Μετά από έναν χρόνο συστηματικής εργασίας, ολοκληρώθηκε η Μελέτη Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας της Αθήνας, που διενεργήθηκε από τον Δήμο Αθηναίων μέσω της Αναπτυξιακής Αθήνας Α.Ε. σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά και το τεχνικό γραφείο «Γκοιμίσης και Συνεργάτες».

Η μελέτη καταδεικνύει ότι, αν και η Αθήνα δεν χαρακτηρίζεται ως πόλη με υπερτουρισμό, εμφανίζει «τουριστική ευθραυστότητα», με υποδομές που δέχονται έντονη πίεση λόγω της συνεχούς αύξησης των επισκεπτών.

Η μελέτη ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα για την πόλη της Αθήνας, εστιάζοντας στους παρακάτω τομείς:

• Χωρικές υπερ-συγκεντρώσεις τουριστών: Γειτονιές όπως το Μοναστηράκι, η Πλάκα, ο Ψυρρή, και το Μακρυγιάννη εμφανίζουν σημαντικές πιέσεις, τόσο από επισκέπτες όσο και από αυξημένες καταναλώσεις σε νερό, ενέργεια και απορρίμματα
• Επιβάρυνση περιφερειακών συνοικιών: Περιοχές όπως ο Άγιος Νικόλαος, τα Κάτω Πατήσια και οι Αμπελόκηποι παρουσιάζουν τάσεις τουριστικοποίησης, με επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των κατοίκων
• Αύξηση απορριμμάτων και κατανάλωσης πόρων: Από το 2021 έως το 2023, παρατηρήθηκε αύξηση 2,6% στην τουριστική περίοδο και 6,3% εκτός αυτής. Στην 1η Δημοτική Κοινότητα, το 50% της κατανάλωσης νερού και ενέργειας προέρχεται από τουρίστες

Οι κορεσμένες γειτονιές της Αθήνας

• Κορεσμένες Γειτονιές (9,7%):
  • 1η Δημοτική Κοινότητα: Εξάρχεια, Ψυρρή, Μοναστηράκι, Κολωνάκι, Κουκάκι κ.ά.
  • 2η Δημοτική Κοινότητα: Καλλιρρόης, Δουργούτι Ι
    
• Γειτονιές Μετρίου Κορεσμού (11,8%):
  • 1η, 2η, 3η, 5η, 6η και 7η Δημοτική Κοινότητα: Θησείο, Αμπελόκηποι, Πεδίον του Άρεως, Πλατεία Βικτωρίας, Άγιος Θωμάς κ.ά.

Σημαντική είναι η επίδραση του τουρισμού στο κόστος των ενοικίων: 27 γειτονιές συνδυάζουν υψηλή τουριστική πίεση με αύξηση των τιμών.

Η Επίδραση του τουρισμού στη ζωή της Αθήνας

Η έρευνα αποκάλυψε ότι:

• Οι κάτοικοι της Αθήνας έχουν θετική στάση για τον τουρισμό σε ποσοστό 53%, παρά τις πιέσεις
• Το κέντρο επηρεάζεται περισσότερο από την τουριστική δραστηριότητα, κυρίως σε ζητήματα καθαριότητας, ηχορύπανσης και κυκλοφορίας
• Το βιοτικό επίπεδο στις περιφερειακές κοινότητες διατηρείται σε καλύτερα επίπεδα, παρά τις πιέσεις
• Η αύξηση των ενοικίων αποτελεί τη μεγαλύτερη ανησυχία για τους κατοίκους, παρότι δεν οφείλεται αποκλειστικά στον τουρισμό

Κριτική από τουρίστες και διεθνή δεδομένα

Μέσα από ανάλυση 24.000 αξιολογήσεων επισκεπτών (2023-2024), εντοπίστηκαν:

• Συνωστισμός σε δημοφιλείς περιοχές (π.χ. Ακρόπολη, Αρχαιολογικό Μουσείο)
• Ηχορύπανση και δυσκολία πρόσβασης στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
• Υψηλές τιμές στις κεντρικές περιοχές

Η μελέτη χρησιμοποιεί καινοτόμες μεθόδους ανάλυσης δεδομένων με γεωχωρικούς και στατιστικούς δείκτες, ενώ αξιοποιεί Big Data από πλατφόρμες όπως Airbnb και Booking.

Προτεινόμενες στρατηγικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη

Η ομάδα εργασίας ανέπτυξε επτά βασικούς πυλώνες στρατηγικής για τη διαχείριση του τουρισμού:

1. Ρύθμιση τουριστικής ανάπτυξης και υποδομών

2. Εξορθολογισμός βραχυχρόνιων μισθώσεων (STR)

3. Οικονομικά μέτρα και τουριστική φορολογία

4. Προώθηση βιώσιμου και υπεύθυνου τουρισμού

5. Προστασία της τοπικής κοινότητας από τις επιπτώσεις του τουρισμού

6. Επενδύσεις σε υποδομές και δημόσιες υπηρεσίες

7. Διαχείριση τουριστικών ροών και συμφόρησης

Οι στρατηγικές εξειδικεύονται σε 63 δράσεις με σαφές χρονοδιάγραμμα και συμμετοχή πολλαπλών φορέων.

Το παρατηρητήριο βιώσιμου τουρισμού

Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία του παρατηρητηρίου βιώσιμου τουρισμού, με στόχο:

• Την παρακολούθηση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο
• Την ανάλυση της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής επίδρασης του τουρισμού
• Την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης

Το Παρατηρητήριο θα συνεργάζεται με τους όμορους δήμους (Νέα Σμύρνη, Καλλιθέα, Ζωγράφου κ.ά.), προσδίδοντας μητροπολιτικό χαρακτήρα στις δράσεις.