενδυτής θα ρίξει χρήματα σε μια αγορά όπου δεν μπορεί να προβλέψει τι θα του κοστίσει αύριο; Ειδικά στον τουριστικό τομέα, όπου το real estate είναι αναπόσπαστο κομμάτι, η έλλειψη σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος αποθαρρύνει τη δημιουργία νέων μονάδων ή την αναβάθμιση των υπαρχουσών.
Το αποτέλεσμα; Τα μεγάλα project παγώνουν, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες αναβάλουν επενδύσεις, και οι αξίες των ακινήτων αρχίζουν να μειώνονται. Αυτό θα έχει αλυσιδωτές συνέπειες σε τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία και γενικότερα στην οικονομία μας.
Και εδώ κρύβεται μια ακόμα ειρωνεία: το ελληνικό κράτος, το οποίο υποτίθεται ότι επιβαρύνει τον τουρισμό για να αντλήσει περισσότερα έσοδα, τελικά χάνει χρήματα, καθώς οι επενδύσεις μειώνονται και η οικονομική δραστηριότητα συρρικνώνεται.
Και ο μέσος Έλληνας;
Ας μιλήσουμε όμως και για εμάς. Ο τουρισμός δεν είναι μόνο για τους ξένους· είναι και για τους Έλληνες. Είναι ο τρόπος να συνδεόμαστε με τη χώρα μας, να ζούμε τις ομορφιές της, να μοιραζόμαστε εμπειρίες με την οικογένεια και τους φίλους μας.
Όταν όμως οι διακοπές γίνονται πολυτέλεια, ο μέσος Έλληνας αποκλείεται. Και ας μη γελιόμαστε: Η τουριστική ανάπτυξη που βασίζεται αποκλειστικά στους τουρίστες με γεμάτα πορτοφόλια είναι κοντόφθαλμη. Χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν ήδη αναγνωρίσει τη σημασία του εγχώριου τουρισμού και εφαρμόζουν στρατηγικές για να τονώσουν την πρόσβαση στις διακοπές για τους ίδιους τους πολίτες τους.
Μια νέα στρατηγική για το μέλλον
Η λύση δεν είναι να βλέπουμε τον τουρισμό ως έναν εύκολο τρόπο να γεμίσουμε τα κρατικά ταμεία. Είναι να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει την ανάπτυξη, όχι να την αποθαρρύνει.
Η Ελλάδα είναι μοναδική. Αλλά η μοναδικότητα δεν αρκεί, αν δεν είναι προσιτή. Έχουμε τόσες εναλλακτικές να προσφέρουμε τόσο στους reach & famous, όσο και σε αυτούς με χαμηλό βαλάντιο, αλλά είναι παράλογο να εξισώνεις φορολογικά όλους τους προορισμούς με αποτέλεσμα όλα να γίνουν πιο ακριβά. Σε τελική ανάλυση, ο τουρισμός είναι ένας ευαίσθητος και δυναμικός κλάδος που απαιτεί προσεκτικούς και στρατηγικούς χειρισμούς. Δεν είναι η κότα με τα χρυσά αυγά που νομίζαμε – είναι ένας ζωντανός οργανισμός που χρειάζεται φροντίδα για να αναπτυχθεί βιώσιμα.
Η υπερφορολόγηση μπορεί να φαίνεται σαν μια γρήγορη λύση για να ταϊζει ένα δαπανηρό κρατικό μηχανισμό, αλλά μακροπρόθεσμα θα μας αφήσει με τις ομπρέλες στο χέρι να κοιτάμε τις άδειες παραλίες.
*Ο Νάσος Γαβαλάς είναι επιχειρηματίας και πρόεδρος του Συνδέσμου εταιρειών βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων – STAMA Greece
