Έτοιμοι για τη μεγάλη μάχη του ΝΟΚ (Νέος Οικοδομικός Κανονισμός) και των κινήτρων που δίνει η εφαρμογή του για υπέρβαση ύψους και δόμησης, είναι Δήμοι και υπουργείο Περιβάλλοντος – Ενέργειας.

Η κρίσιμη δίκη των τεσσάρων σχετικών υποθέσεων στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) που θα εξετάσει τη συνταγματικότητα των κινήτρων είναι προγραμματισμένη να ξεκινήσει σήμερα, Παρασκευή 11 Οκτωβρίου με στόχο να υπάρξει οριστική κρίση για το θέμα, το οποίο έχει επηρεάσει σχεδόν συνολικά την ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα στην Αθήνα και τα λοιπά μεγάλα αστικά κέντρα, εδώ και περίπου 1,5 χρόνο.

Σε όλο αυτό το διάστημα έχουν προηγηθεί τέσσερεις αποφάσεις του Ε΄ τμήματος του ΣτΕ που παρέπεμψαν το θέμα στην ολομέλεια για οριστική κρίση, θέτοντας πάντως στο σκεπτικό τους εν αμφιβόλω τα οριζόντια ευεργετήματα του ΝΟΚ.

Οι δήμοι ζητούν την ακύρωση των κινήτρων, ενώ το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ετοιμάζει μελέτη, με την οποία θα υπεραμυνθεί της συνταγματικότητάς τους, αλλά και των θετικών συνεπειών τους στον σχεδιασμό του χώρου.

Το περιεχόμενο της μελέτης δεν έχει γίνει γνωστό, με πηγές κοντά στην υπόθεση να επισημαίνουν ότι η ολοκλήρωσή της ίσως να απαιτήσει διάστημα κάποιων εβδομάδων.

Στο υπουργείο, πάντως, έχουν παραλάβει τα παραδοτέα άλλης μελέτης προϋπολογισμού 74.400 ευρώ που άπτεται επίσης του ΝΟΚ και αφορά τη δημιουργία «Τεύχους Τεχνικών Προδιαγραφών και προτύπων για τα ψηλά κτίρια» που, όπως επισημαινόταν στη διακήρυξη, «θα συμπληρώσει τη σχετική πρόσφατη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και θα βοηθήσει στη διατύπωση, κωδικοποίηση και εισαγωγή του οικείου θεσμικού πλαισίου για την ορθή, κατά το Σύνταγμα της Ελλάδος και τις διατάξεις του δικαίου περιβάλλοντος, χωροταξίας και πολεοδομίας, δόμηση των ψηλών κτιρίων στην Ελλάδα».

Συγκεκριμένα, η παρεχόμενη υπηρεσία θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

• Ανάλυση του ιστορικού νομοθετικού πλαισίου ψηλών κτιρίων στην Ελλάδα, με σκοπό να αναδειχθεί η διαχρονική νομοθετική εξέλιξη του φαινομένου
• Αναλυτική παράθεση των σημαντικότερων κατευθύνσεων χωροθέτησης ψηλών κτιρίων βάσει διεθνών και εθνικών παραδειγμάτων
• Εκτενή αναφορά στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τα ψηλά κτίρια βάσει του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού Ν. 4067/2012 (ΝΟΚ), αναφορά τυχόν ειδικότερων διατάξεων στο συνολικό εύρος της νομοθεσίας, καθώς και ανάλυση της σημαντικότερης πρόσφατης εθνικής νομολογίας για το θέμα των ψηλών κτιρίων από το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Σε ομηρία κατασκευαστές και επενδυτές   

Στο μεταξύ και έως την εκδίκαση της υπόθεσης, η οικοδομική δραστηριότητα σε κάποιες περιοχές έχει «παγώσει», με την ανασφάλεια να είναι διάχυτη στον κλάδο, αλλά και στους ιδιοκτήτες και αγοραστές ακινήτων.

Κι αυτό διότι μετά την παραπομπή του θέματος στην Ολομέλεια, ορισμένες πολεοδομίες σταμάτησαν να εκδίδουν άδειες με αυξημένα ύψη, ενώ άλλες συνεχίζουν να εκδίδουν και με τη χρήση των κινήτρων. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και με τις αγοραπωλησίες, στις οποίες έχει ήδη μπει φρένο σε κάποιες περιοχές υπό το φόβο της κρίσης ως αντισυνταγματικών των κινήτρων, με τα οποία ανοικοδομήθηκαν τα κτίρια.

Οι ενδιαφερόμενοι αγωνιούν για την πιθανότητα οριστικής απορριπτικής απόφασης από την Ολομέλεια του ΣτΕ, βάσει της οποίας ενδέχεται ακόμα και να κριθούν αυθαίρετες και κατεδαφιστέες οι κατασκευές ή να ακυρωθούν συμβόλαια αγοράς ακινήτων σε οικοδομές που έχουν ανεγερθεί με τα μπόνους του ΝΟΚ.

Ακόμα, πάντως, και αν δε δοθεί αναβολή στην υπόθεση, οριστική κρίση δύσκολα θα υπάρξει πριν τις αρχές του 2025, με το αλαλούμ να συνεχίζεται τουλάχιστον έως τα τέλη της χρονιάς.

Από την πλευρά τους οι δήμοι, πολλοί εκ των οποίων, όπως ο Άλιμος και ο δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης που είχαν πρωτοστατήσει στη μάχη κατά του ΝΟΚ, αναμένουν την απόφαση εκτιμώντας ότι τα κίνητρα είναι εξαιρετικά πιθανό να ακυρωθούν εν όλω ή εν μέρει, όπως ανέφερε και στην συνεδρίαση του Δ.Σ. της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), ο πρόεδρός της, Λάζαρος Κυρίζογλου.

Η ΚΕΔΕ άλλωστε – αν και διάδικος στη δίκη του ΣτΕ είναι ο δήμος Αλίμου απέναντι από τους κατασκευαστές των τεσσάρων κτιρίων – θα υποβάλει πρόσθετη παρέμβαση υπέρ του δήμου, με την οποία θα υποστηρίξει μεταξύ άλλων ότι το ίδιο το υπουργείο συνομολογεί με τις κινήσεις του την αντισυνταγματικότητα της οριζόντιας εφαρμογής των κινήτρων. Κι αυτό διότι έσπευσε να νομοθετήσει εξαιρέσεις από την οριζόντια εφαρμογή τους στις δημοτικές ενότητες Ψυχικού, Φιλοθέης και Εκάλης στο παρά πέντε του κλεισίματος της Βουλής για τις εκλογές του 2023.

Η ΚΕΔΕ θα υποστηρίξει επίσης ότι με την «πυροσβεστική» τροπολογία, με την οποία το υπουργείο επιχείρησε να κατευνάσει τις αντιδράσεις προβλέποντας περιορισμό στην προσαύξηση του συνολικού ύψους των κτιρίων μέχρι την ολοκλήρωση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) στο τέλος του 2025, συνομολογεί ότι τα εν λόγω κίνητρα δεν είναι ευεργετικά σε κάθε περίπτωση.

Επιπλέον παραδέχεται ότι δεν είχε προηγηθεί μελέτη πριν την εφαρμογή τους.